دیپلماسی فعال بین آذربایجان و تركمنستان

طول طرح خط لوله گاز ترانس خزر دوهزار كیلومتر است و در صورت اجرای این طرح باید خطوط لوله گاز و نفت از عمق ۲۰۰الی ۳۰۰متری بستر دریای خزر عبور داده شود كه آلودگی زیست محیطی را به دنبال دارد

مقامات جمهوری آذربایجان با انتخاب «قربان قلی بردی محمداف» به سمت رییس جمهوری تركمنستان تحركات دیپلماسی خود را افزایش داده اند به طوری كه در ماه گذشته دو نوبت گفت و گوی تلفنی و مذاكره حضوری بین رییسان جمهوری دو كشور انجام شد.به نظر می رسد، مقامات جمهوری آذربایجان در تلاش هستند تیرگی روابط با تركمنستان را كه در زمان «صفرمراد نیازاف» رییس جمهوری سابق این كشور ایجاد شده است، از بین ببرند.

رهبران باكو گسترش روابط با عشق آباد را در راستای حمایت تركمنستان از طرح «ترانس خزر» (انتقال گاز تركمنستان به جمهوری آذربایجان و تركیه از بستر دریای خزر) مطرح می كنند. این طرح كه احداث خط لوله گاز از بستر دریای خزر تا جمهوری آذربایجان و تركیه را در نظر دارد به دلایل اقتصادی و نیز مسایل مربوط به رژیم حقوقی خزر در همان سال های اول مطرح شدن با شكست مواجه شد و تاكنون زمینه اجرایی نیافته است.

طول طرح خط لوله گاز ترانس خزر دوهزار كیلومتر است و در صورت اجرای این طرح باید خطوط لوله گاز و نفت از عمق ۲۰۰الی ۳۰۰متری بستر دریای خزر عبور داده شود كه آلودگی زیست محیطی را به دنبال دارد.

علاوه برگفت وگوی رییسان جمهوری آذربایجان و تركمنستان، «المار محمدیاراف» وزیر خارجه آذربایجان در دوم خرداد ماه به عشق آباد سفر كرد و رسانه های دو كشور طبق معمول تنها اخبار مربوط به تعارفات و تاكید مقامات دو كشور در زمینه گسترش روابط دو جانبه را مطرح كردند.بااین وجود، طرفین در این دیدار بر تشكیل كمیسیون مشترك در سطح معاونین رییس دولت هر دو كشور تاكید و اعلام كردند كه با تشكیل این كمیسیون فصل جدیدی در تاریخ مناسبات بین تركمنستان وجمهوری آذربایجان ایجاد خواهد شد.رییسان جمهوری دو كشور موافقت كردند كه در آینده نزدیك نشست كمیسیون همكاری های دو جانبه را كه مكان و تاریخ برگزاری آن بعدا از طریق كانال های دیپلماسی تعیین خواهد شد، برگزار نمایند.

بردی محمداف و علی اف در حاشیه نشست كشورهای همسود نیز دیدار خصوصی با همدیگر انجام دادند و از تحركات جدید دیپلماسی بین تركمنستان و آذربایجان ابراز خرسندی و مجددا بر تشكیل كمیسیون مشترك دولتی بین دو كشور تاكید كردند.

دیپلماسی دو كشور در این دیدار یك گام پیش رفت و آن اینكه دو طرف برای از سرگیری فعالیت سفارت تركمنستان در باكو موافقت كردند.علاوه برموضوع طرح ترانس خزر، تركمنستان وجمهوری آذربایجان از سال هاقبل درباره برخی میدان های نفتی اختلاف دارند و این اختلاف سبب تیرگی روابط بین دو كشور شده است.تاكنون، تداوم اختلاف های دو كشور درباره مساله تقسیم دریای خزر و مالكیت بر بخشی از منابع سوخت آن كه از چند سال قبل آغاز شده، روابط تركمنستان و جمهوری آذربایجان را در حالت ركود نگه داشته است.

هرچند تركمنستان و جمهوری آذربایجان درگذشته چندین بار درباره اختلاف های خود درباره خزر گفتگو كرده اند ولی به نتیجه مشخصی نرسیده اند.بااین وجود «صفرمراد نیازاف» رییس جمهوری سابق تركمنستان دراواخر شهریور ماه پارسال اعلام كرد كه كشورش هیچگونه طرحی درباره انتقال نفت و گاز از دریای خزر را پیش از تعیین رژیم حقوقی این دریا مورد بررسی قرار نخواهد داد. «ناطق علی اف» وزیر صنایع و انرژی جمهوری آذربایجان در تازه ترین اظهارات خود درباره تركمنستان گفته است كه احتمال بهره برداری مشترك از میدان نفتی «كپز» در دریای خزر كه مورد اختلاف تركمنستان و آذربایجان است، وجود دارد.

برخی سامانه های خبری كشورهای مشترك المنافع به نقل از ناطق علی اف نوشتند كه به نظر می رسد با آغاز بهره برداری مشترك از میدان نفتی كپز بین دو كشور مشكلی ایجاد نشود. با این وجود، علی اف تاكید كرد كه بهره برداری از میدان نفتی مورداختلاف بین دو كشور با تعیین رژیم حقوقی دریای خزر ارتباط مستقیم دارد.وزیر صنایع و انرژی جمهوری آذربایجان تصریح كرد كه هر چند كشورش این معضل را پیگیری كرده ولی مذاكرات با طرف تركمنی تاكنون به نتایج مثبت منجر نشده است.

این مقام آذری با این حال اظهار امیدواری كرد كه مذاكرات در این زمینه با طرف تركمنی همچنان ادامه پیدا كند.براساس گزارش این سامانه های خبری، وزیر صنایع و انرژی جمهوری آذربایجان در بخش دیگری از مصاحبه خود با خبرگزاری «ترند» این كشور گفت كه تقسیم بستر دریای خزر بین آذربایجان، قزاقستان و روسیه تجربه شده و بر این اساس باید با تركمنستان نیز مذاكره شود.با این حال، برخی كارشناسان سیاسی معتقدند كه توافق تركمنستان و جمهوری آذربایجان درزمینه توافق بر سر اجرای طرح ترانس خزر و میدان های نفتی مورد اختلاف در آینده نزدیك امكانپذیر نخواهد بود.