امتحان, غول وحشتناک نیست

شما به مدرسه می روید تا دانش, توانایی ها و مهارت هایتان را افزایش دهید

شما به مدرسه می‌روید تا دانش، توانایی‌ها و مهارت‌هایتان را افزایش دهید. این همان چیزی است که به آن پیشرفت تحصیلی می‌گویند اما چگونه و چطور باید مشخص کرد که آیا اهداف مورد نظر پیشرفت تحصیلی تحقق یافته‌اند یا نه؟ این کار به وسیله ارزشیابی مشخص می‌شود. ارزشیابی تعیین می‌کند که آیا هدف‌های مورد نظر تحقق یافته‌اند یا در حال محقق شدن هستند و به چه میزانی؟ بنابراین ارزشیابی مشخص می‌کند که:

۱‌) کیفیت آموزش چگونه بوده است؟

۲) کدام یک از دانش‌‌آموزان و به چه میزانی به اهداف پیشرفت تحصیلی نایل شده‌اند؟

۳) ضعف‌ها و کاستی‌‌های آموزش کدامند و در چه قسمت‌هایی وجود دارند؟

۴) کدام یک از دانش‌آموزان می‌توانند به مقاطع بالاتر ارتقا پیدا کنند؟

و ...

امتحان (آزمون) وسیله‌ای است که امکان ارزشیابی را فراهم می‌کند. آزمون (امتحان) شامل مجموعه‌ای از سؤال‌های تشریحی و چند گزینه‌ای صحیح - غلط است. همچنین امتحان می‌تواند بعضاً به صورت سؤال‌های شفاهی و اندازه‌گیری مهارت‌های جسمانی و حرکتی نیز باشد.

همانطور که گفته شد ارزشیابی به چند منظور انجام می‌گیرد. از بین موارد ذکر شده متأسفانه آنچه بیشتر در مدارس ما مورد توجه قرار گرفته است، صرفاً استفاده از امتحان و ارزشیابی به عنوان وسیله رتبه‌بندی و ارتقای دانش‌آموزان است. امتحان تعیین می‌کند که چه کسی بالاتر و چه کسی پائین‌تر است. چه کسی قبول و چه کسی مردود است. ما به جای استفاده از امتحان و ارزشیابی برای تعیین کیفیت آموزش، ارزیابی میزان تحقق اهداف پیشرفت تحصیلی، شناسایی ضعف‌ها و کاستی‌ها و یافتن راهکارهای ترمیم و اصلاح آنها، متأسفانه در بیشتر موارد فقط با استفاده از نمره و امتحان، جایگاه و رتبه دانش‌آموزان را مشخص می‌کنیم. یقیناً یکی از نتایج طبیعی این شیوه، افزایش و گسترش ترس و اضطراب امتحان است.

امتحان به یکی از سخت‌ترین کارها برای دانش‌‌آموزان مبدل شده است که در آنها ایجاد ترس، نگرانی و اضطراب می‌کند. ترس از امتحان ذاتی نیست بلکه درواقع دانش‌آموزان یاد می‌گیرند که از امتحان بترسند. نگرش‌های غلط دانش‌آموزان، والدین و حتی مدارس نسبت به امتحان، شرایطی را ایجاد می‌کند که امتحان در نظر دانش‌آموزان به شکل غولی وحشتناک جلوه کند.

خطاها و اشتباهات زیادی بین دانش‌آموزان برای آمادگی جهت امتحان وجود دارند. شب بیداری‌ها، درس خواندن تا آخرین لحظه، عصبی شدن‌ها و ... رفتارهایی شایع در بین دانش‌آموزان هستند.

همچنین مشاهده می‌شود رفتار برخی دانش‌آموزان در جلسه امتحان هم درست نیست: عجله کردن برای گرفتن ورقه امتحانی، ایراد گرفتن از سؤالات، سرک کشیدن به ورقه دیگران، بی‌نظمی در بررسی سؤال‌ها، نامنظم نوشتن پاسخ‌ها و ... خطاهای برخی دانش‌آموزان در جلسه امتحان است.

در اینجا جهت گذراندن موفقیت‌آمیز امتحانات، برای کسب آمادگی قبل، حین و بعد از امتحان، راهنمایی‌هایی را به دانش‌‌آموزان عزیز ارائه می‌کنیم:

● قبل از امتحان:

- به اتاق مطالعه و محیط اطرافتان نظم دهید.

- حتماً در جلسه‌های آخر درس پیش از امتحان شرکت کنید تا از مرور مطالب درسی بی‌نصیب نمانید.

- تمام مطالب (کتاب درسی، یادداشت‌های کلاسی و ...) را به طور اجمالی بخوانید. بر این اساس میزان دشواری مطالبی را که لازم است با دقت بیشتری بخوانید، مشخص کنید.

- با دقت و مفهومی یاد بگیرید.

- در بیشتر درس‌ها، بین مطالب قبلی و بعدی ارتباط وجود دارد. ارتباط‌ها را درک و ترتیب‌ها را رعایت کنید.

● حین امتحان:

- قبل از شروع جلسه امتحان، خود را از هر نظر برای امتحان آماده کنید و نیازهای خود شامل گرسنگی، تشنگی و ... را مرتفع سازید.

- برای آغاز، ادامه و پایان جلسه امتحان، روند ذهنی و عملی مشخصی داشته باشید.

- با نام و یاد خدا در جلسه امتحان حاضر شوید.

- بعد از توزیع ورقه‌ها، ابتدا از تعداد سؤال‌ها مطلع شده و کیفیت چاپ آنها را کنترل نمایید.

- بلافاصله مشخصات فردی و اطلاعات خواسته شده را روی اوراق امتحانی خود بنویسید.

- به زمان اختصاص داده شده برای امتحان توجه و دقت کنید.

بعد از امتحان:

- سعی کنید بعد از پایان جلسه امتحان، درباره پاسخ‌های احتمالی و نمره‌ای که خواهید گرفت به بحث و جدل با همکلاسی‌هایتان نپردازید.