کدام رفتارهای شما برای کدام سن فرزندانتان مناسب است

درست وقتی که فکر می کنید در تربیت فرزند تان سنگ تمام گذاشته اید, فرزندتان با یک رفتار عجیب و غریب در جمع, شما را متعجب و ناراحت می کند در این لحظه همچنان که از رفتار فرزندتان شرمنده اید, با خودتان فکر می کنید کجای کار را اشتباه کرده اید

درست وقتی که فکر می‌کنید در تربیت فرزند‌تان سنگ‌تمام گذاشته‌اید، فرزندتان با یک رفتار عجیب و غریب در جمع، شما را متعجب و ناراحت می‌کند. در این لحظه همچنان که از رفتار فرزندتان شرمنده‌اید، با خودتان فکر می‌کنید کجای کار را اشتباه کرده‌اید که اینطور شد. شاید آموزشتان را یا خیلی زود شروع کرده باشید و شاید هم دیر. بهتر است بدانید آموزش هر نوع رفتاری سن و سال خاصی را می‌طلبد. با هم برخی از رفتارهای مناسب هر سن را مرور می‌کنیم.

● یک تا ۲ سـال

وقتی کودک‌تان به حدود ۱۸ ماهگی می‌رسد با برخی معاشرت‌ها و تاییدهای اجتماعی آشنا می‌شود. این، درست زمانی است که می‌توانید به کودک بیاموزید به احساسات دیگران توجه نشان دهد.

پیشنهادهای ما

▪ سلام و خداحافظی کردن را بیاموزید:

حتما نباید کوچولویتان زبان باز کرده باشد تا به او سلام و خداحافظی را یاد دهید. شما می‌توانید به او بیاموزید که قبل از صحبت کردن با دست سلام و خداحافظی کند. این اولین قدم در آموزش معاشرت با دیگران است. کار جالب دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که هر صبح را با گفتن «صبح به خیر» شروع کنید.

▪ در حال خوردن راه نروید

اگر می‌خواهید کودک‌تان کل خانه را با میوه‌ای که در دست دارد نوچ نکند، باید به او یاد دهید فقط در حالی که روی صندلی‌اش نشسته، می‌تواند بخورد. یادتان باشد برای چنین آموزشی خود شما هم باید همین کار را انجام دهید. درست است که بچه‌ها در این سن نمی‌توانند زیاد بنشینند اما ۱۰ تا ۱۵ دقیقه نشستن روی صندلی به آنها درس صبر می‌دهد. اگر دیدید فرزندتان غذایش را به این طرف و آن‌طرف پرتاب می‌کند، به او یادآوری کنید این مسئله تبعاتی به همراه دارد. می‌توانید بگویید «اگر این کار رو تکرار کنی، از خوراکی خوشمزه‌ای که عصر می‌خواستم بهت بدم، خبری نیست.»

▪ قدرت کلمات را فراموش نکنید

بدون شک کودک شما در این سن معنای عبارت‌هایی مانند «خواهش می‌کنم» و «متشکرم» را درست نمی‌داند اما شما باید از همین حالا این عادت‌ها را در او ایجاد کنید. یکی از کارهای هیجان‌انگیزی که می‌توانید انجام دهید این است که مثلا برای «خواهش می‌کنم» دست‌هایتان را روی قلب‌تان به صورت دایره‌وار بکشید و برای «متشکرم» دست‌هایتان را روی لب‌هایتان بگذارید و به سمت فردی که می‌خواهید از او تشکر کنید دراز کنید.

● ۳ تا ۴ سـال

در این سن می‌توانید دوره ابتدایی مهارت‌های مودبانه را برای کوچولویتان شروع کنید. آنها در این سن می‌خواهند ادای بزرگ‌ترها را درآورند بنابراین برای تعلیم اینگونه رفتارها پذیرش بیشتری دارند.

پیشنهادهای ما

▪ اصول اولیه را یاد دهید

تقریبا تا ۳ سالگی کوچولوی شما می‌تواند با قاشق و چنگال غذا بخورد. خب، همین جا کار اصلی شما شروع می‌شود. می‌توانید برخی اصول را از همین حالا ملکه ذهن او کنید،‌ مثلا اینکه «از دستمال استفاده کن نه از آستینت»، «با دهان پر صحبت نکن»، «درست بنشین.» یادتان باشد همه این رفتارها را یکدفعه از او نخواهید و هر بار روی یکی، دو رفتار تمرکز کنید تا به آنها عادت کند.

▪ جمله‌ها را بیشتر کنید!

این سن طلایی را از دست ندهید و سعی کنید از جملات بیشتری استفاده کنید، مثلا اینکه «میشه یه خواهشی کنم!» همچنین می‌توانید انواع عذرخواهی و تشکر را به او یاد دهید. وقتی او را به تولد می‌برید به او بیاموزید از بچه‌هایی که با او همبازی شدند، تشکر کرده و از میزبان برای تهیه غذاهای خوشمزه قدردانی کند.

▪ مهربانی یادتان نرود

وقتی صحبت از مهربانی می‌شود تنها به این معنا نیست که از کلمات محبت‌آمیز استفاده کنید. کودک شما باید یاد بگیرد در برخورد با دیگران چه کار کند. با او صحبت کنید تا کم‌کم یاد بگیرید از چه کلماتی باید استفاده کند.

● ۵ تا ۶ سـال

حالا که بچه‌ها برخی از رفتارهای مودبانه را یاد گرفتند، می‌خواهند مدام آنها را به رخ بکشند اما زود حوصله‌شان سر می‌رود و وقتی طاقت‌شان طاق می‌شود، بی‌خیال می‌شوند.

پیشنهادهای ما

▪ به زبان بچگانه حرف نزنید

هیچگاه جایگاه و سن‌تان را فراموش نکنید و زمانی که می‌خواهید با آنها حرف بزنید یا جواب پرسش‌شان را بدهید براساس سن‌تان رفتار کنید.

▪ نوبت را رعایت کنید

درست است که بچه‌های ۶-۵ ساله تاحدودی یاد گرفته‌اند صبر کنند تا نوبت صحبت کردنشان برسد اما خب به اقتضای بچه بودن گاهی یادشان می‌رود. برای این مواقع می‌توانید از کلمات رمز یا نشانه‌هایی برای یادآوری استفاده کنید. وقتی با صبوری تحمل کرد و حرف نزد خیلی سریع به او توجه کنید. یادتان باشد کودکان در این سن بیشتر از ۵ دقیقه نمی‌توانند صبر کنند.

▪ تمرین یادتان نرود

علاوه بر اینکه ممکن است شما فرزندتان را با بقیه مقایسه کنید، خود بچه‌ها هم در این سن خودشان را با دیگران مقایسه می‌کنند بنابراین می‌توانید از این راه رفتارهای مودبانه بیشتری را با او تمرین کنید.

● ۸-۷ سـال

حالا بچه‌ها بزرگ‌تر شده‌اند و ظرفیت‌شان بالا رفته است، بنابراین می‌توانید سطح توقعات‌تان را بالا ببرید

پیشنهادهای ما

بگذارید تلفن را جواب دهد: از آنجا که این روزها بیشتر از موبایل استفاده می‌شود شاید بچه‌ها کمتر با آداب تلفن صحبت کردن آشنا باشند. باید به او یاد دهید وقتی تلفن را برمی‌دارد، سلام کند و اگر شما نمی‌توانستید جواب دهید به او یاد دهید، بگوید: «ببخشید به مادرم بگم کی زنگ زده بود؟» یا «ببخشید می‌تونین پیغام بذارین؟»

▪ از بازی غافل نشوید

کارت جایزه

فهرستی از رفتارهای خوب را در یک جدول تهیه کنید؛ انداختن دستمال سفره روی پا، استفاده از قاشق و چنگال، با دهان بسته غذا خوردن، با دهان پر صحبت نکردن. وقتی کودک یکی از این رفتارها را هنگام خوردن غذا انجام داد به او یک کارت بدهید. هر چه تعداد این کارت‌ها بیشتر شد، جایزه می‌گیرد.

▪ تعطیلی یادتان نرود

به کودک قول دهید اگر برای چند روز پشت‌سر هم رفتار مناسبی انجام داد یک روز را تعطیل اعلام می‌کنید. او می‌تواند روی میز لم دهد یا با دهان پر صحبت کند یا حتی با دستش غذا بخورد. به این ترتیب او می‌فهمد که داشتن ادب چقدر مهم است.

▪ مهمانی خیالی

یک بار میز را برای یک شام خیالی با وسایل پلاستیکی اسباب‌بازی بچینید. چراغ‌ها را خاموش کنید و روی میز شمع بگذارید و یک مهمانی خیالی ترتیب دهید. بچه‌ها از این کار خوش‌شان می‌آید.

▪ تشکر کردن را تمرین کنید

بچه‌ها همیشه کادوهایی برای تولد یا عیدی از والدین و دوستان می‌گیرند. هدیه هرچه باشد نباید اگر و اما داشته باشد. به او یاد دهید همان لحظه تشکر کند و آن را به روز یا هفته بعد موکول نکنید؛ هرچه زودتر بهتر. به فرزندتان کمک کنید یک پیغام تشکر بنویسد و آن را با نقاشی تزئین کند. وسایل خانه را بردارید و کادو کنید و به فرزندتان بگویید که آنها را باز کند و درباره آنها هر چیزی که به ذهنش می‌رسد، بگوید. چیزی مثل اینکه «مرسی برای این بسته دستمال کاغذی. این رنگ مورد علاقه من است.»