سه شنبه, ۱۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 4 February, 2025
چالش های رو در رو در مطبوعات خوزستان
بی تردید بررسی و مطالعه پیرامون چالش های مطبوعات محلی هر استان بدون نگاه به زمینه های اقلیمی، تاریخی و فرهنگی هر منطقه كاری ابتر و كم اثر خواهد بود. اما از آنجا كه فرصت ایجاد شده مختصر و ضرورت نتیجه گیری در این محدوده واجب است لذا تلاش می شود تا تمركز چنین بحثی در پیرامون چالش های اساسی یعنی چالش قومیت، چالش اقتصاد و همچنین چالش تشكیلات، طرح و مورد توجه قرار گیرد.
چالش قومیت
از آنجا كه پراكندگی جمعیت خوزستان به گونه ای است كه قومیت های مختلف در كنار یكدیگر زندگی می كنند لذا نوع نگاهی كه از كف جامعه برخاسته، به دورن مطبوعات نیز كشیده شده است. این مسأله علیرغم شعارهایی است كه هر یك از مطبوعات در مورد دوری از قومیت گرایی می دهند، اما در عمل چنین واقعیتی وجود دارد و در شرایط گوناگون به صورت عاملی به نام " سوءتفاهم" بروز یافته و باعث جبهه گیری برخی از مطبوعات علیه یكدیگر می شود. انتخاب واژه ها در این فضای توهم زا بسیار حساس بوده و كافی است كه از یك واژه با یك ذهنیت بهره برداری شود، بلافاصله این به معنای حمله ای از جانب یك نشریه تصور شده و برای جبران آن نشریه دیگری وارد كارگزار می گردد. نتیجه اتفاق یاد شده به صورتی است كه در حال حاضر امكان نقد واقع بینانه در هاله ای از خودسانسوری گم می شود و كمتر روزنامه نگاری علاقه دارد در این حوزه خطر آفرین قلمفرسایی نماید. در واقع نوعی همزیستی با شعارهای ظاهری نداشتن تعصب های قومی وجود دارد اما قرائن حكایت از تصورات و اقدامات دیگری دارد. در واقع چالش یاد شده به عنوان خط قرمزی برای پیوندهای مطبوعاتی نیز درآمده و برخی از امكانات را كه با وحدت می توان به دست آورد در چنین فضایی از دسترس دور گردانده است. در حال حاضر برخی از سازمان ها و ادارات بواسطه مدیریت قومی و یا شبه قومی در حوزه نقد قرار نمی گیرند و در حقیقت نقد آنها به منزله وارد شدن در یك هماورد طلبی مطبوعاتی قلمداد شده و تا مدتها كش و قوسهای حاشیه ای به جای نقد واقع بینانه صفحات مطبوعات را پر می نماید. به ویژه اگر ابزار آگهی را در این ساز و كار وارد سازیم دامنه فشار از قدرت افزون تری برخوردار خواهد شد.
چالش اقتصاد
شاید اساسی ترین چالش حاصل حاضر مطبوعات محلی، دوام و بقاء اقتصادی آنها است. در حال حاضر ۵ روزنامه و ۱۲ هفته نامه و ۳ ماهنامه فعال در استان خوزستان مشغول كارند كه عمده تكیه آنها بر درج آگهی های سازمان ها و ادارات دولتی و در پاره ای از موارد آگهی های بخش خصوصی است. نسبت آگهی های موجود در مطبوعات محلی به گونه ای است كه آنها می بایستی از روابطی دوستانه با سازمان ها و ادارات دولتی برخوردار باشند در غیر این صورت قرار گرفتن در لیست سیاه مانعی برای تداوم كار یك نشریه خواهد بود. بدین ترتیب مهمترین مسیر درآمد زایی مطبوعات محلی خود به خود به عنوان مانعی اساسی برای طرح انتقادهای اصولی نیز درآمده است. در این رابطه انعكاس مطلوب اخبار سازمانهای دولتی می تواند به امتیاز و یا اولویتی برای آنها تلقی شود. متأسفانه در پاره ای از موارد می توان به روابط ناسالم در میان مطبوعات و برخی روابط عمومی ها نیز اشاره نمود كه در صورت عدم توجه می تواند به مشكل پیچیده ای درآمده و همه مطبوعات را تحت الشعاع قرار دهد. در حال حاضر قیمت تمام شده یك نشریه در استان خوزستان حد فاصل ۲۵۰۰ تا ۶۰۰۰ ریال در نوسان است و این عدد با توجه به سازمان دهی نیروی انسانی و تجهیزات و یا مكان مناسب می تواند تلورانس داشته باشد. تیراژ نشریات ممكن است از یكهزار نسخه تا ۸ هزار نسخه نیز متفاوت بوده و با توجه به تنوع و گستردگی مخاطبین كاهش یا افزایش یابد. با توجه به قیمت تمام شده بالا، دست اندركاران نشریات تلاش داشته اند برای حیات خویش به جلب بخش خصوصی نیز اقدام نمایند و در این رابطه به چاپ و انتشار ضمائم نیازمندی ها نیز روی آورده اند اما در مجموع نمی توان توفیق قابل اعتنایی برای حضور بخش خصوصی در آگهی های مطبوعات محلی خوزستان به ترسیم در آورد. بازاریابی در این قسمت ضعیف و غیر فنی بوده و حاصل آن نیز رویكردی را نشان داده است. از لحاظ جغرافیایی پراكندگی دفاتر نشریات محلی عموما در اهواز و در محلات مركزی شهر است. این مسأله باعث شده تا عملا بسیاری از شهرهای مهم استان در اخبار مطبوعات نیز جایگاه درجه دو و سه داشته باشند.بنابراین همیشه در استان خوزستان، اهواز در صدر اخبار و در اهواز عموما خبرهای حوزه مركزی شهر بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. به علاوه رویكرد مطبوعات به شهرهایی مثل آبادان خرمشهر- بندر امام و یا ماهشهر به علت هزینه بر بودن كسب خبر نیز چندان جدی نیست و عموم خبرهای كسب شده از این مناطق از كانال روابط عمومی های سازمان ها و موسسات دولتی ارزان ترین راه اقتصادی كسب خبر می باشد. با تاكید بر هزینه بر بودن كسب خبر تكیه مطبوعات محلی به اینترنت نیز از جمله واقعیت هایی است كه به خوبی در خوزستان ملاحظه می شود. هر چند برخی از مطبوعات تلاش دارند برای حفظ موقعیت با طرح موضوعات خاص و تیترهای تأثیرگذار و درشت نمایی برخی از اخبار محلی، مخاطبین خویش را از دست ندهند اما شاكله تأثیرپذیر از اینترنت واقعیتی است كه از اقتصادی بودن آن حكایت دارد. از جمله واقعیاتی كه نباید از نظر دور داشت، این است كه به واسطه حضور صنایع گسترده دولتی و خصوصی كه در صورت به كارگیری اصولی، خوزستان مستعدترین زمینه را برای توسعه مطبوعات از لحاظ كمی و كیفی دارد - اما به واسطه تأثیر مدیریت مركزی مطبوعات در توزیع آگهی ها از طریق وزارتخانه ها و شركت های دولتی عملا بخش عمده آگهی ها كه جزء حقوق مطبوعات خوزستان می تواند تلقی شود در پایتخت و در نشریات مركز منتشر می گردد. هر چند كه در این میان نمی توان برخی از روابط شكل گرفته و خارج از عرف را در تهران نادیده پنداشت اما چنین عارضه ای حتی نمایندگی برخی از نشریات سراسری در خوزستان را نیز تحت الشعاع قرار داده و آنها نیز از این درآمد حاصلی ندارند. بحث پیرامون چالش اقتصاد بدون توجه به اصل رقابت در میان مطبوعات محلی نمی تواند تكمیل شود. در این رابطه علی رغم تلاشی كه ظرف دو سال گذشته از ناحیه خانه مطبوعات خوزستان برای ترغیب مدیران بومی به حمایت از مطبوعات صورت گرفته معذالك محدودیت آگهی های موجود عملا رقابت مطبوعات با یكدیگر را در برخی از موارد رویارویی نیز كشانده است.هر چند كه چنین رویكردی تاكنون جدی نبوده اما یقینا با افزایش تعداد نشریات محلی كه روز به روز بر عدد آنها افزوده شده و می شود احتمال این رقابت و حتی رویارویی می تواند نگران كننده باشد. در این میان خانه مطبوعات تلاش نموده تا با كمك از مدیران دولتی به ویژه در محدوده صنعت بتوان از پتانسیل آنها برای حمایت از فرهنگ نوشتاری به صور گوناگون بهره مند شود اما این رویكرد بدون توجه وزارتخانه ها و شركت های دولتی به ویژه در بخش های نفت، پتروشیمی و گاز امكان پذیر نیست. متأسفانه در رقابت فوق شرایط هفته نامه ها از روزنامه ها شكننده تر و این مسأله با توجه به اینكه در قانون جهت انتشار آگهی ها صرفا به واژه روزنامه بسنده شده مشكل مطبوعات محلی را غامض تر نموده است.
چالش تشكیلات
خانه مطبوعات قریب هفت سال پیش در حالی كه تعداد نشریات خوزستان به عدد انگشتان یك دست نمی رسید و حداكثر تعداد فعالان حوزه مطبوعات خوزستان ۵۰ نفر بود، شكل گرفت. این تحول تأثیر میمونی برای حفظ حقوق مطبوعات می توانست در پی داشته باشد اما با كمال تأسف ظرف سالهای گذشته به علل سوء تفاهمات سیاسی، قومی و حتی صنفی تاكنون این عمل نتوانسته از پتانسیل اقشار مطبوعات حداكثر بهره برداری را به عمل آورد. این تشكل به علت عدم حمایت مالی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاكنون با تكیه بر روابط شخصی افراد با ادارات و مدیران عالی رتبه در سطح استان توانسته به بیلان قابل اعتنایی دست یابد در حالی كه تعیین ردیف بودجه در وزارت ارشاد و مشخص نمودن شیوه سازماندهی و تشكیلات كه بتواند جریان سازی نماید یقینا امكان حمایت از حقوق مطبوعات را امری مشكل نمی نماید. این تشكل صنفی در صورت توجه اعضا به توانایی های خویش به راحتی می تواند پتانسیل اداره همه نشریات استان را از طریق آگهی های قانونی و تبلیغاتی در برداشته باشد. مشروط بر اینكه قریب ۴۰۰ عضو رسمی و غیررسمی خانه مطبوعات خوزستان قبل از اینكه به حقوق فردی خویش توجه نمایند به توانایی های صنفی خود باور داشته باشند.
غلامرضا فروغی نیا
رئیس خانه مطبوعات خوزستان
این مقاله از سوی آقای غلامرضا فروغی نیا در دومین نشست تخصصی مركز مطالعات و تحقیقات رسانه ها قرائت شد. نشست یاد شده روز دوشنبه ۱۹/۲/۱۳۸۴ همزمان با برپایی دوازدهمین نمایشگاه مطبوعات در آمفی تئاتر سالن ۳۵ نمایشگاه های بین المللی برگزار شد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست