جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
مجله ویستا

دلیل تشکیل برجستگی در طرف دیگر ماه


دلیل تشکیل برجستگی در طرف دیگر ماه

به مدت چند دهه، هیچ توضیحی برای برجستگی توپوگرافیک در طرف دورتر ماه، معروف به ارتفاعات قمری دوردست وجود نداشته است، اما پژوهشی جدید که به‌وسیله پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا …

به مدت چند دهه، هیچ توضیحی برای برجستگی توپوگرافیک در طرف دورتر ماه، معروف به ارتفاعات قمری دوردست وجود نداشته است، اما پژوهشی جدید که به‌وسیله پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز انجام شده نشان داده است که این ارتفاعات ممکن است بر اثر نیروهای کشندی در اوایل تشکیل ماه و‌ هنگامی که پوسته جامد و بیرونی ماه روی اقیانوسی از سنگ مایع شناور بود، به وجود آمده باشند.یان گاریک ـ بتل، استادیار علوم زمین و سیارات دانشگاه کالیفرنیا در سانتاکروز پی‌برد که شکل برجستگی ماه را می‌توان به وسیله یک تابع ریاضی بسیار ساده تعریف کرد. به گفته گاریک ـ بتل، اولین نویسنده مقاله‌ای در مورد یافته جدید که در شماره ۱۱ نوامبر نشریه ساینس منتشر شده است، آمده: «نکته جالب این است که شکل تابع ریاضی نشان می‌دهد مد در شکل‌گیری این برآمدگی نقش داشته است.»

این مقاله فرآیندی را برای شکل‌گیری ارتفاعات قمری شرح می‌دهد که در آن پوسته ماه ‌ حدود ۴/۴ میلیارد سال پیش بر اثر مد گرم شده است. در آن هنگام و اندک زمانی پس از شکل‌گیری ماه، پوسته ماه به وسیله اقیانوسی از ماگما یا تفتال از جبه آن جدا شده است. در‌نتیجه، کشش گرانشی زمین باعث فرآیند کشندی و گرم شدن پوسته شده است. در مناطق قطبی، جایی که کشش و گرمایش بیشترین مقدار بوده، پوسته نازک‌تر شده و ضخیم‌ترین قسمت پوسته در مناطقی در امتداد زمین تشکیل شده است.

این فرآیند مشخص نمی‌کند چرا برجستگی تنها در طرف دورتر ماه دیده می‌شود. بنا به گفته گاریک ـ بتل: «شما انتظار دارید که برجستگی را در هر دو طرف مشاهده کنید، چرا که مد تاثیری متقارن دارد. ممکن است فعالیت‌های آتشفشانی یا دیگر فرآیندهای زمین‌شناختی طی ۴/۴ میلیارد سال گذشته شکل برجستگی را در طرف نزدیک‌تر تغییر داده باشند.» نقشه ضخامت پوسته بر مبنای داده‌های گرانشی نشان می‌دهد که پوسته ماه در منطقه ارتفاعات قمری دوردست بسیار ضخیم است. تفاوت در ضخامت پوسته ماه شبیه آن چیزی است که در قمر مشتری، اروپا، دیده می‌شود. در اروپا، پوسته‌ای یخی روی اقیانوسی از آب مایع دیده می‌شود. پژوهشگران تاثیرات گرمای کشندی بر سطح اروپا را بررسی کرده و برای بررسی ماه از همان روش تحلیلی استفاده کرده‌اند.به گفته گاریک ـ بتل: «قمر اروپا کاملا با ماه تفاوت دارد، اما باعث شد ما به فرآیند کشندی پوسته روی یک اقیانوس مایع توجه کنیم.»

گاریک ـ بتل می‌گوید این تابع ریاضی که شکل برجستگی ماه را توضیح می‌دهد می‌تواند در مورد یک‌چهارم شکل ماه صادق باشد. اگر چه هنوز هم ناشناخته‌هایی همچون دلیل شکل متفاوت طرف نزدیک‌تر ماه وجود دارند، پژوهش جدید چارچوبی جدید برای پژوهش بیشتر در مورد شکل ماه به دست می‌دهد. به گفته گاریک ـ بتل: «هنوز همه چیز کاملا روشن نیست، ولی ما کم‌کم در حال شروع حل مساله‌ایم.»

سایت sciencedaily

مترجم: صبا شرف‌الدین زاده