به بهانه برگزاری هفتمین دوسالانه بین المللی كاریكاتور تهران

هفتمین دوسالانه كاریكاتور تهران با حضور هنرمندان كاریكاتوریست ۶۷ كشور جهان در مجموعه فرهنگی هنری صبا برپا شده است

در این نمایشگاه كاریكاتوریست های ایرانی و خارجی در بخش موضوعی سالمندان، كاریكاتور چهره و بخش آزاد به رقابت برخاسته اند. بیش از دو دهه است كه هنرمندان ایرانی در رشته كاریكاتور، موقعیت جهانی یافته و مقام های برتر را در بسیاری از مسابقات از آن خود كرده اند.

دوسالانه هفتم، مجال دیگری برای ارزیابی آثار هنرمندان كاریكاتوریست ما در مقیاس جهانی و شناخت بیشتر این هنر در پهنه گیتی است.صد سال پیش نقاشی هجایی یا كاریكاتور با مجله فكاهی _ سیاسی ملانصرالدین چاپ قفقاز به میان ایرانیان آمد. شوخ طبعی و طنزآوری مردم فضای استبدادی و ویژگی های سیاسی روزگار پرخوف محمدعلیشاه قاجار، موجب شد كه این هنر جذاب در این سوی آب های ارس هواداران بسیاری بیابد. بستر آماده طنز عامیانه و اشعار و ترانه های طنزآمیز مردم در هجو پادشاهان مستبد قاجار، با كاریكاتورهای سیاسی ملانصرالدین پیوند عمیقی یافت و چند صباحی بعد، همان نقاشانی كه در قهوه خانه های تبریز، اسطوره های جذاب و مورد علاقه مردم را بر پرده می كشیدند، به طنز ترسیمی هم روی آوردند و این گونه بود كه نخستین جوانه های كاریكاتور ایرانی، متناسب با حال و هوای مردم ایران، جوانه زد. جسته و گریخته نیز روایت شده است كه چهره گشایان عهد صفوی و سرآمدشان استاد رضا عباسی، نقاشی هایی بر سبیل طنز در خفا داشته اند و تنها برخی سیاحان بخت آن را می یافتند كه به این نسخه های محرمانه، نگاهی بیاندازند. بعضی نوشته ها نخستین كاریكاتور روزنامه ای ایران را به نام روزنامه ادب در سال ۱۳۲۴ هجری قمری ثبت كرده است. كاریكاتور ایران كه نخستین سرمشق های خود را از «روتر» و «شیلنیگ» كاریكاتوریست های چیره دست ملانصرالدین به وام گرفته بود، راه دشواری را كه از استبداد صغیر محمدعلیشاهی تا برافتادن قاجاریه، هجوم ارتش های متفقین به ایران در شهریور ،۱۳۲۰ كودتای ۲۸ مرداد و سرانجام سقوط سلسله پهلوی و طلوع انقلاب اسلامی دامن كشیده، پیموده است و در سپیده دم هزاره سوم، در برجسته ترین بی ینال های بین المللی كاریكاتور، حضوری جدی و چشمگیر دارد.

اسماعیل عباسی