تداوم ابهام در كرسنت

ابهام در قرارداد صادرات گاز ایران به امارات موسوم به قرارداد كرسنت همچنان ادامه دارد صادرات گاز ایران به كشور امارات متحده عربی كه قرار بود از نوامبر ۲۰۰۵ انجام شود, به دلیل آنچه كه مشكلات فنی خوانده شده, به تأخیر افتاده است

ابهام در قرارداد صادرات گاز ایران به امارات موسوم به قرارداد كرسنت همچنان ادامه دارد. صادرات گاز ایران به كشور امارات متحده عربی كه قرار بود از نوامبر ۲۰۰۵ انجام شود، به دلیل آنچه كه مشكلات فنی خوانده شده، به تأخیر افتاده است. این قرارداد معروف به كرسنت كه با اظهار نظرات افراد و گروه های مختلف مواجه شد، البته چندی است كه با سكوت یا شاید مصلحت اندیشی برخی منتقدان جدی اش همراه شده است.

مسئله امضای قرارداد بین یك شركت خصوصی اماراتی و شركت دولتی نفت ایران، وجود واسطه ای به نام داناگاز، بالا بودن زمان تعهد و مهم تر از همه، نحوه قیمت گذاری گاز صادراتی برای زمانی طولانی، از جمله مواردی هستند كه تاكنون در نوك پیكان انتقادات وارده به قرارداد عنوان شده است. اخیراً نیز گروهی از اعضای كمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، با دعوتی، برای اطلاع از جزئیات قرارداد، به شارجه سفر كردند و در بازگشت، حركت به سوی افزایش قیمت گاز قرارداد را مطابق منافع ملی دانستند.

در آخرین اظهار نظرهای نمایندگان مجلس در این خصوص، یكی از اعضای كمیسیون انرژی با رد ادعای قیمت های غیراقتصادی مندرج در قرارداد كرسنت، گفته كه این قرارداد طبق موازین قانونی و قیمت های رقابتی امضا شده و مشكلی ندارد، ولی بهتر است بخش هایی از آن اصلاح شود.

وی در خصوص قیمت فروش گاز در قرارداد كرسنت اظهار كرده كه در هفت سال اول قرارداد، فقط بخشی از قیمت ها ثابت است؛ به عبارت دیگر، تعیین قیمت در قالب فرمولی است كه بخشی از آن ثابت و بخشی نیز متغیر و تابعی از ارزش حرارتی گاز و افزایش قیمت جهانی نفت است. از سال هشتم تا بیست و پنجم نیز قیمت ها صرفاً بر پایه ارزش حرارتی گاز و قیمت جهانی نفت تعیین می شود. پرواضح است كه اهمیت پررنگ شدن نقش ایران در حوزه انرژی و به ویژه با صادرات نفت و گاز و اثرگذاری مستقیم بر معادلات استراتژیك منطقه و روابط بین الملل، بر هیچ كس پوشیده نیست، ولی سؤال اصلی كارشناسان امر، شفاف سازی قیمت گاز صادراتی است؛ همان مجهولی كه معادله این قرارداد را- كه مدام هم به آن اشاره می شود- بی پاسخ گذاشته است. در این باره طرف اماراتی، در اختیار گذاشتن فرمول را منوط به اجازه طرف ایرانی می داند كه آن را محرمانه عنوان كرده است.

در همین زمینه شركت دانا گاز امارات كه مجری این قرارداد خوانده می شد اخیراً اعلام كرد كه به دنبال نامشخص بودن وضعیت احداث خط لوله انتقال گاز ایران به امارات، سود این شركت در سه ماهه دوم سال جاری میلادی ۹۳ درصد كاهش یافته است. به گفته مدیرعامل ایرانی الاصل كرسنت، دانا گاز سال گذشته از سوی شركت كرسنت و شریكان آن در منطقه به عنوان شركتی جدید برای سرمایه گذاری در پروژه های گازی كل خاورمیانه و شمال آفریقا تاسیس شد. این یك شركت سهامی عام با بیش از ۳۰۰ هزار سهامدار است. نقش داناگاز در زمینه گاز ایران این است كه این شركت در ۳۵ درصد از شركتی كه به بازاریابی و فروش گاز ایران از منابع داخلی به مشتریان داخلی در امارات از جمله شركت های برق و آب و صنایع می پردازد، شراكت دارد.

مدیرعامل كرسنت تصریح می كند: داناگاز هیچ نقشی در واردات گاز از ایران ندارد و قرارداد، آن گونه كه در برخی از رسانه های ایران مطرح شده است به این شركت فروخته یا محول نشده و همچنان ۱۰۰ درصد برعهده كرسنت است.

داناگاز پروژه های بسیاری را در زمینه گاز در بسیاری از كشورها از جمله مصر، عربستان و پاكستان- كه در آن جا درخواست خصوصی سازی شركت های گازی را مطرح كرده است- دنبال می كند. این شركت همچنین به دنبال فرصت های سرمایه گذاری در ایران نیز هست كه این فرصت ها می تواند از جمله در بخش پتروشیمی و سایر مسائل مربوط به گاز باشد.

این در حالی است كه شركت داناگاز كه مقر آن در ابوظبی است، از كاهش شدید سود خود در سه ماهه دوم سال جاری میلادی به علت احتمال از دست دادن پروژه بزرگ انتقال گاز ایران خبر داد. بر اساس این گزارش، در شرایطی كه انتشار خبر صادرات گاز ایران به امارات توسط شركت داناگاز موجب افزایش چشمگیر ارزش سهام این شركت شده بود، نامشخص بودن وضعیت این پروژه به دلیل پایین بودن قیمت گاز صادراتی، كاهش ارزش سهام داناگاز را به دنبال داشته است.

بنا بر اعلام داناگاز، سود این شركت در سه ماهه دوم سال ۲۰۰۶ به ۴۹ میلیون درهم (۱۳میلیون دلار) رسیده است كه كاهش ۹۳ درصدی نسبت به رقم سال گذشته نشان می دهد. داناگاز علت افت شدید سود خود را منتفی شدن پروژه احداث خط لوله گاز از ایران به امارات اعلام كرده است.

شركت كرسنت در قرارداد صادرات گاز ایران به امارات به صورت واسطه و دلال میان ایران و امارات عمل می كرد و مجموعه درآمد این قرارداد ۸ میلیارد دلار بود كه ۴ میلیارد دلار متعلق به شركت كرسنت تعلق می یافت.

بر اساس این قرارداد، ایران می بایست در سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۶ روزانه ۱۹۵ میلیون فوت مكعب ، سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۷ روزانه ۲۳۰ میلیون فوت مكعب ، در سال چهارم ۳۰۰ میلیون فوت مكعب ، در سال پنجم ۳۵۰ میلیون فوت و در سال ششم ۴۵۰ میلیون فوت مكعب گاز به امارات صادر می كرد و از سال هفتم به بعد سقف صادرات روزانه به ۷۰۰ میلیون فوت مكعب می رسید.

این در حالی است كه شركت دانا گاز همچنین اخیراً اعلام كرد كه قرارداد خط لوله گاز ایران به امارات لغو نشده است و فقط به علت مشكلات فنی متوقف شده است.