ابهام در تولید گاز LNG

یکی از روش های تولید گاز, LNG است گاز طبیعی چنانچه در فشار اتمسفر تا دمای; ۲۶۰ فارنهایت سرد شود, به حالت مایع تبدیل می شود

یکی از روش های تولید گاز، LNG است. گاز طبیعی چنانچه در فشار اتمسفر تا دمای; ۲۶۰ فارنهایت سرد شود، به حالت مایع تبدیل می شود. LNG شامل بیش از ۹۵ درصد متان و درصد کمی اتان و پروپان و سایر هیدروکربورهای سنگین تر است. سایر ترکیبات و ناخالصی های گاز طبیعی مانند اکسیژن، آب، گازکربنیک و ترکیبات گوگردی طی فرآیند سرد کردن از گاز طبیعی جدا شده و گاز طبیعی در حالت مایع بدست می آید.

البته LNG تا حد ۱۰۰ درصد متان خالص نیز قابل دستیابی است. حجم۱/۶۰۰LNG حجم گاز طبیعی و دانسیته آن ۰/۴۲ دانسیته آب است. این ماده، مایعی بی بو، بی رنگ و غیر سمی است و نسبت به فلزات یا سایر مواد حالت خورندگی ندارد. LNG وقتی تبخیر یا با هوا ترکیب شود در دامنه غلظت ۵ تا ۱۵ درصد می سوزد. LNG یا بخار آن در محیط و فضای باز حالت انفجاری ندارد.

کلیه آزمایشات انجام شده و خواص LNG، ایمن بودن این سوخت را کاملا تائید می کند زیرا نشت مایع LNG یا ابربخارات آن به محض تماس با زمین یا در اثر حرارت محیط به سرعت در هوا تبدیل به گاز شده و چون در این حالت از هوا سبک تر است در محیط پراکنده و منتشر می شود. LNG در وهله اول برای خودروهای سنگین دیزلی (VEHICLE DUTY HEAVY) کاربرد دارد. به لحاظ ارزش حرارتی و دانسیته انرژی، مشابه سوخت دیزل (گازوئیل) است و مزایای آن عبارت است از: دانسیته انرژی بالاتری نسبت به سوخت های گازی دارد، زیرا به شکل مایع ذخیره می شود.

مسافت پیمایش بیشتر و وزن کمتر مخازن ذخیره، استفاده از آن را در خودروهای کوچکتر امکان پذیر می سازد. سرعت سوختگیری بالا به نحوی که در خودروهای بزرگ زمان سوختگیری ۴ الی ۶ دقیقه می باشد. (۱۰ الی ۴۰ گالن در دقیقه) ارزیابی و کنترل ترکیب سوخت با دقت بالایی امکان پذیر است و با توجه به اینکه LNG تولید شده برای خودروها تا ۹۹ درصد متان دارد، لذا کنترل و تعیین مناسب ترکیب سوخت بازدهی موتور و سوخت را نیز افزایش می دهد. با این اوصاف و با توجه به مطالب موجود گاز LNG از مشتریان بسیاری در جهان برخوردار است و بازار آن می تواند کمک شایان توجهی به اقتصاد کشورهایی که از این فن آوری بهره می برند داشته باشد.

اما متاسفانه این تکنولوژی در ایران با ابهامات بسیاری روبه رو است. بعد از اینکه دولت نتوانست با شرکت های مد نظر خارجی خود من جمله شل و چند شرکت دیگر به توافق برسد، سعی کرد که راه اندازی این فن آوری را به دست متخصصان داخلی بسپارد که با توجه به کمبود امکانات تاسیساتی این امر با مشکلات بسیاری روبرو شد.

از طرفی کشور کوچک قطر که در منطقه پارس جنوبی با ایران مشترک است. مدت بسیاری است که به این تکنولوژی دست یافته است و هر روز بر حجم صادرات گاز LNG خود می افزاید به طوری که روزانه ۹۰ کشتی از اسکله های این کشور جهت صادرات گاز فوق به اقصی نقاط دنیا فرستاده می شود و تا بحال توانسته بیشتر مشتریان گاز LNG را به سوی خود جذب کند و در دنیا تقریبا بی رقیب باقی بماند. اما با این حال فاز ۱۳ و ۱۴ پارس جنوبی که قرار بود برای تولید گازLNG استفاده شود همچنان در بلاتکلیفی به سر می برد. اما از طرفی نیز شنیده می شود که وزارت نفت عطای بازار گازLNG را بخاطر مشکلاتش به لقایش بخشیده است و تماما فکر خود را به ارسال گاز از طریق خط لوله معطوف کرده است که خط لوله صلح، انتقال گاز به اروپا از طریق خاک ترکیه و جدیدا انتقال گاز از طریق عراق جنگ زده به سوریه از این دست است، اگر این صحبت صحت داشته باشد باید نسبت به این سیاست دولت مقداری با تامل نگریست. زیرا ارسال گاز از طریق خط لوله محدودیت ها و خطراتی را به دنبال دارد که به ریسک آن نمی ارزد. ارسال گاز در خط لوله با توجه به حوادث پیش آمده در کشورهای همسایه راه حل عقلانی نیست.

از طرفی نا امنی ها در عراق هنوز به پایان نرسیده است و تامین امنیت خط لوله در این کشور با مشکلات بسیاری روبرو است، از آن طرف وضعیت پاکستان سیل زده نیز چنگی به دل نمی زند و از شمال نیز همسایه ترک زیاد قابل اعتماد برای خط لوله نمی باشد. زیرا این کشور نشان داده است که به تعهدات خود در قبال ایران آنچنان پای بند نیست و ممکن است با حرکت مثبتی از طرف آمریکا، ایران را به راحتی فراموش کند. در ضمن باید این نکته را نیز یادآور شد که ارسال گاز به وسیله خط لوله نه تنها معایب گفته شده را داراست بلکه این روش هزینه بسیاری را نیز بر کشور تحمیل می کند که در این اوضاع اقتصادی چندان به صرفه نیست.

بعضی از تحلیل گران بر این عقیده اند که تحریم های صورت گرفته علیه ایران در این قسمت خود را نمایان کرده است و یکی از علل تغییر رویه وزارت نفت در خصوص صادرات گاز به همین مساله باز می گردد که اگر این قضیه صحت داشته باشد باید به بی اهمیتی تحریم ها با دیده تردید نگریست و اثرات آن را به این شکل که قطر از ما در صادرات گازLNG جلو بیفتد ببینیم. حال باید دید که واکنش وزارت نفت نسبت به این مساله چیست و آیا ابهام به وجود آمده در خصوص گازLNG صحت دارد یا خیر؟

نویسنده : علیرضا لرک