شبکه های دیرهنگام

نگاهی به شبکه های ماهواره ای

۱-برخی از محققانی که درباره شبکه های ماهواره ای تحقیق می کنند معتقدند که یکی از آثار گسترش شبکه های ماهواره ای بین المللی برای کشورهای مقصد یا دریافت کننده امواج، تلا ش این کشورها برای رقابت با شبکه های مبدا است. به بیان دیگر این کشورها خود را در معرض هجوم امواج شبکه های بیگانه یافته و برای کاهش گرایش مخاطبان بومی به سوی آنها، به افزایش کمیت و کیفیت برنامه های خود می پردازند. پیرو این ایده نظری، در ماه های اخیر شاهدیم که شبکه های تلویزیونی- دیجیتال- جدیدی بر تعداد شبکه های سازمان صداوسیما افزوده شده است که از جمله آنها می توان به شبکه نمایش و شبکه بازار اشاره کرد. پیش از این شبکه هایی نظیر شبکه «آی.فیلم»- البته برای کشورهای عرب زبان ولی قابل دریافت به زبان فارسی- در مواجهه با شبکه های «فارسی وان» و «ام.بی.سی. پرشیا» تاسیس شده بودند.

شبکه«مستند» در رقابت با شبکه «من و تو۲»- شبکه ای که تعطیل شده است- آمد و تاسیس شبکه بازار را هم می توان در مواجه با تعداد قابل ملا حظه ای از شبکه های رقیب معروف به تله شاپینگ خارجی دانست. مرور اخبار مربوط به این سازمان نشان می دهد که ظاهرا تا پایان سال ۱۳۹۰ تعداد شبکه های دیجیتال صداوسیما به ۲۰ شبکه افزایش خواهد یافت. ظاهرا در رویکرد افزایش کیفیت به جای کمیت این سازمان تجدید نظری صورت گرفته است و این سازمان در حال افزایش تعداد شبکه های تلویزیونی است. از طرف دیگر تحلیل این گونه اقدامات نشان می دهد که این سازمان هرچند همچنان به شبکه های ماهواره نگاهی سیاسی- امنیتی دارد ولی به تدریج آنها را به عنوان رقیب پذیرفته است. پذیرفتن شبکه های ماهواره ای به عنوان رقیب، نگاهی است که در بلند مدت می تواند آثار مثبتی برای این سازمان داشته باشد.

۲-هرچند نگارنده این سطور معتقد است که یکی از راه حل های اساسی حل مساله ماهواره در ایران ایجاد تمهیدات قانونی و سخت افزاری برای مشارکت بخش خصوصی داخلی و حتی خارجی و با نظارت نهادهای مسول است ولی با این وجود معتقد است که رقابت با شبکه های ماهواره ای حتی توسط صداوسیما موجب افزایش تنوع فضای رسانه ای کشور خواهد شد. منتها سوال آن است که چرا این گونه اقدامات معمولا این قدر دیرهنگام انجام شده و می شود؟ متاسفانه این سازمان زمانی شبکه ای را تاسیس می کند که قبل از آن شبکه فارسی زبان ماهواره ای مشابهی تاسیس شده و مخاطبان علا قه مند را به خود جذب کرده است. در واقع آن شبکه ذائقه مخاطب را شکل داده و در نتیجه رقابت با آن برای سازمان صداوسیما بسیار دشوار می شود.

۳- در ده سال گذشته کارشناسان بسیاری به اشکال مختلف در خصوص علا یق رسانه ای مخاطبان ایرانی پیشنهاد هایی داشته اند.

اگر این سازمان می خواهد از گردونه رقابت با شبکه های حرفه ای فارسی زبان که به تدریج برتعداد آنها نیز افزوده می شود عقب نماند باید در خصوص علا یق مختلف مخاطبان شبکه هایی حرفه ای تاسیس کند. شبکه های ماهواره ای به تدریج از حالت کلی (General) خارج شده و به سوی شبکه هایی با تم خاص(theme special) می روند. در نتیجه در سال های آینده در عرصه مخاطب نیز از شکل توده ای آن به وضعیت مخاطبان تجزیه شده می رویم. تحقیقات نگارنده این سطور نشان می دهد که هم اکنون در بین شبکه های ماهواره ای فارسی زبان جای دو شبکه موضوعی فارسی خالی است: شبکه حرفه ای ورزشی، شبکه حرفه ای کودکان. ظاهرا کمپانی«نیوز کورپوریشن» در صدد است تا دو شبکه در این خصوص تاسیس نماید.

آیا صداوسیما قصد دارد پس از تاسیس این شبکه ها و جذب مخاطبان ایرانی به آنها به فکر تاسیس شبکه هایی دیجیتال با این موضوعات باشد؟

نویسنده : فردین علیخواه