اسلام و خطر جمود و جهالت

جمود جامدها به جاهلها میدان تاخت و تاز می دهد و جهالت جاهلها, جامدها را در عقاید خشکشان متصلب تر محکمتر می کند

...اسلام، هم با جمود مخالف است و هم با جهالت. خطری که متوجه اسلام است، هم از این ناحیه این دسته است و هم از ناحیه آن دسته، جمودها و خشک مغزیها و علاقه نشان دادن به هر شعار قدیمی و حال آنکه ربطی به دین مقدس اسلام ندارد، بهانه به دست مردم جاهل می‌دهد که اسلام را مخالف تجدد به معنی واقعی بشمارند و از طرف دیگر تقلیدها و مدپرستیها و غرب‌زدگیها و اعتقاد به این که سعادت مردم مشرق زمین در این است که جسماً و روحاً و ظاهراً و باطناً فرنگی بشوند، تمام عاداتِ و آداب و سنن آنها را بپذیرند، قوانین مدنی و اجتماعی خود را کورکورانه با قوانین آنها تطبیق دهند؛ بهانه‌ای به دست جامدها داده که به هر وضع جدیدی با چشم بدبینی بنگرند و آن را خطری برای دین و استقلال و شخصیت اجتماعی ملتشان به شمار آورند.

در این میان، آن که باید غرامت اشتباه هر دو دسته را بپردازد اسلام است!

جمود جامدها به جاهلها میدان تاخت و تاز می‌دهد و جهالت جاهلها، جامدها را در عقاید خشکشان متصلب‌تر (محکمتر)می‌کند.

عجبا این جاهلان متمدن نما گمان می‌کنند زمان معصوم است. مگر تغییرات زمان جز به دست بشر به دست کس دیگر ساخته می‌شود؟ از کی و از چه تاریخی بشر عصمت از خطا پیدا کرده است تا تغییرات زمان از خطا و اشتباه معصوم بماند؟

بشر همان طوری که تحت تأثیر تمایلات علمی، اخلاقی، ذوقی، مذهبی، قرار دارد و هر زمان ابتکار تازه‌ای در طریق صلاح بشریت می‌کند، تحت تأثیر تمایلات خود پرستی، جاه‌طلبی، هوسرانی، پولدوستی، استثمارگری هم هست. بشر همان طوری که موفق به کشفهای تازه و پیدا کردن راههای بهتر و وسائل بهتر می‌شود، احیاناً دچار خطا و اشتباه هم می‌شود. اما جاهلِ خود باخته این حرفها را نمی‌فهمد، تکیه کلامش اینست که دنیا امروز چنین است، دنیا امروز چنان است.

عجیب‌تر این که اینها اصول زندگی را از روی کفش، کلاه و لباسشان قیاس می‌گیرند. چون کفش و کلاه نو و کهنه دارد و در زمانی که نو است و تازه از قالب درآمده قیمت دارد و باید خرید و پوشید و همین که کهنه شد باید آن را دور انداخت، پس همه حقایق عالم از این قبیل است. از نظر این جاهلان، خوب و بد مفهومی جز نو و کهنه ندارد از نظر اینها فئودالیسم ـ یعنی این که یک زورمند به ناحق نام مالک روی خود بگذارد و سر جای خود بنشیند و صدها دست و بازو کار کنند که دهان آن یکی بجنبد ـ به این دلیل بد است که دیگر کهنه شده است؛ دنیای امروز نمی‌پسندد؛ دوره‌اش گذشته و از «مد» افتاده است. اما روز اولی که پیدا شد و تازه از قالب درآمده و به بازار جهان عرضه شده بود خوب بود!

جمود جامدها به جاهلها میدان تاخت و تاز می‌دهد و جهالت جاهلها، جامدها را در عقاید خشکشان متصلب‌تر (محکمتر)می‌کند.

از نظر اینها استثمار زن بد است، چون دنیای امروز دیگر نمی‌پسندد و زیر بار آن نمی‌رود. اما دیروز که به زن ارث نمی‌دادند، حق مالکیت برایش قائل نبودند، اراده و عقیده‌اش را محترم نمی‌شمردند، خوب بود چون نو بود و تازه به بازار آمده بود!

از نظر این‌گونه افراد، چون عصر، عصر فضاست و دیگر نمی‌توان هواپیما را گذاشت و الاغ سواری کرد، برق را گذاشت و چراغ نفتی روشن کرد، کارخانه‌های عظیم ریسندگی را گذاشت و با چرخ دستی نخریسی کرد، ماشینهای غول پیکر چاپ را گذاشت و دستنویسی کرد، همین طور نمی‌شود در مجالس رقص شرکت نکرد، به « مایو» پارتی و «آشپزخانه» پارتی نرفت، عربده مستانه نکشید، پوکر نزد، مد بالای زانو نپوشید، زیرا همه اینها پدیده قرن می‌باشند و اگر نکنند به عصر الاغ سواری برگشته‌اند!

کلمه«پدیده قرن» چه افراد بسیاری را بدبخت و چه خانواده‌های بی‌شماری را متلاشی نموده‌است.

می‌گویند عصر علم است، قرن اتم است، زمان قمر مصنوعی است، دوره موشک فضاپیماست. بسیار خوب، ما هم خدا را شکر می‌کنیم که در این عصر و زمان و در این قرن و عهد زندگی می‌کنیم و آرزو می‌کنیم که هر چه بیشتر و بهتر از مزایای علوم و صنایع استفاده کنیم. اما آیا در این عصر، همه سرچشمه‌ها جز سرچشمه علم خشک شده است؟ تمام پدیده‌های این قرن محصول پیشرفتهای علمی است؟ آیا علم چنین ادعائی دارد که طبیعت شخص عالم را صد در صد رام و مطیع و انسانی می‌کند.

علم درباره شخص عالم چنین ادعائی ندارد تا چه رسد به آنجا که گروهی عالم و دانشمند، با کمال و صفا و خلوص نیت به کشف و جستجو می‌پردازند و گروههایی جاه‌طلب، هوسران و پول‌پرست حاصل زحمات علمی آنها را در راه مقاصد پلید خودشان استخدام می‌کنند. ناله علم همواره از این که مورد سوء استفاده طبیعت سرکش بشر قرار می‌گیرد بلند است. گرفتاری و بدبختی قرن ما همین است.

منبع:

نظام حقوق زن در اسلام ، مطهری