موزهُ مردم شناسی

برای آنکه با هم بهتر زندگی کنیم بیائید یکدیگر را بهتر بشناسیم

در خیابان ارامنه (بو‌علی) بر سر دیواری کوتاه تابلوی نسبتاً بزرگی که با حروف درشت عنوان «موزهُ مردم شناسی » روی آن نوشته شده و توجه هر عابری را بخود جلب میکند.

شاید برای بیشتر کسانی که فرصت بازدید از آن محل برایشان بدست نیامده مفهوم این عنوان در وهله اول کمی ناماُنوس و ناآشنا باشد و از خود بپرسند موزهُ مردم شناسی یعنی چه، و اصولاً فلسفه تشکیل چنین موزه‌ای چه بوده و در داخل آن چه چیزهائی برای تماشا و بازدید مردم جمع آوری شده است.

هر یک از این سئوالها و پرسشهای مشابه آن در حد خود در خور توجه است. و بنابراین برای آنکه سئوالهای شما بی جواب نماند بیائید با هم سری به داخل موزهُ مردم شناسی بزنیم و از نزدیک با اشیاء و آثاری از گذشته و حال در آن گردآوری شده بازدید نمائیم اگر اینکار عملی شود تقریباً قسمت اعظم پیچیدگیهای سئوالهای شما روشن خواهد شد.

مسئولان موزهُ مردم شناسی همه وقت در آنجا آماده راهنمائی بازدیدکنندگان هستند و شما را در جریان کیفیت و چگونگی تشکیل موزهُ مردم شناسی خواهند گذاشت. ولی اگر شما مجال چنین بازدیدی را ندارید اجازه فرمائید ما در اینجا مختصری از سابقهُ بوجود آمدن موزهُ مردم شناسی و اشیاء و آثار‌یکه در آن نگهداری میشود برای شما شرح دهیم.

ساختمان موزهُ مردم شناسی یکی از بناهای قدیمی تهران است که در اوایل قرن چهاردهم هجری قمری ساخته شده است.

در حدود بیست و پنج سال پیش به امر اعلیحضرت فقید، وزارت فرهنگ درصدد ایجاد موزه مردم شناسی برآمد و برای این امر به تمام ادارات فرهنگ نواحی مختلف کشور دستور داده شد که اطلاعات و اشیاء مربوط به زندگی مردم نواحی مختلف ایران را جمع آوری و به مرکز ارسال دارند. با‌ین ترتیب پایه و بنیاد موزه مردم شناسی ایران ریخته شد و در سال ۱۳۱۷ رسماً افتتاح گردید. لکن در اثر عدم توجه و نبودن متخصصان علم مردم شناسی و موزه‌داری این موزه بصورت انبار کالا درآمد و مانند دکانهای سمساری بدون رعایت اصول از اشیاء گوناگون انباشته شد در حالیکه اشیاء و اطلاعات گردآوری شده برای ایجاد موزه‌ای که از هر نظر بی‌عیب و نقص باشد تناسب زیادی نداشت.

در چند سال اخیر هنرهای زیبای کشور برای رفع نقائص موزه مردم شناسی اقدامات مؤثری بعمل آورده و با تربیت و اعزام دانش پژو هان جوان به نواحی مختلف کشور در امر گردآوری فولکلور و وسایل رندگی مردم ایران و به‌نمایش گذاشتن آنها، تحول عظیمی بوجود آورده است.

بطور کلی اشیاء موزه مردم شناسی که در معرض نمایش قرار داده شده و معرف طرز زندگی و هنر مردم ایران میباشد به قرار زیر است:

▪ اشکال مختلف لباس زنان ایرانی در دو قرن اخیر که شامل لباسهای بلند اوایل قرن سیزدهم هجری و دامنهای کوتاه و چتری اواخر قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری است.

▪ این لباسها بر تن مجسمه های بزرگ مومی پوشانیده شده و در قفسه‌های متعددی نمایش داده شده است. بعلاوه مقداری از وسایل زندگی مردم آن دوره و همچنین کارهای دستی ایرانیان مانند قلمدانها، نقاشیها، گلدوزی‌ها و غیره که نمایندهُ ذوق و سلیقه مردم ایران است این مجموعه را تکمیل می‌نماید.

▪ لباسهای عشایر مختلف کشور مانند کردها، بختیاری ها، لرها بلوچها و غیره نیز قسمت مهمی از موزه را تشکیل میدهد. اشیاء مذهبی، مجموعه‌ای از شیشه‌های ایرانی، جواهرات و تزئینات زنان ایرانی، تیپهای مختلف مردم کشور در نیم قرن پیش در این موزه به معرض تماشا گذاشته شده است.

▪ غرفه‌ای از گیلان که معرف جنبه‌های مختلف زندگی مردم آن ناحیه می‌باشد و همچنین قهوه خانه‌ای به سبکُ قهوه‌خانه‌های قدیم از کامل‌ترین و زیباترین غرفه های این موزه می‌باشد.

▪ همه ساله حاصل کار گروههای اعزامی اداره موزه‌ها و فرهنگُ عامه هنرهای زیبای کشور به استانهای مختلف کشور به موزه مردم شناسی منتقل و در غرفه های جدید برای بازدید عموم به معرض نمایش نهاده میشود و ما امیدواریم که در آتیه رپرتاژ مفصلتری دربارهُ این موزه و غرفه های مختلف آن به خوانندگان عزیز تقدیم نمائیم.