كاركردهای اجتماعی و روانی نقاشی كودكان

كودكی در عمق وجود همه ماست و با چشمان اوست كه همگی روزی به این عالم نگاه كرده ایم با این وجود, چنان از آن دور افتاده ایم كه برای فهم نقاشی كودكان, نگاه كردن آن برایمان كافی نیست و باید آنها را مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار دهیم

كودكی در عمق وجود همه ماست و با چشمان اوست كه همگی روزی به این عالم نگاه كرده ایم. با این وجود، چنان از آن دور افتاده ایم كه برای فهم نقاشی كودكان، نگاه كردن آن برایمان كافی نیست و باید آنها را مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار دهیم. نقاشی بیان كننده احساسات و شخصیت كودكان است و باعث پرورش خلاقیت آنها می شود و تعادل فكری و روحی به آنها می دهد. از طرف دیگر تجزیه و تحلیل این نقاشیها برای والدین و مربیان امكان شناخت كودك و كمبودهای احتمالی او را فراهم می كند. نقاشی برای كودك فقط یك وسیله برای تجزیه و تحلیل یا توضیح و تشریح موجودات و اشیا نیست، بلكه در عین حال وسیله ای برای بیان زندگی عاطفی اوست. هنگامی كه كودك با آزادی و به دلخواه خود نقاشی می كند، در واقع حالت روحی و احساسات زمان حاضر و احساسات ژرف تر خود را بیان می كند.

تفسیر نقاشی چیست؟

تفسیر نقاشی به معنای این است كه بتوان آنچه را یك نقاشی دربردارد، به صورت جملات معمولی و قابل فهم بیان كرد. بدیهی است كه جستجوی یك معنای مخفی توسط یك كلید رمز، كمك می كند تا یك نقاشی تفسیر شود. كلیدهای رمز، ابزار تفسیر نقاشی ها هستند كه به كمك آنها تحلیل نقاشی یعنی روانكاوی كودك ممكن می شود. در هنگام تفسیر نقاشی كودكان، باید مقطع سنی كودك را دقیقا در نظر گرفت. كنایه ها یا رمزهای نقاشی كودك را در وهله اول به سه دسته زیر می توان تقسیم نمود:

۱- كنایه های آگاهانه یا ارادی كه كودك آنها را عملا ترسیم كرده است و از شرایط محیط زندگی نتیجه می شوند.

۲- كنایه های مبهم كه از دنیای تخیلی خاص كودك ناشی می شوند. مثل تجسم خورشید به صورت زن.

۳- كنایه های ناخودآگاه كه از تمایلات سركوب شده یا عقده های درونی مایه می گیرند.

زیبایی شناسی و تاثیرات روانی رنگ

غالبا هر رنگی از نظر روانی، معنی خاصی دارد. رنگ همیشه معرف و وسیله ای برای بیان و ارتباط احساسات و عقاید بوده و هست، به طوری كه می توان با زبان رنگها صحبت كرد. یك رنگ در یك نظام اجتماعی مشخص، ممكن است دارای مفهومی باشد كه در نظام دیگر معنی متضاد آن را بدهد. به طور مثال: در بعضی قبایل موزامبیك رنگ سیاه، رنگ خوشی و شادی است. رنگ قرمز تقریبا در همه جا معنای قدرت را القا می كند زیرا با خون كه نماد زندگی است، همرنگ است.

درباره رنگها موضوعی كه بیشتر مورد توجه است محتوای روانی آنهاست. همه مردم تمایز بین رنگهای گرم (قرمز، زرد، نارنجی) و رنگهای سرد (آبی، سبز، بنفش) را می شناسند. رنگهای گرم تحریك كننده و سبب فعالیت و جنب و جوش و مولد حركت و شادی هستند. در حالی كه رنگهای سرد، برعكس موجب حالتهای انفعالی، سكون، بی حركتی و تلقین كننده غم و اندوه هستند.

افرادی كه نسبت به رنگهای گرم واكنش نشان می دهند، بسیار انعطاف پذیر در اجتماع و زود جوش هستند و با جدیت هدف خود را دنبال می كنند و افرادی كه رنگهای سرد را می طلبند نسبت به دنیای خارج بی اهمیت و تغییرات را بسیار سخت می پذیرند و دارای روحی سرد هستند.

· رنگ زرد: افرادی كه این رنگ را بیشتر دوست دارند یا باهوش و یا بی استعداد و عقب مانده هستند.

· رنگ آبی: افرادی كه این رنگ را بیشتر دوست دارند محافظه كار هستند این افراد معمولا انسانهای موفقی بوده و ارتباط درستی برقرار كرده و افرادی دوست داشتنی و سرشار از عشق و محبت و صبر هستند.

· رنگ سبز: افرادی كه این رنگ را بیشتر دوست دارند رفتاری ساده دارند و شهروندان خوبی هستند.

· رنگ قرمز: رنگی گرم و زنده و پرنیرو است. افرادی كه این رنگ را بیشتر دوست دارند خوشحال هستند و زندگی را شیرین می دانند.

· رنگ صورتی: افرادی كه معمولا مشكلی را پشت سر گذاشته اند و به دنبال آرامش هستند این رنگ را دوست دارند.

· رنگ نارنجی: رنگ اجتماعی و شاد است. افرادی كه این رنگ را دوست دارند زود جوش هستند و تنهایی را دوست ندارند.

· رنگ سفید: رنگی ضعیف، بی احساس و بی تحرك است و نشانه مشكل روانی.

· رنگ قهوه ای: افرادی كه این رنگ را دوست دارند، محكم، قابل اعتماد و زیرك هستند.

موضوع نقاشی و شخصیت كودك

درك و فهم نقاشی های كودك و چیزی كه او می خواهد بیان كند، برای والدین و مربیان بسیار لازم است. زیرا شناخت آن باعث بهتر شدن روابط بین بزرگسالان و كودكان می شود.

بزرگسالان می توانند با برقرار كردن روابط دوستانه با كودك از او بخواهند برایشان درخت، حیوان، خانه، یك شخص، خانواده، خودش و یا هر چه را كه مورد علاقه اش هست یا از آن میترسد یا یك رویا را ترسیم كند. البته بی آنكه چیزی را به او تحمیل كنند. البته برای تعبیر نقاشی های یك كودك باید از تعداد زیادی از نقاشی ها و اطلاعات دقیق زندگی كودك كمك گیرید.

---