در دره سوات چه می گذرد

این روزها سوال مهمی مطرح است و آن هم اینکه در دره سوات چه می گذرد به ویژه در دره شمالی سوات

این روزها سوال مهمی مطرح است و آن هم اینکه در دره سوات چه می‌گذرد ( به ویژه در دره شمالی سوات)؟

اگر خوب به نقشه پاکستان نگاه کنیم کشوری را مشاهده خواهیم کرد که اژدهایی را می‌ماند که به شرق نگاه می‌کند(هند) و بار سنگینی را هم بر دوش دارد( افغانستان). خوب به سر اژدها نگاه کنید؛ درست از اسلام آباد و سوات سرکشیده است؛ انگار اژدهای دو سری را می‌ماند، و سوال؛ چگونه امکان همکاری میان دولت پاکستان و جنبش حرکت اجرای شریعت محمدی که صوفی محمد رهبری آن را بر عهده دارد، وجود دارد؟

صوفی محمد کیست؟ که آرا، نظرات دینی، خواسته‌هایش برای کشور و پاکستان اتمی این همه طرفدار دارد؟

نخست آنکه صوفی مردی به عنوان صوفی نیست، اگر توجه داشته باشیم که «صوفی» را باید در قالب تصوف اسلامی تعبیر کنیم. اما صوفی محمد علیه صوفیه و تصوف کار می‌کند. او یک ملای مسلح است. می‌توان اطلاعاتی در مورد او در پایگاه دایره‌‌المعارف ویکی‌پدیا یافت: صوفی محمد، موسس جنبش اجرای شریعت محمدی که جنبشی مسلح است و تلاش دارد تا شریعت اسلامی را در پاکستان اجرا کند؛ این جنبش به خصوص در دره سوات، دیر و مالاکند فعال است؛ منطقه‌ای که در داخل ایالت مرزی شمال‌غربی قرار دارد. صوفی محمد پس از آنکه هزاران نفر را برای مبارزه با ارتش آمریکا -که افغانستان را در سال ۲۰۰۱ اشغال کرده بود - به این کشور گسیل کرد، زندانی شد اما در سال ۲۰۰۸ پس از آنکه گفته شد جرمش کم است، آزاد شد. او پدر خانم مولانا فضل‌الله است که در هنگام زندانی بودن وی رهبری سازمان جنبش اجرای شریعت را بر عهده داشت. در طول دهه ۸۰ قرن گذشته صوفی محمد یکی از اعضای جماعت اسلامی بود که جنبشی سیاسی به شمار می‌رفت. در سال ۱۹۹۲ از جنبش جماعت اسلامی جدا شد و جنبش اجرای شریعت اسلامی را پایه‌گذاری کرد.

پس از سرنگونی رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ در افغانستان، صوفی محمد هزاران فرد مسلح را برای مبارزه با نیروهای ائتلاف شمال به این کشور گسیل کرد؛ اما هنگامی که محمد به پاکستان بازگشت، دستگیر و زندانی شد. صوفی محمد تا سال ۲۰۰۸ در زندان بود تا زمانی که در خلال مذاکراتش با سر وزیر اقلیم مرزهای شمال‌غربی برای استفاده از نفوذش جهت آرام کردن اوضاع و بازگرداندن امنیت از زندان آزاد شد.

در اول ماه آوریل ۲۰۰۹؛ صوفی محمد پشتیبانی‌اش از مذاکرات صلح را پایان داد و گفت که دولت بحث برپا داشتن دادگاه‌های اسلامی در دره سوات را کنار گذاشته است. او دادگاه‌های اسلامی را به عنوان اصل محوری برای توافق در نظر گرفته بود. اما شریعت چیست؟ تفسیر صوفی محمد از شریعت چیست؟

من ناچارم برای این موضوع به مقاله‌ای که در روزنامه اردو زبان الاخبار چاپ اسلام‌آباد منتشر شد؛ اشاره کنم. غلام اخبر، سردبیر این روزنامه می‌گوید: «دانش‌های شیمی، فیزیک، محیط و اجتماع ضد شریعت نیستند! شریعت چیزی جز راه مستقیم به رودی زیبا به سوی اطرافش نیست و آن هم راه زندگی است» الاخبار ۲۲ ماه آوریل. یعنی اینکه ما دو تفسیر در مورد زندگی در پاکستان داریم؛ آشکار است که بین این دو تفسیر شکاف بزرگی وجود دارد. مشکل اساسی در نوع نگاه صوفی محمد است؛ او بر این باور است که افکارش بر اساس اصول قرآنی است، معتقد است که حتی پیامبر هم نمی‌تواند اصول قرآنی را تغییر دهد. و این از مبادی اولیه اسلام است. به عنوان مثال، دو نفر در حال سخن گفتن هستند؛ مردی و زنی، بعضی از آنها قصد دارند با هم ازدواج کنند، بنابراین آنها باید با گلوله کشته شوند، یا شاید باید آنها را سنگسار کرد؛ برای آنها راهی جز این دو مسیر ممکن نیست تنها محارم هستند که می‌توانند با هم صحبت کنند.

بر تمام مردان دره سوات واجب است که عمامه سیاه بر سر بگذارند، مانند صوفی محمد؛ چرا که این جزئی از شریعت است. این همان اسلام حقیقی به باور اوست؛ ویرانی مدارسی که در آن دختران جوان درس می‌خوانند واجب است؛ و این چنین مسائلی. روز چهارشنبه برابر با ۲۲ ماه آوریل مولانا فضل‌الرحمن، رئیس حزب جماعت علمای اسلام وابسته به طالبان در گفت‌وگو با گروهی از شهروندان گفت: « اگر طالبان تحرکشان را به همین شیوه ادامه دهند به زودی دروازه‌های اسلام‌آباد را خواهند زد». ممکن است طالبان به زودی بر سد تربیلا مسلط شوند و این برای آنها انبار خوبی خواهد بود. روز چهارشنبه ۲۲ آوریل طالبان تمام دفترها و ساختمان‌های دولتی را در بونیر و سوات اشغال کردند و به این ترتیب شریعت به اولین مرحله اجرایی خود رسید. اولا؛ صوفی محمد و سخنگویش امیر عزت خان ( امیر اصطلاحی طالبانی است) می‌گویند «اختلاف عمیقی میان آنها در مورد دار‌القضا وجود دارد؛ ما بر آن هستیم تا در این دادگاه‌ها از علما استفاده کنیم و دادگاه‌های ما به هیچ دادگاه عالی در داخل کشور متوسل نشود»

صوفی محمد می‌گوید که دادگاه‌های عالی غیر اسلامی هستند، در صورتی که او بر تمام پاکستان دست یابد بر این باور است که تمام مردم در برابر نمونه دادگاهی که او به آن معتقد است سر فرود خواهند آورد.

آیا این واقعیت است! چنانکه صوفی محمد در نخستین سخنرانی خود در سوات گفت: «طالبانیسم تهدید نیست، این واقعیت زمان حاضر است؛ این یک حقیقت است». باید این حقیقت از سر اژدها به تمام بدن او منتقل شود، فاصله میان سوات تا اسلام‌آباد کمتر از ۶۰ مایل است. عهمانگونه که مولانا فضل‌الرحمن گفت: طالبان در حال زدن درهای اسلام‌آباد هستند. کسی نمی‌تواند حوادثی مانند مسجد سرخ یا حملات تروریستی که هتل ماریوت را هدف قرار داد، فراموش کند. شاید این حوادث آغاز دوران جدیدی در پاکستان باشد. دستگیری مولوی‌ها توسط دولت پاکستان مشکلی را حل نخواهد کرد؛ دولت پاکستان با واگذاری دره سوات به طالبان برای اجرای شریعت اسلامی در برابر آنها کوتاه آمد. ظاهر شدن شریعت اسلامی در دره سوات تهدید مرگباری برای جهان است، این سخنی بود که هیلاری کلینتون، وزیر امورخارجه آمریکا روز چهارشنبه ۲۲آوریل در برابر کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا بیان کرد.

این مشکلی است که امروز پاکستان به آن دچار شده است، چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد؟ چگونه می‌توان با این بحران مواجه شد؟ بر این باور هستم که این بحران در برابر بازیگران اصلی که همان ایالات متحده آمریکا و پاکستان باشند، فاش نخواهد شد و باید منتظر آینده بود، شاید در خلال ماه‌های اندک آینده و شاید هم سال آینده باید دید که این اژدها چه فکر خواهد کرد و به کدام سمت روی خواهد نمود. آنولد‌توین‌بی در کتاب پیدایش تمدن‌ها که در سال ۱۹۴۸ توسط آکسفورد منتشر شد، فصلی دارد به عنوان «اسلام و غرب و آینده» که در آن می‌گوید: «اسلام‌گرایی مانند انسان خفته‌ای است و بر ماست که به احتمال بیدار شدن این خوابیده هم فکر کنیم». اینجاست که من می‌خواهم این نکته را بگویم: پاکستان برای طالبان چه باقی خواهد گذاشت؟

منبع: الشرق‌الاوسط