چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
دانشگاه تمدن ساز از نظریه تا عمل
از زمان تأسیس دانشگاه تا قوام نظام آموزشی به شکل امروزی آن بحث های مختلفی درباره اهداف، وظایف و جایگاه آن در ساختار اجتماعی ایران از سوی صاحبنظران مطرح گردیده است.
ایده «دانشگاه تمدن ساز» به تازگی در این عرصه مطرح شده است، در نخستین برخورد با موضوع فوق این پرسش مطرح می شود که دانشگاه تمدن ساز چیست و چه ویژگی هایی دارد نگاهی اجمالی به موضوع آموزش عالی و روند شکل گیری آن در ایران می تواند پاسخگویی به سؤال فوق را آسانتر کند.
یکی از مهمترین نکته های قابل طرح در این باره این است که تأسیس دانشگاه و مراکز آموزش عالی در ایران همچون خاستگاه اصلی آن یعنی مغرب زمین نبوده است، هر چند که از گذشته های دور همواره آموزش به شکل های متفاوت در ایران وجود داشته است و لی رشد و توسعه جامعه ایران به گونه ای نبوده است که تأسیس دانشگاه نتیجه اجتناب ناپذیر این رشد بوده باشد یا به عنوان یک ضرورت و نیازی که با سایر نیازهای اجتماعی ایران همپوشانی داشته مطرح شده باشد. یعنی رشد نهاد علم و نظام آموزش کشور آنچنان نبود که شیوه های سنتی آموزش به صورت داوطلبانه جای خود را به شیوه های نوین بدهد و نمی توان گفت که تأسیس دانشگاه محصول یک رشد برنامه ریزی شده و به عنوان مکملی برای نظام آموزش کشور امری اجتناب ناپذیر بوده است. ایده دانشگاه تمدن ساز به علت ماهیت و شأنیت موضوع دارای مختصات و ابعاد پیچیده و زوایای گوناگونی است که باید مورد تحلیل و تبیین واقع شود، تا بتوان برنامه های عملیاتی مبتنی بر واقعیت ها و امکانات موجود را برای تحقق آن طراحی و اجرا نمود.
بدیهی است که از رهگذر نقد و بررسی توسعه و تثبیت آن تضمین شده و هر چقدر که ابعاد و مختصات آن تشریح و شفاف شود به همان نسبت دستیابی به اهداف آن آسان تر خواهد شد. به همین علت لازم است تا از جنبه های مختلف به آن نگریست، یکی از رویکردهایی که می تواند نقطه عزیمت خوبی برای بررسی موضوع باشد این است که ابتدا بین تمدن و فرهنگ از لحاظ ماهیت و جنس تفاوت قائل شویم و سپس مشخص کنیم که آیا دانشگاه محصول فرهنگ است یا محصول تمدن اگر فرهنگ را مجموعه ای از اعتقادات، باورها، سنت ها و هنجارها و الگوهای فکری یک ملت بدانیم آنگاه می توان تمدن را مظاهر عینی و نمایه های فیزیکی آن فرهنگ به شمار آورد. با این همه باید دانست که تأسیس دانشگاه یک امر فرهنگی است یا یک پدیده تمدنی پاسخ این پرسش و این که دانشگاه را محصول کدام بخش (فرهنگ یا تمدن) به حساب آوریم در نوع نگاه به ایده دانشگاه تمدن ساز و تبیین الگوهای اجرایی آن اهمیت زیادی خواهد داشت.
از سوی دیگر پیشینه تأسیس و روند تکامل دانشگاه به معنی امروزی آن یعنی (University ) بیشتر به دوره رنسانس در مغرب زمین باز می گردد، با این وجود دانشگاه خود دستاورد تمدن است، تمدنی که خود نیز محصول یا نتیجه قهری تغییرات ایجاد شده در پارادایم های فکری و نگرش نخبگان غربی در حوزه مسائل فرهنگی بوده است. با این رویکرد تمدن نماد فرهنگ می شود و دانشگاه نیز محصول تمدن. لذا در نخستین نگاه به نظر می رسد که دانشگاه نمی تواند تمدن ساز باشد چرا که خود محصول تمدن است نه خالق آن. اما این موضوع به تنهایی کافی نیست تا ما را متقاعد کند که ایده دانشگاه تمدن ساز را کنار گذاشته و از آن صرف نظر کنیم. آنچه که ما را به کار ساز بودن این ایده متقاعد می کند تغییراتی است که در نقش ها و کارکرد های دانشگاه در جوامع بشری بویژه در دهه های اخیر رخ داده است. این تغییرات نشان می دهد که نباید خود را به روند ساخت و شکل گیری سنتی دانشگاه ها مقید کرد و انتظارات مان از دانشگاه را در چارچوب کارکردهای قدیم آن محدود کنیم. کارکردهای جدید دانشگاه نشان می دهد که این پدیده در عین حالی که خود محصول تمدن است اما می تواند بر پدیدآورندگان خود فرهنگ و تمدن ـ تأثیرگذار باشد، حتی گونه های جدیدی از آنها را بوجود آورد. وظایف و کار ویژه های دانشگاه را می توان تحت شش عنوان کلی طبقه بندی کرد. تولید اندیشه، شکستن مرزهای دانش و تولید دانش جدید، آموزش افراد و تربیت نیروی متخصص، جامعه پذیر کردن افراد از طریق نهادینه کردن امور فرهنگی، کاربردی کردن علوم و تولید تکنولوژی، تدوین ایده های نوین توسعه و کنترل پارامترهای مهم اجتماعی. دستاورد فعالیت دانشگاه در دو بخش اول می تواند موجب تولید یا تغییر عناصر فرهنگی جدید شود و نتیجه فعالیت در سایر بخش ها می تواند تغییر یا تولید مظاهر جدیدی از تمدن را بدنبال داشته باشد دانشگاه می تواند همزمان در هر دو حوزه فعالیت کرده و معمار تمدن و مولد فرهنگ باشد. تنها کافی است که ابتدا عناصر فرهنگی جدید را ابداع و یا ضعف های فرهنگی گذشته را شناسایی و اصلاح کنیم.
سید محمد خرم / دبیر انجمن صنفی دانشجویان کشور
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران روز دختر دولت سیزدهم دولت رئیس جمهور مجلس شورای اسلامی رافائل گروسی انتخابات سید ابراهیم رئیسی رهبر انقلاب حجاب انتخابات مجلس
قتل تهران پلیس هواشناسی شهرداری تهران سلامت بارش باران آموزش و پرورش سیل شهرداری قوه قضاییه سازمان هواشناسی
گاز نمایشگاه نفت مالیات خودرو قیمت طلا قیمت خودرو مسکن قیمت دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون فضای مجازی محمدمهدی اسماعیلی کتاب سینمای ایران سریال دفاع مقدس تئاتر موسیقی سینما
اینوتکس دانشجویان دانش بنیان
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل جنگ غزه فلسطین رفح حماس آمریکا روسیه حمله به رفح نوار غزه طوفان الاقصی
فوتبال استقلال پرسپولیس رئال مادرید لیگ برتر دورتموند ذوب آهن بازی باشگاه استقلال لیگ برتر ایران نساجی لیگ برتر فوتبال ایران
تبلیغات عیسی زارع پور اینترنت اپل سامسونگ ناسا آب گوگل مایکروسافت
سرطان سنگ کلیه هندوانه کبد چرب کمردرد اعتیاد ناباروری بیماران خاص بیمه سبزیجات