ترمیم دندان؛ سیاه یا سفید؟

ترمیم دندان به ۲ صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد. ترمیم مستقیم یعنی این که در یک جلسه پوسیدگی دندان برداشته می‌شود و دندان آماده ترمیم با موادی همچون آمالگام، کامپوزیت …

ترمیم دندان به ۲ صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌گیرد. ترمیم مستقیم یعنی این که در یک جلسه پوسیدگی دندان برداشته می‌شود و دندان آماده ترمیم با موادی همچون آمالگام، کامپوزیت و یا گلاس اینومر می‌گردد. ترمیم دندان غیرمستقیم یعنی این که نیاز به ۲ یا چند جلسه، جهت ترمیم دندان است.

ترمیم مستقیم دندان

معمولی‌ترین ماده ترمیم دندان آمالگام می‌باشد که آلیاژی فلزی است. آمالگام ماده‌ای بادوام با کاربرد آسان و بسیار مقاوم به سایش می‌باشد و بیش از یکصد سال است که به عنوان انتخاب اول در ترمیم دندان استفاده می‌شود. به دلیل تحمل بسیار بالای آمالگام نسبت به نیروهای قوی جویدن، بیشتر در ناحیه دندان‌های خلفی استفاده می‌شود. حدود ۵۰ درصد آمالگام مصرفی جیوه است، اگرچه جیوه سمی است؛ ولی به نظر نمی‌رسد که این جیوه برای بدن خطری داشته باشد.

براساس گزارش انجمن دندانپزشکی آمریکا یک پرکردگی آمالگام در روز یک تا ۳ میکروگرم جیوه آزاد می‌کند؛ در صورتی که روزانه ۵ تا ۶ میکروگرم جیوه از طریق آب، هوا و غذا دریافت می‌کنیم.

از معایب آمالگام، رنگ تیره آن است و این که به دلیل ایجاد گیر مکانیکی، نیاز به تراش بیشتر دندان می‌باشد تا آمالگام درون حفره دندان قرار گیرد؛ یعنی بافت بیشتری از دندان بایستی تراش بخورد. نوع دیگر ترمیم مستقیم، استفاده از کامپوزیت یا مواد همرنگ می‌باشد که در واقع یک نوع رزین است. این ماده مقاومت کمتری نسبت به آمالگام در دندان‌های خلفی که قدرت جویدن بالاست، دارند. کامپوزیت‌ها با مواد چسبنده به ساختمان دندان متصل می‌شوند، به همین خاطر فقط قسمت پوسیدگی برداشته می‌شود. دندان‌هایی که با کامپوزیت ترمیم می‌شوند، اگر روش صحیح استفاده شود، کمتر به سرما و گرما حساس هستند، زیرا کامپوزیت انتقال حرارتی پایین‌تری نسبت به آمالگام دارد.

گلاس آینومرها، یکی دیگر از مواد ترمیم دندان به صورت مستقیم می‌باشند که همرنگ دندان است. این مواد مقدار اندکی فلوراید آزاد می‌کنند و بیشتر در پوسیدگی‌های کوچک استفاده می‌شوند و مقاومت کمی نسبت به شکستگی دارند. ترمیم‌های همرنگ را بهتر است در حفرات کوچک‌تر و در نواحی دندان‌های جلو استفاده کرد. البته مواد کامپوزیتی خاصی وجود دارند که می‌توان در حفرات بزرگ و دندان‌های آسیا استفاده کرد. هزینه ترمیم دندان با کامپوزیت‌ها بیشتر است؛ چون علاوه بر قیمت آن، زمان بیشتری صرف ترمیم دندان می‌شود. یکی دیگر از معایب کامپوزیت‌ها، انقباض و ایجاد ریزنشت و پوسیدگی مجدد در طولانی‌مدت است.

ترمیم‌های دندانی غیرمستقیم

در جلسه اول دندان تراش می‌خورد و پوسیدگی برداشته می‌شود، سپس از دندان قالبی تهیه می‌گردد؛ ماده ترمیم (فلزی یا سرامیکی) در لابراتوار ساخته می‌شود و سپس در جلسه بعدی در دهان بیمار امتحان می‌گردد که اگر قابل قبول بود، با مواد مخصوص چسبانده می‌شود.

دکتر سعید معینی