مدگرایی افراطی

برای دنیای غرب طراحی, تولید و عرضه مد جنبه اقتصادی دارد و رواج مد با تبلیغات ماهواره و شبكه های مختلف جهانی از عوامل رونق تجارت و بهره مندی اقتصادی این كشورهاست

برای دنیای غرب طراحی، تولید و عرضه مد جنبه اقتصادی دارد و رواج مد با تبلیغات ماهواره و شبكه های مختلف جهانی از عوامل رونق تجارت و بهره مندی اقتصادی این كشورهاست

مد هر بار با كمی تغییر، رنگ و بوی زندگی خیلی از آدم ها را عوض می كند؛ اتفاق تازه ای كه می خواهد آداب یكسان، اندیشه های همگون هنرها و آئین های هم شكل را عرضه كند. همه جا تبلیغ می شود كه فلان زبان، زبان غالب دنیاست، بهترین كت و شلوار چنین است و بهترین ساعت این است و...

هرچند كه مد همه چیز و همه كس ، از شخصی ترین مسائل آدم تا عرصه عمومی را در بر می گیرد، اما باید پذیرفت كه بارزترین جلوه كه همواره نماد بیرونی و عینی پیدا می كند، ویترین مغازه ها و نوع پوشش و آرایش در جامعه است كه هر روز شكل تازه به خود می گیرد.

اما تا به حال فكر كرده اید علت آن چیست، ریشه های آن از كجا آب می خورد و اساسا مدگرایی خوب است یا بد؟

در علم آمار مد را بیشترین میزان در یك جامعه آماری می دانند.

جامعه شناسان هم مد را نمادی از شیوه زندگی و ابزاری نمایانگر ثروت، رفاه و پایگاه طبقاتی كه خود به آن تعلق دارد تعریف می كنند. شاید به این دلیل است كه خیلی از ما برای اینكه پایگاه طبقاتی خود را در پشت نقابی پنهان كنیم، به دامان مد پناه می بریم و از یك رفتار، قیافه یا طرز پوشش، بدون توجه به طبقه اجتماعی كه به آن تعلق داریم پیروی می كنیم یا به شكل گسترده ای مبلغ آن می شویم.

با این تعریف، مد یا همان شكلی از شیوه زندگی، محدوده وسیعی رادر برمی گیرد و تنها به لباس و آرایش محدود نمی شود، هر چند كه نمود عینی آن درشكل آرایش و پوشش افراد بویژه جوانان متجلی شده است.

یك روانشناس اجتماعی درباره علل گرایش جوانان به مد معتقداست: دوران جوانی دوره گذر از بلوغ و شكل گیری حس استقلال طلبی فرد است. از همین رو جوان سعی دارد با روش های مختلف استقلال و هویت خود را به دیگران نشان دهد.

محمود روغن چی بر این باوراست: یكی از روش های نوجویی، تنوع طلبی است كه در نوع لباس و پوشش جوانان نمودعینی پیدا می كند.

از این گذشته، تمایل شدید به همسان سازی با گروه های همسال و الگوپذیری از شخصیت های مورد علاقه، در مدگرایی جوانان نقش اساسی دارد. شاید بتوان گفت كه پیروی از مد تا زمانی كه به حالت افراطی درنیامده و فرد سلامت روانی خود را به خطر نینداخته، به هیچ عنوان امری منفی تلقی نمی شود.

ایجاد نشاط و شادابی، بیرون آمدن از كسالت و یكنواختی و ارضای هیجان ها، از پیامدهای مثبت مد است و پیامدهای منفی مدگرایی نیز ، متكی شدن شدید فرد به دیگران، حتی در تعیین افكار و اعمال، تاثیرپذیری از گروه های مختلف و خدشه دار شدن هویت فردی خواهد بود.

نوع پوشش، نشانه شخصیت فرد است و ظاهر فرد تا حد بسیاری افكار و عقاید و باطن انسان را نشان می دهد، اما وقتی در جامعه لباس های متناسب با نیاز و سلیقه افراد مختلف ارائه نشود، عده ای به رغم میل درونی مجبورند همرنگ دیگران شوند.

نوآوری یا هنجارشكنی

در جامعه ایران پس از انقلاب، پوشش اسلامی مرسوم شد كه باتوجه به تغییر ذائقه نسل سوم انقلاب و الگوپذیری بخشی از آنان از فرهنگ های بیگانه، نوعی سر درگمی را به دنبال داشته است.

به عنوان نمونه از آنجایی كه زنان در سالهای ا خیر در همه عرصه های اجتماعی فعالیت داشته و هم اكنون زنان ورزشكار، پلیس و آتش نشان داریم، بنابراین عرضه لباس هایی كه در عین تنوع و زیبایی و انطباق با فرهنگ، متناسب با نیاز این مشاغل باشد، بسیاری ضروری است.

همایون نائلی- جامعه شناس- در این باره می گوید: مد به دلیل اینكه نوعی نوآوری محسوب می شود پیامدهای مثبتی به دنبال دارد، اما زمانی كه مد با هنجارهای رایج در جامعه و فرهنگ آن در تضاد باشد، تنش به دنبال خواهد داشت و تنش در نهایت به فروپاشی هنجارهای مسلط یا جایگزینی ارزش ها و هنجارهای جدید می انجامد.

این جامعه شناس براین باور است كه پیروی از مد در جامعه ایرانی گهگاه حالت افراطی و بی هدف به خود گرفته و موجب ایجاد نوعی تنش روانی در جامعه و بین دو نسل می شود. در مقایسه مد در جوامع غربی با جامعه ایرانی باید گفت كه در غرب به دلیل ویژگی های خاص این جوامع از جمله تنوع و تكثر اجتماعی، گستردگی ارتباط و وجود امكانات اقتصادی، مد پدیده ای بسیار با اهمیت تلقی می شود. برای دنیای غرب طراحی، تولید و عرضه مد جنبه اقتصادی دارد و رواج مد با تبلیغات ماهواره و شبكه های مختلف جهانی از عوامل رونق تجارت و بهره مندی اقتصادی این كشورهاست.

اصلاح هنجارها

باتوجه به اینكه در زمان حاضر ۶۰درصد از جمعیت ما را جوانان تشكیل می دهند و باتوجه به گسترش تكنولوژی ارتباطات از طریق اینترنت و دیگر ابزارهای ارتباطی، جوانان ما خواه ناخواه در این روند پرشتاب قرارگرفته اند. ما باید بپذیریم كه مد به خودی خود پدیده ای منفی نیست و نباید با اصل این جریان مبارزه كرد بلكه می توان آن را در مسیری صحیح هدایت كرد.

شناساندن فرهنگ خودی به جوانان و جلوگیری از شیوه های قهرآمیز یا سركوبگرانه در پیشگیری از پیامدهای منفی مدگرایی تاثیر بسزایی دارد.

رصد رفتارها از راه دور

همیشه با ظهور یك مد جدید برای لباس و آرایش، خیل دختران و پسران جوان به استقبال آن رفته و در نقطه مقابل، عده ای با آن به مقابله می پردازند.

محمد خاكپور، جامعه شناس نیز می گوید: پدیده مد و مدگرایی پیوسته از دغدغه های نسل جوان است.

خاكپور معتقد است كه نسل اول در آستانه پیروزی انقلاب در فضایی زندگی می كرد كه نیاز به استفاده از دیدگاه برون دینی پیدا نكرد، چون همه مسائل با نگاه درون دینی حل می شد، اما نسل سوم در فضای دیگری قرار دارد و بسیاری از دیدگاه های نسل اول و دوم را به چالش كشیده است.

خاكپور با بیان اینكه در بخش های مختلف جامعه برای معرفی نوعی لباس و پوشش، كار چندانی صورت نگرفته است، می افزاید: نسل جوان را باید از دور رصد و هدایت كرد و صحیح نیست كه از نزدیك برویم بالای سرشان بایستیم و تا اشتباهی مرتكب شدند، آنها را تنبیه كنیم.

سالهاست كه با گرم شدن هوا، سخت گیری ها بر لباس پوشیدن جوانان زیاد می شود و مسئولان جوانان را به پوشیدن پوششی متهم می كنند كه از نظر آنان مبتذل یا مغایر هنجارهاست، اما تاكنون هیچ ما به ازایی برای این پوشش ارائه نشده و تمام حرف و حدیث ها جنبه شعاری دارد تا راهگشا. در عین وجود تفاوت ها می توان به دیدگاه مشتركی هم رسید و آن اینكه مدگرایی، پدیده ای چند وجهی است كه به نوعی به بخش های مختلف جامعه از فرد گرفته تا خانواده و اجتماع ارتباط دارد.

خانواده به عنوان اصلی ترین و نخستین نهاد اجتماعی در القای شیوه های درست و هماهنگ با فرهنگ عمومی در نوجوانان و جوانان نقش اساسی دارد.

آموزش و پرورش با فرهنگسازی درست و شناساندن هویت اجتماعی به فرد و متولیان جامعه با احترام به آزادی ها ، تامین نیازها و ایجاد فضایی توام با امنیت و آرامش، می توانند از تبعات منفی این بحران اجتماعی جلوگیری كرده و از تبعات مثبت آن سود جویند.