دعای صبح و آه شب

همه‌چیز با نام خدا آغاز می‌شود. شروع صبح هم چنین است. به لطف خداوند روزی دیگر در پیش است و دعای صبح و شکر نعمات او واجب است تا بخت خفته هم بیدار شود:
دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود …

همه‌چیز با نام خدا آغاز می‌شود. شروع صبح هم چنین است. به لطف خداوند روزی دیگر در پیش است و دعای صبح و شکر نعمات او واجب است تا بخت خفته هم بیدار شود:

دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است

بدین راه و روش می رو که با دلدار پیوندی

نور خورشید که آغازگر روزی نو است سبب می‌شود بدن انسان هم در واکنش به نور از طریق غده صنوبری به طور طبیعی ضروریات و مقتضیات بیداری و تحرک را انجام دهد. صبح‌ها، ترشح هورمون‌هایی که با تحرک و فعالیت ملازمه دارد به حداکثر است از جمله هورمون تیرویید، برعکس هورمون‌هایی که با استراحت ملازمه دارد از جمله هورمون رشد شب‌ها بیشتر ترشح می‌شود. بدن انسان ریتم‌های طبیعی فعالیت و استراحت دارد که برحسب نشانه‌های محیطی تنظیم می?شود و که مهم‌ترین آنها ریتم ۲۴ ساعته خواب و بیداری است که توجه به آنها سبب آسایش جسمی و روانی و افزایش بازده کاری می‌شود.

بنابراین به ویژه به دانش‌آموزان و دانشجویان توصیه می‌کنم به جای اینکه شب به قصد درس‌خواندن خود را به زور بیدار نگه دارند و صبح خواب‌آلوده باشند بکوشند شب زودتر بخوابند تا صبح پس از ادای فریضه نماز، زمانی که جسم و روان بالاترین بازدهی را دارد به خواندن درس مشغول شوند. صبح، هنگام فعالیت است و در غیر این صورت، کاروان زندگی خفتگان را جا می‌گذارد:

خواب نوشین بامداد رحیل

باز دارد پیاده را ز سبیل

واقعیت این است که اگر کسی بخواهد خواب‌های خوش او به حقیقت بپیوندد چاره‌ای جز این ندارد که بیدار شود و کوشش کند و به گفته حافظ اگر توشه زندگی می‌خواهی از خواب برخیز:

گر برگ عیش می‌طلبی ترک خواب کن.

دکتر فربد فدایی

مدیرگروه روان‌پزشکی دانشگاه

علوم بهزیستی و توان‌بخشی