دندانپزشكی ترمیمی و زیبایی

كامپوزیت تركیبی از یك رزین آكریلیك و ذرات نرم شبیه شیشه می باشد كه ترمیمی همرنگ دندان را به ما می دهد دوام و مقاومت به شكستگی كامپوزیت در حفرات كوچك تا متوسط با نیروهای جویدن متوسط خوب است

تخصصی در دندانپزشكی است كه به امر ترمیم و بازسازی دندانهای طبیعی و تأمین زیبایی ظاهری دندانهای فرد می پردازد.

● انواع ترمیمهای دندانی

۲ نوع ترمیم دندانی وجود دارد:

ـ مستقیم

ـ غیر مستقیم

▪ ترمیمهای مستقیم:

در یك جلسه، بلافاصله پس از تراش و آماده سازی حفره، در محل قرار داده می شوند، مثل آمالگام، گلاس آینومر، رزین آینومر و بعضی ترمیمهای رزین كامپوزیت.

▪ ترمیمهای غیر مستقیم:

معمولاً نیاز به دو یا چند جلسه درمان دارند. در جلسه اول، دندانپزشك دندان را تراش داده و آماده می سازد و از ناحیه ای كه باید ترمیم شود، قالبی تهیه می كند، قالب به لابراتوار دندانپزشكی فرستاده می شود كه ترمیم را در آنجا می سازد. در جلسه بعدی، دندانپزشك ترمیم آماده شده را به حفره با سمان می چسباند و در صورت لزوم آن را تصحیح می نماید. مثل اینله، انله، ونیرها، روكشها و بریج های ساخته شده از طلا، آلیاژ های فلزی، سرامیك یا كامپوزیت.

● ترمیم های دندانی مستقیم - یك جلسه ای

▪ ترمیم آمالگام

معمول ترین ماده ترمیمی است كه بیش از صد سال است كه استفاده می شود. ماده ای با دوام، با كاربرد آسان، بسیار مقاوم به سایش و نسبت به سایر مواد ارزانقیمت می باشد. به دلایل مذكور، سالها است این ماده ، بعنوان انتخاب اول در بسیاری از موارد، چه از نظر دندانپزشك و چه از نظر بیمار باقیمانده است. آمالگام بر اساس نظر بسیاری سازمانهای معتبر جهانی كه در رابطه با سلامت افراد كار می كنند، ماده ای بی خطر، قابل اطمینان و مؤثر در ترمیم دندان می باشد. به دلیل تحمل بسیار بالای آمالگام نسبت به نیروهای قوی جویدن ،بویژه در ترمیم دندانهای آسیا در خلف دهان كه نیروهای جویدن به شدت اعمال می شوند، توصیه می شود.

موارد بسیار اندكی از حساسیت افراد نسبت به آمالگام تا كنون گزارش شده است. معایب آمالگام عبارتنداز: حساسیت كوتاه مدت دندان نسبت به سرما و گرما پس از ترمیم دندان، رنگ نقره ای ترمیم كه از نظر زیبایی مطلوب نیست(بویژه هنگامی كه دندان ترمیم شده در ناحیه قدامی دهان باشد)، مشهود بودن ترمیم هنگام خندیدن و صحبت كردن شخص و بالاخره تراش دندان، دندانپزشك ممكن است در ترمیمهای آمالگام نسبت به سایر مواد ترمیمی میزان بیشتری از ساختمان دندان را بردارد تا آمالگام با دندان تطابق یابد.

▪ ترمیم كامپوزیت

كامپوزیت تركیبی از یك رزین آكریلیك و ذرات نرم شبیه شیشه می باشد كه ترمیمی همرنگ دندان را به ما می دهد. دوام و مقاومت به شكستگی كامپوزیت در حفرات كوچك تا متوسط با نیروهای جویدن متوسط خوب است. میزان كمتری از ساختمان دندان، در طی تراش دندان برای ترمیم با كامپوزیت برداشته می شود و این امر منجر به داشتن ترمیمی كوچكتر نسبت به آمالگام می شود. كامپوزیت ها با مواد چسبنده به ساختمان دندان متصل می شوندو دندان پزشك می تواندترمیم محافظه كارانه تری انجام دهد. در دندانهای تحت نیروهای مضغی شدید، ترمیمهای كامپوزیت مقاومت متوسطی نسبت به سایش دارند كه میزان آن كمتر از مقاومت آمالگام است. قیمت آن متوسط است و به سایز حفره ترمیمی و تكنیكی كه دندانپزشك برای جایگزینی آن در حفره انتخاب می كند، بستگی دارد. زمان لازم برای قرار دادن یك ترمیم كامپوزیت معمولاً بیشتر از آمالگام است. در ترمیم كامپوزیت باید بتوان حفره را در طی انجام ترمیم، خشك و تمیز نگهداشت. این نوع ترمیم ممكن است به مرور زمان دچار تغییر رنگ شود.

▪ نیومرها

گلاس آینومرها موادی همرنگ دندان هستند كه از مخلوط اسید آكریلیك و پودر شیشه نرم تهیه می شوند و برای ترمیم حفرات بویژه در سطح ریشه دندانها استفاده می شوند. گلاس آینومرها مقادیر اندكی فلوراید آزاد می سازندكه برای بیماران در معرض خطر بالای پوسیدگی ممكن است مفید باشد. میزان تراش دندان و در نتیجه وسعت ترمیم نهایی در ترمیم با گلاس آینومر كوچكتر از آمالگام است. گلاس آینومر در ترمیم های كوچك كه تحت فشارهای مضغی قوی نیست، استفاده می شود، چون مقاومت اندكی نسبت به شكستگی دارند، اغلب در حفرات كوچكی كه تحت فشار نیستند(بین دندانها) یا روی ریشه دندانها استفاده می شوند.

رزین آینومرها هم از فیلر شیشه و اسیدهای آكریلیك و رزین آكریلیك تشكیل شده اند. آنها نیز مقاومت كم تا متوسطی نسبت به شكستگی داشته و در ترمیم هایی كه تحت فشار نیست( بین دندانها) بكار می روند. آینومرها در سطوح اكلوزال دچار سایش زیادی می شوند. هم گلاس و هم رزین آینومرها رنگ طبیعی دندان را تقلید می كنند ولی شفافیت مینا را ندارند. هردو بخوبی توسط بیماران تحمل می شوند و به ندرت واكنش آلرژیك دیده شده است.

● ترمیم های دندانی غیر مستقیم(دو یا چند جلسه ای)

گاهی بهترین درمان برای یك دندان، استفاده از ترمیمی است كه در یك لابراتوار از یك قالب ساخته شده است. روكش تمام سطوح جونده و سطوح طرفی دندان را می پوشاند. اینله كوچكتر است و داخل دندان قرار می گیرد. انله بزرگتر از اینله ولی مشابه آن می باشد و قسمتی یا تمام سطح جونده دندان را می پوشاند. قیمت ترمیم های غیر مستقیم معمولاً بالاتر از ترمیم های مستقیم است كه این امر به دلیل تعداد و طول مدت جلسات كاری و هزینه لابراتوار می باشد.

▪ كامپوزیت غیر مستقیم

روكش، اینله و انله ممكن است در لابراتوار از كامپوزیت ساخته شوند. این مواد مشابه ترمیم های مستقیم كامپوزیت و به رنگ دندان می باشد. مزیت كامپوزیت های غیر مستقیم این است كه آنها باعث سایش دندانهای مقابل نمی گردند. مقاومت و دوام آنها به اندازه پرسلن یا ترمیم های فلزی نیست و بیشتر مستعد سایش و تغییر رنگ می باشند.

● ترمیم های همرنگ دندان

▪ پركردگی های همرنگ دندان كدامند؟

عمده پركردگیهای همرنگ دندان از مواد پلاستیكی سختی بنام رزین های كامپوزیتی ساخته شده اند كه رنگ و ظاهری شبیه به دندان دارند. این مواد ترمیمی كمتر به چشم آمده و بسیار مورد علاقه و درخواست بیماران می باشند. از دیگر مواد همرنگ دندان، از گلاس اینومرها می توان نام برد.

▪ مزایای پركردگیهایی همرنگ دندان چیست؟

رزین هایی كامپوزیتی همرنگ دندان بوده و بسیار طبیعی تر از سایر پركردگیها می باشند. بیمار با اعتماد به نفس و اطمینان بیشتری می تواند بخندد، صحبنت كند و غذا بخورد. گلاس اینومرها با دندان پیوند شیمیایی داشته و به عبارت دیگر با آن تركیب شده و از خود فلوراید آزاد می نمایند كه از عود پوسیدگی جلوگیری می كند.

▪ معایب پركردگی های همرنگ دندان چیست؟

نخست آنكه، ترمیم های همرنگ برای همه دندانها و همه حفرات قابل استفاده نمی باشد، لذا بهتر است در ترمیم حفرات كوچك تر و در نواحی دندانهای جلو استفاده شوند. البته مواد كامپوزیتی خاصی نیز وجود دارند كه از آنها می توان برای ترمیم حفرات بزرگ و در دندانهای آسیا نیز استفاده كرد. دوم اینكه، هزینه ترمیم دندان با كامپوزیت ها گران تر است چون علاوه بر قیمت آنها، زمان بیشتری صرف ترمیم دندانها با آنها می گردد.

▪ چگونه می توان تشخیص داد بهتر است دندانی با مواد همرنگ پر شود؟

این اداره و تصمیم را به عهده دندانپزشك بگذارید.

▪ چگونه می توان از پرگردگی های همرنگ دندان مراقبت كرد؟

مراقبت های لازم در این زمینه مشابه مراقبت برای بقیه انواع پركردگی هاست كه شامل: مسواك زدن، نخ كشیدن و معاینات منظم و دوره ای دندانپزشكی می باشد. با رعایت بهداشت دهان هر ترمیمی دوام زیادی خواهد داشت. دندانپزشك ضمن معاینه كلیه دندانها، پركردگی ها را نیز از نظر تغییر رنگ، نشتی، سائیدگی غیر معمول و شكستگی، تحت نظر دارد و شما را از این كه نیازی به ترمیم مجدد دندان باشد، مطلع می سازد.

● سفید كردن دندانهای زنده

بسیاری از مردم از بدرنگی دندانهایشان رنج می برند و بسیاری نیز مایلند كه دندانهای سفیدتری داشته باشند. رنگ دندان متناسب با رنگ پوست می باشد. دندانهای سیاهپوستان بسیار سفید بنظر می آیند كه در واقع اینطور نیست و زمینه تیره و سیاه پوست آنها ایجاد خطای دید نموده و باعث می شود كه دندانهایشان سفیدتر دیده شوند. معذالك بسیاری از مردم دندانهای تیره تری دارند كه با رنگ پوستشان متناسب نمی باشد و ممكن است این تیرگی ژنی بوده و یا بطور اكتسابی بوجود آمده باشد. عوامل متعددی در بروز بدرنگی دندان موثرند. با پیشرفت سن رنگ دندانها تیره تر می گردد. مصرف بعضی از داروها مثل تتراسایكلین ها در زمان حاملگی و در كودكی رنگ دندانها را تغییر می دهد، زیرا كه این داروها تمایل به تركیب با انساج سخت بدن دارد. مصرف دخانیات و مواد غذایی رنگی باعث تغییر رنگ خارجی دندان می گردد. بیماریهایی مثل اریتروبلاستوز، هماتوپورفیریا و آلكاپتونوری از عوامل بدرنگی دندان می باشند. مسمومیت با فلوراید (فلوروزیس) و برخی از اختلالات و نواقص تكاملی و اكتسابی در مینا و عاج نیز در تغییر رنگ دندان مؤثرند. از دیگر موارد تغییر دهنده رنگ دندانها می توان از ضربه به دندان و خونریزی داخلی آن و برخی از معالجه عصب ها نام برد.

▪ از چه موادی برای سفید كردن دندان زنده استفاده می شود؟

بطور معمول از دو ماده هیدروژن پراكساید(آب اكسیژنه) و كاربامایدپراكساید استفاده می شود كه بصورت ژل تهیه شده و در سرنگ هایی پلاستیكی به بازار عرضه میشوند.

▪ آیا برای استفاده از این مواد به وسایل خاصی احتیاج هست؟

دندانپزشك از دندانها قالب گیری بعمل آورده و یك قاشقك نرم از جنس پلاستیك های نرم و شفاف كه دندانها را در بر می گیرد می سازد. ماده سفیدكننده فقط بر روی سطوح و دندانهایی در قاشقك مالیده می شود كه در معرض دید بوده و احتیاج به سفیدتر شدن دارند.

▪ چه مراقبت هایی در طول درمان لازم است؟

هركارخانه سازنده ای بروشور حاوی اطلاعات و دستورات را ضمیمه كرده است. مراقبت هایی كه عمومیت داشته و بیماران باید رعایت كنند عبارتند از:

۱ ) از قاشقك سفید كننده برای هر دو فك همزمان استفاده نشود، چونكه این عمل برای بیمار مزاحمت ایجاد نموده و بهتر است نیز بیمار دندانهای یك فك را در ابتدا سفید نموده و مؤثر بودن آن را در قیاس با دندانهای فك مقابل مشاهده كند.

۲ ) از ژل سفید كننده فقط برای سطوح بیرونی و یا دندانهایی كه در صحبت كردن و یا خندیدن به چشم می آیند استفاده شود.

۳ ) از مقدار تجویز شده تجاوز نشود و اینطور نیست كه با مصرف بیشتر، دندانها بیشتر و یا زودتر سفید شوند.

۴ - در مواقعی كه قاشقك حاوی ژل سفیدكننده در دهان قرار دارد از مصرف مایعات و یا غذاها خودداری شود.

۵ ) زمان تجویز شده، دقیقاً رعایت شود.

۶ ) از فشردن قاشقك حاوی ژل با فشار دندانهای فك مقابل و یا با دست اجتناب شود.

۷ ) در طول دوره درمان از خوردن و آشامیدن مواد غذایی رنگی مثل قهوه، چای، انواع كولاها، سبزی و انواع سس های رنگی امتناع شود.

۸ ) سیگار نكشید و از خوردن و آشامیدن میوه های ترش و اسیدی مثل مركبات و تنقلاتی مثل لواشك، تمرهندی، قره قوروت و ... خودداری شود.

۹ ) از همه مهمتر قبل از استفاده دندانها را بخوبی مسواك زده و با نخ نیز تمیز نمائید.

▪ آیا استفاده از مواد سفید كننده دندان ضرر دارد؟

دو ماده ای كه بطور رایج استفاده می شوندموادی هستند كه سالهاست به عنوان دهانشویه استفاده شده و مورد تأئید جوامع دندانپزشكی می باشند. ولی مصرف آنها، گاهاً ممكن است عوارضی چون حساسیت به دارو و یا حساس شدن دندانها را بدنبال داشته باشد. در مورد حساسیت به دارو مصرف آن به كلی قطع می گردد ولی در صورت حساس شدن دندان، باید اطلاع داشت كه این حساس شدن گذرا بوده و با تمهیداتی كه دندانپزشك بكار می برد، برطرف می گردد. معمولاً یكی دو روز فاصله انداختن بین جلسات استفاده، حساسیت دندان را بهبود می بخشد.

سایتهای مرتبط :

The American Dental Association(ADA)

The food & drag administration (FDA)

Word health organization (WHO)

National institues of health: Mercury in dental amalgams(fillings) (NIH)

Centers for disease control & prevention (CDCP)

United States Department of health & human services(USDHS)

---