نویسنده, تهیه کننده یا تلویزیون کدام یک مقصرند

مقایسه کیفی مجموعه تلویزیونی رستگاران و جومونگ

با نگاهی به سریالهای ایرانی تلویزیون و پخش چندین سریال در ماه های اخیر، این پرسش پیش می آید که چرا شاهد آثاری ضعیف به لحاظ مضمون ،قصه و ساختارهستیم؟

مجموعه رستگاران سریال روتین و شبانه «سیروس مقدم» هم اکنون در حال پخش از شبکه سه سیما است. سریالی که به نظر می رسد سازندگان آن به دنبال موفقیت سریال «نرگس» که در تابستان سال ۸۵ پخش شد، قصد داشته اند موفقیت آن را تکرار کنند. اما به نظر می رسد با وجود گذشت بیش از نیمی از این مجموعه، این مجموعه نتوانسته به مذاق مخاطبین تلویزیونی خوش بیاید.

ریتم کند و داستان تکراری که اغلب و مشابه آن را در مجموعه های دیگر شاهد بودیم. اینکه کلاهبرداری در مقابل گرفتن پول از مردم برای ساختن خانه پول ها را بالا کشیده و فرار کرده ،وپسری که در کودکی از پدر ومادرش دور افتاده وحالا که بزرگ شده در صدد انتقام وخون خواهی از عموی خویش،می خواهد با دختر اوازدواج کند. ازدواجی که نه براساس عشق وعلاقه، بلکه براساس انتقام گرفتن از «شایسته» وظلم های است که او در حق «کاوه» ومادرش انجام داده است.قصه ای ساده که کارگردان سعی کرده با پیچ وتاب دادن آن را کش دار کند.

داستان سرراست و تکراری که مشابه آن را احیانا در روزنامه ها و دیگر مجموعه های تلویزیونی شاهد بودیم.

این سریال شباهت زیادی با سریال «نرگس » دارد.به عنوان مثال شخصیت«خجسته»با شخصیت «نرگس» وهمچنین شخصیت«شایسته» شباهت فراوانی با«شوکت» دارد.فقط کمی فضا و موقعیت شخصیت ها وقصه عوض شده، اما داستان همان داستان است.

کافی است این سریال با سریال کره ای «جومونگ» مقایسه شود تا مشخص شود چرا مجموعه «جومونگ» این همه طرفداردر بین مخاطبین ایرانی دارد.

در این نوشته قصد وهدف نگارنده تخریب یا توهین به سریال خاصی نیست. بلکه هدف مقایسه ذائقه مخاطب ایرانی است.

با نگاهی به حوادث سریال «جومونگ» و حوادث سریال «رستگاران» می توان به این نتیجه رسید که در سریال «جومونگ» مخاطب ایرانی هر لحظه غافلگیر می شود.

داستان جذابیت و کشش لازم را دارد و مخاطب نمی تواند ادامه سریال را حدس بزند.مخاطب غافلگیرشده، و رو دست می خورد.حوادث و اتفاقات در این سریال پشت سر هم اتفاق می افتند که همین عامل چشم مخاطب ایرانی را بر ضعف های آشکارآن می بندد.مثل بازی ها ولباس های غلوآمیز.اما در واقع ضعف سریال کره ای با ریتم وضرباهنگ وتوالی اتفاقات پوشانده شده است. در مقابل در سریال های ایرانی مشکل همیشگی وجود دارد. نبود یک داستان جذاب و گیرا که ذهن مخاطب را درگیر کند. در سریال های ایرانی و به خصوص در این چند ماه اخیر با توجه به سریال هایی که پخش شده است شاهد سریال های کلیشه ای و تکراری به لحاظ مضمون و قصه هستیم که مخاطب به راحتی پایان آن را حدس می زند و اصلا دلیل و انگیزه ای برای دیدن ادامه آن ندارد. البته منکرزحمات دست اندرکاران وعوامل این گونه سریال ها نیستیم. اما ای کاش اول قصه ای گیرا و جذاب انتخاب می شد و بعد دست به ساخت این گونه آثاربرداشته می شد تا هم زحمات عوامل یک سریال به هدر نمی رفت و هم سرمایه های ملی بیهوده در لابه لای سریال های بی محتوا و تکراری نابود نمی شد. بحث تله فیلم ها هم که داستان جداگانه ای دارد.

اکثر قریب به اتفاق دارای فیلم نامه هایی ضعیف و تکراری هستند که شتاب زدگی در ساخت و انتخاب عوامل آن به وضوح قابل رویت است. در مورد تله فیلم ها به همین نکته اشاره کنیم که به نظر می رسد درساخت این تله فیلم ها نظارت و دقت آنچنانی نمی شود. نتیجه آن که روز به روز شاهد سیر نزولی این گونه فیلم ها هستیم. اکثر فیلم نامه های تله فیلم ها ضعیف وفاقد جذابیت های داستانی است.سوال اینجاست که آیا با وجود این سریال ها و تله فیلم های ضعیف می توان انتظار داشت که مخاطب ایرانی دست به دامان سی دی ها قاچاق داخلی و خارجی نباشد؟آیا می توان انتظار داشت پدیده ای به نام ماهواره به جای شبکه های داخلی آذین بخش خانه های ایرانی نباشد؟

همان گونه که همه ما می دانیم بسیاری کشورها از طریق رسانه ها و ارتباطات جمعی خود در صدد تبلیغ فرهنگ، سنت، آداب و رسوم ملی خویش هستند چرا ما نباید در سریال های وطنی به غیر از انگشت شماری از آن ها شاهد رسم و رسومات ملی خویش باشیم و به جای آن در سریال های ایرانی با استفاده از سوژه ها و موضوعات تکراری، و با استفاده ازدکور و اکسسوار غیر ایرانی به تبلیغ زندگی اشرافی، مدرن و شهرنشینی بپردازیم. واقعا چند درصد مردم ما خانه های عیانی با چیدمان آنچنانی دارند؟ یا چند درصد مردم ما هر یک از اعضای خانواده خودرو جداگانه دارند و هر روز در رستوران و کافی شاپ غذا می خورند؟ جواب این چند سوال کامل مشخص است. همه ما می دانیم و باور داریم که تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانی جزو اولین تمدن های انسانی بوده است. این روزها سریال «در چشم باد» ساخته «مسعود جعفری جوزانی» پخش می شود.

قضاوت در مورد این سریال خیلی زود است. اما از چند قسمت اولی که پخش شده، می توان انتظار داشت که یک سریال کاملا ایرانی،جذاب و خوش ساخت را شاهد خواهیم بود. سریالی که قهرمانی ها،دلیری ها و به خصوص هویت ایرانی بودن ناب را به ما نشان خواهد داد و آنوقت است که مخاطب ایرانی در برابر سریالی مثل «جومونگ» با افتخار خواهد گفت: ما انسان هایی بزرگ و شرافتمند و دلیری چون، «میرزا کوچک خان جنگلی»را داشته ایم که هزاران نفر از دشمنان ایران را به خاطر دفاع از وطن وشرافت ازپای درآوردند و خود جاودانه و افتخارانه به خاک و خون غلطیدند و تاریخ هرگز نام آنها را از یاد نخواهد برد.

ای کاش در سریال «رستگاران» هم به جای انتخاب چنین داستان کلیشه ای، قصه ای گیرا و جذاب انتخاب وپخش می شد تا توانایی مقابله با سریالی چون «جومونگ» را داشته باشد.شاید خیلی ها بگویند که فضای هر دو سریال با همدیگر متفاوت است .«رستگاران»، سریالی معاصروشهری است و«جومونگ» داستانی کلاسیک ،قدیمی وتاریخی دارد، اما در عصر ارتباطات مهم درست انجام دادن کار وانتخاب درست سوژه وداستان است که علاوه بر مخاطب وطنی باعث استقبال مخاطبین بین المللی شود. استقبالی که باعث آشنایی وشناخت مخاطبین جهانی از رسم ورسومات ،فرهنگ، آیین ،منش وزندگی ایرانی شده وعاملی برای توسعه فرهنگی ،اقتصادی وگردشگری یک کشور می شود.

چیزی که این روزها سریال «جومونگ» انجام داده وتوانسته در سطح وسیع فرهنگ وآداب خود را در جهان گسترش دهد.

تا جایی که این روزها در کوچه وخیابان در شادیهای کودکان شاهدیم که کودکان ما به جای شناخت شخصیتهایی چون رستم وسهراب، افراسیاب، سیاوش، سودابه، جمشید، طهمورث، فریدون، کاوه آهنگر، هوشنگ، گرشاسب، اسفندیار، بهمن، بیژن، تهمینه، رستم، رودابه، زال، سودابه، سیاوش، فرنگیس، کی کاووس، کی خسرو، کی قباد، گشتاسب، گودرز، گیو، لهراسب، منیژه، هما ، آرش کمانگیر و چندین شخصیت که درتاریخ ما حضور دارند در بازیهای خود اسم همدیگر را«جومونگ»، «تسو» و«سوسانو» صدا می کنندودوست دارندجای آنها باشند. دیگر جای هیچ گونه حرفی باقی نمی ماند که چرا ما نمی توانیم به نسل کنونی ونسل های آینده بگوییم که چرا همه در برابر تمدن غنی ایرانی سر تعظیم فرود می آوردند. به هر حال چیزی که مهم می نماید این است که باید چاره ای در این مورد اندیشیده شود.

نویسنده : علی یعقوبی