۱ مارس سال ۱۷۳ پیش از میلاد ـ دمکراسی در ایران دوران اشکانیان و تاسیس مهستان به پیشنهاد مهرداد یکم

به نوشته مورخان رومی ـ یونانی و ارمنی و تطبیق تقویمها، مهرداد یکم ششمین شاه ایران از دودمان اشکانی یکم مارس سال ۱۷۳ پیش از میلاد دراجتماع بزرگان ایران اعلام کرد که تصمیم گرفته …

به نوشته مورخان رومی ـ یونانی و ارمنی و تطبیق تقویمها، مهرداد یکم ششمین شاه ایران از دودمان اشکانی یکم مارس سال ۱۷۳ پیش از میلاد دراجتماع بزرگان ایران اعلام کرد که تصمیم گرفته است کشور دارای یک قانون لاتغییر (اساسی) شود تا حقوق و تکالیف همه در آن روشن باشد. این تصمیم مهرداد مورد تایید حاضران در نشست قرار گرفت و ایران دارای دو مجلس شد که مجموعه آن دو را «مهستان» می گفتند (مه به کسر «میم» به معنای بزرگ). انتخاب ولیعهد از میان شاهزادگان، اعلان جنگ و پیشنهاد صلح، بسیج نیرو، عزل شاه درصورت دیوانه شدن و بیماری ممتد و ...، تغییر اشل مالیاتها و صدور دستور ضرب سکه با تصویر تازه، تعیین شاهان ارمنستان، تایید تشریفاتی (ضمنی) شاهان پارسی تبار (از دودمان هخامنشیان) سرزمین پنتوس (منطقه ساحلی جنوب دریای سیاه در آناتولی به پایتختی شهر سینوپ) و انتصاب فرمانده کل ارتش برای یک دوره معین و یا مدیریت جنگ از جمله اختیارات مهستان بود. مهستان که مجلسی معادل سنای روم بود در موارد متعدد شخص شاه را به عنوان فرمانده ارتش، فرمانده جبهه و مسئول لشکرکشی تعیین کرده بود.

به نوشته مولفان تاریخ دمکراسی، دردوران اشکانیان (پارتیان) که علاقه مند به اندیشه های فلاسفه یونان بودند، ایران از نوعی دمکراسی برخوردار بود. به علاوه، در این دوره ایالات دوردست، ارمنستان و ... خودمختار بودند و لذا ایجاب می کرد که پارلمان وجود داشته باشد تا نظر همگان شنیده شود. مورخان رومی ایجاد مهستان را اقتباس ایرانیان از رومیان دانسته اند که باور کردن این ادعا دشوار است زیرا که هنگام ایجاد مهستان (۱۷۳ سال پیش از میلاد ـ ۲۱۸۱ پیش) هنوز دولت روم با ایران همسایه نشده بود و برخورد نداشت، هنوز بقایای اسکندریان برمناطق یونانی نشین و مصر حکومت می راندند و ....