دوشنبه, ۱۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 3 March, 2025

مجله ویستا

بورس اوراق بهادار

"بورس اوراق بهادار" به معنی یک بازارمتشکل ورسمی سرمایه است که درآن خرید وفروش سهام شرکت ها یا اوراق قرضه دولتی یا موسسات معتبرخصوصی، تحت ضوابط وقوانین ومقررات خاصی انجام می شود. مشخصه مهم بورس اوراق بهادار ، حمایت قانون از صاحبان پس ازاندازها وسرمایه های راکد و الزامات قانونی برای متقاضیان سرمایه است .

بورس اوراق بهادار ، ازسویی مرکز جمع آوری پس اندازها وازسوی دیگر ، مرجع رسمی ومطمئنی ، است که دارندگان پس ازاندازهای راکد ، می توانند محل نسبتاً مناسب وایمن سرمایه گذاری را جستجو کرده و وجوه مازاد خودرا برای سرمایه -گذاری در شرکت ها به کارانداخته وبا خرید اوراق قرضه دولت ها و شرکت های معتبر ، از سود معین وتضمین شده ای برخوردار شوند .

"بورس کالا" بازار متشکل وسازمان یافته ای است که تعداد زیادی از عرضه- کنندگان ، کالا یامتاع خودرا عرضه وکالای مربوطه پس از بررسی های کارشناسی وقیمت گذار ی توسط کارگزاران آن بازار برای خریداران ابتیاع می شود .مانند بورس طلا ، بورس فولاد ، بورس گندم وغیره . بورس کالا در سطح بین المللی بیشتر در مورد کالاهای استراتژیک تشکیل می شود.

دربازارگانی داخلی ایران اصطلاح بورس کالا به بازارهای اختصاصی کالاهای سرمایه ای ، واسطه ای یامصرفی اطلاق می شود که از نظر جغرافیا یی دریک محدوده معین واقع شده وتعدادزیادی از عناصر عمده فروشی یاخرده فروشی آن کالای خاص را دربرداشته باشد . مانند بورس دربازار تهران ، بورس اهن ، بورس کفش ، بورس ابزار ویراق وغیره .

● چگونگی بوجود آمدن بازار بورس اوراق بهادار

پیدایش بورس دردنیا، یکی به پیدایش شرکتهای سهامی با مسئولیت محدود و دیگری به پیدایش شرکتهای سهامی عام مربوط می شود. درگذشته بازرگانان جهت جلوگیری ازضرروزیان وخسارت احتمالی ترجیح می دادند، ضرروزیان خود را از راه شراکت تقسیم کنند. این امرتنها از طریق جمع نقدینگی ازمردم، وایجاد شرکت سهامی باچند نفر شریک در حدودسهام خریداری شده، یا سرمایه پرداخت شده شرکت میسرمی شد. شرکت هند شرقی اولین شرکتی بود که به این اقدام دست زد. بعدها با گسترش مبادلات تجاری وایجاد ارتباط مردم با صاحبان سرمایه مراکزی بوجود آمد که با تماس این دو گروه با یکدیگر بمنظور رفع احتیاجات بلندمدت یکدیگر بازار سرمایه بوجود آمد.

● تاریخچه مختصری از بورس اوراق بهادار

واژه بورس از نام خانوادگی شخصی بنام « واندر بورس» گرفته شده است. وی دراوایل قرن پانزدهم در شهر بروژ۱ بلژیک زندگی می کرده وصرافان شهر درمقابل خانه او به داد و ستد کالا، پول و اوراق مختلف می پرداختند. نام او بعدها به محل داد و ستد پول ، کالا ، اسناد مالی و تجاری نهاده شد.

اولین بازار متشکل سرمایه در جهان درشهرآنورس بلژیک درسال ۱۴۶۰ میلادی بوجود آمد. رشد بورس سهام و جاافتادن آن در عملیات تجاری واقتصادی با انقلاب صنعتی اروپا، و شکوفایی اقتصاد تازه متحول شده آن قاره، از کشاورزی به صنعتی همراه بوده است. دراوایل قرن هفدهم درشهرآمستردام توسط کمپانی معروف استعماری « هند شرقی» بورس اوراق بهادار تشکیل گردید. این شرکت سهام خود را دراین بورس عرضه نمود.

دومین بورس معتبر دنیا بورس لندن است که درسال ۱۸۰۱ میلادی با انتشارچهارهزار سهم پنجاه پوندی به مبلغ دویست هزار پوند باعضویت پانصد نفر افتتاح وآغاز بکار کرد. دراوایل شروع بکار این بورس، اوراق بهادار خارجی وداخلی مورد دادوستد قرار می گرفته است. بورس نیویورک دراواخر قرن هجدهم تاسیس شد که باتوجه به بورس آمریکن، ازنظر حجم معاملات در مقام اول قرارگرفت، در آمریکا اولین محل شناخته شده بعنوان بورس اوراق بهادار در نیویورک درمحوطه ای در زیرسایه درخت نارون بزرگی درخیابان وال استریت بود که بعدها به قهوه خانه ای در نزدیکی همان محل انتقال یافت. باجمع آوری مبالغی بعنوان ورودیه ازدلالان(کارگزاران) وگسترش عملیات، بورس وال استریت تقویت شد و به مجتمع بزرگی مبدل گردیدکه بعدها بنام بورس نیویورک رسماً به ثبت رسید.

تعداد کارگزاران بورس نیویورک درحال حاضر به چند هزار بالغ میگردد. سایر بورسهای سهام درآمریکا - بوستون - لوس آنجلس - شیکاگو- فیلادلفیا- بالتیمور- سالت لیک سیتی - دیترویت - پیتسبورگ - سین سیناتی - میدوست - و ... در ژاپن نیز بورسها و بانکهای پویاوجود دارد بطوریکه دردنیا ازهرده بانک بزرگ دنیا نه بانک به ژاپن تعلق دارد. تقریباً ازهرشش نفر ژاپنی یکنفرسهامدار شرکتهای تولیدی وصنعتی بوده و درآمریکا تقریباً ازهرپنج نفر یکنفر ودرانگلستان تقریباً ازهردو نفر یکنفر سهامداران بورس هستند. دیگر بورسهای دنیا عبارتند از: زوریخ - فرانکفورت - وین- وکزامبورک- و ...

درحال حاضردراکثرکشورهای دنیا تشکیلات بورس وجود دارد. فدراسیون بورسهای جهان با حدودسی و شش عضو به عنوان یک سازمان هماهنگ کننده بین- المللی نسبت به همکاری و تشریک مساعی بین بورسها ،تهیه و ابلاغ ضوابط عملیاتی، حفاظت از منافع و حقوق صاحبان سهام و توسعه بازار سرمایه، فعالیت مینماید .

● تاریخچه ای از بورس اوراق بهادار در ایران

ایجاد بورس اوراق بهاداردرایران به سال ۱۳۱۵برمیگردد که یک کارشناس بلژیکی و یک کارشناس هلندی جهت تنظیم مقررات قانونی به ایران آمدند. پس از جنگ جهانی دوم وکودتای بیست و هشت مرداد ۱۳۳۲ مجدداً درسال ۱۳۳۳ با واگذاری ماًموریت تشکیل بورس اوراق بهاداربه اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن ایران وبانک مرکزی و وزارت بازرگانی تحقیقات از سرگرفته شد. دراین بین در سال۱۳۴۰ نظام اقتصادی سرمایه داری غرب با توجه به گستره سیاسی و اقتصادی با ایران، بورس ایران بعنوان یکی ازابزارهای استراتژیک اقتصادی متولد شد. غربیها باتوجه به عدم نیازبه سرمایه گذاریهای بومی دست به جلب مردم ایران زده وباجمع آوری سرمایه‌های کوچک، این سرمایه گذاری ها را بومی و مردمی جلوه دادند و صنایع مونتاژ و تکنولوژی عقب مانده صادراتی خود رادرایران مستقر کردند. باتوجه به شرایط فرهنگی وسنتی جامعه و عدم اطمینان ازسرمایه گذاری دربورس وعدم قبول خطر، بالاخره پس ازدوازده سال درسال۱۳۴۵ قانون ومقررات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران به مجلس شورای ملی ارسال و در اردیبهشت سال ۱۳۴۵ تصویب شد. بدلیل عدم آمادگی محافل صنعتی و بازرگانی بالاخره دربهمن ماه ۱۳۴۶ با ورود سهام بانک صنعت و معدن به بورس، فعالیت خود را آغاز نمود. به دنبال برقراری معافیتهای مالیاتی برای شرکتهای پذیرفته شده دربورس، فعالیت بورس تهران درپانزدهم بهمن سال ۱۳۴۶ باورود ومعاملات سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی -شرکت نفت پارس- اوراق قرضه دولتی- اسناد خزانه - اوراق قرضه سازمان گسترش ومالکیتهای صنعتی- اوراق قرضه عباس آباد شروع بکارکرد. پس ازیازده سال تعداد شرکتهای پذیرفته شده دربورس به صد ودوشرکت با سرمایه دویست و سی میلیارد ریال و حجم معاملات صد و پنجاه میلیارد ریال در سال ۱۳۵۶ رسید.

عوامل عمده محدودیت و نسبی بودن رونق معاملات در بازار بورس تا سال ۱۳۵۷ به قرار ذیل میباشد:

۱) اعتبارات آسان و ارزان سیستم بانکی به شرکتها و موسسات بزرگ تولیدی وصنعتی.

۲) وجود رانت مالی ومجموعه های بزرگ ومعدود صنعتی و بازرگانی و بانکی سرمایه داران بزرگ ووابسته به رژیم.

۳) رواج فرهنگ سوداگرای و فقدان انگیزه های پیوستن به بورس و مشارکت درتولید ملی به خاطر سودهای کلان در بخش بازرگانی و معاملات زمین ومستغلات.

۴) عدم آشنایی مردم با بورس به عنوان بازار سرمایه و نقش آن در خانواده و اقتصاد و بازرگانی.

۵) مشکلات ساختاری اقتصاد و فشارهای تورمی و ترقی قیمتها.

۶) عدم اعتماد مردم به سودآوری و مدیریت صحیح و مؤثر شرکتها.

۷) حساب سازیهای شرکتهای پذیرفته شده در بورس و عدم کنترل کافی مراجع رسمی درآنها.

۸) وجود شرکتهای سهامی خاص و تضامنی خانوادگی و دایره محدود و حتی مسدود پذیرش شریک.

بدنبال اعتصابات وتظاهرات درسال ۱۳۵۷ که بورس به حالت رکود و تعطیلی درآمد، صاحبان سرمایه خود را با سهام سوخت شده روبرو می دیدند. خروج ارز از ایران شروع شد و بورس به تعطیلی کامل کشیده شد. با تصویب قانون اداره امور بانکها توسط شورای انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۷/۳/۱۳۵۸ تعداد بانکها کاهش یافت و بانکهای واحد تشکیل شد و همینطور ملی شدن بیمه ها. بالاخره براساس قانون بیست و چهار شرکت ازگردونه بورس خارج شدند وتعدادی نیز مدیریت دولتی یافتند ودوباره به بورس برگشتند(بیست و پنج شرکت). بدین ترتیب از اوایل سال ۱۳۶۲باتشخیص معاملات اوراق قرضه بدلیل بهره مشخص و ربوی بودن آن بورس در فترت فرو رفت.

درسال ۱۳۶۷ پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از جانب جمهوری اسلامی ایران و باهدف ایجاد رشد اقتصادی و... در نیمه دوم ۱۳۶۷ تعدادی از شرکتها به بورس برگشتند. در پایان سال ۱۳۶۸ تعداد شرکتهای بورس به هفتاد واحد رسید. طی دوره آبان ۱۳۶۸ تاخرداد ۱۳۷۱معاملات بورس شدیداً رونق داشت، بطوریکه رابطه منطقی بین عرضه وتقاضا ودر نتیجه رابطه منطقی بین سودآوری و قیمت سهام قطع شد، وآهنگ سقوط بورس ازسال ۱۳۷۱ شروع شد و تا نیمه سال ۱۳۷۲ ادامه داشت، سپس از رکود بیرون آمد بطوریکه در سال ۱۳۷۴ به دویست و بیست و یک شرکت رسید.

این روند تاکنون ادامه یافته و حجم معاملات درسال ۱۳۸۰ مجموعاً هفت هزارو هشتصد میلیارد ریال و تعداد شرکتهای پذیرفته شده سیصد و هشت شرکت بوده است.

● تعریف وآشنایی با بورس اوراق بهادار

بورس یک بازار اقتصادی است که درآن سهام وسایراوراق بهادار ازقبیل اوراق مشارکت مورد داد وستد قرارمی گیرد. امتیاز عمده این بازار سرمایه گذاری بلندمدت است که شرکتها ازطریق فروش سهام سرمایه لازم را تامین وبامشکل بازپرداخت آن مواجه نمی باشند. خریداران این سهام چنانچه به پول خود نیازداشته باشند سهام خودرا دربازار عرضه وبا فروش آن مالکیت را از خودبه خریدارجدید انتقال می دهند. بورس برخلاف سپرده گذاری دربانک ازعواید متعددی برخوردار است که حداقل این عواید سود نقدی سهام و رشدقیمت آن می باشد. به بیان ساده تر، دربورس علاوه برسود دریافتی توسط سهامداران، اصل سرمایه گذاری آنها نیز مشمول تغییر می شود که در برخی موارد افزایش قیمت سهام به مراتب بیشتر از سود نقدی سالیانه آنها می باشد.

وقتی ازبورس صحبت می کنیم منظورمحلی است که درآن اوراق بهاداربه معنای عام آن معامله میشود. مشهورترین اوراق بهادارپول کشورهای مختلف(ارزها)هستند. سهام شرکتها و واحدهای تولیدی، تجاری وخدماتی نوعی دیگر ازاین اوراق می باشند. همینطور اوراق قرضه نیز، چه توسط دولت صادرشده باشد و چه توسط بخش خصوصی نوع دیگری ازاوراق بهادارمحسوب می شوند. درحال حاضربه لحاظ مقررات حاکم براوراق بهادارموجب شده تا دو نوع بازار برای آنها بوجود آید. یکی«بازارپول» که درآن معاملات بصورت نقدی وکوتاه مدت انجام می شود و درایران انحصاراین معاملات به نظام بانکی کشور واگذار شده است و دیگری « بازار سرمایه » که درآن معاملات سهام باماهیت بلند مدت صورت می گیرد.

بورس اوراق بهادار و تشکیلات سازمانی اش

بورس هم مانند هر سازمان دیگری ، دارای تشکیلاتی است تا به اداره بهتر آن کمک کند . تشکیلاتی که اسامی ساده و وظایفی پیچیده دارند . ساز و کار مرسومی نیز بر این اسامی و وظایف حاکم است که هر چند قدیمی ، اما اگر مراعات شود ، راهگشا ست . در قانون تاسیس بورس اوراق بهادار, برای اداره آن ، ۴ رکن اصلی در نظر گرفته شده است که عبارت اند از:

۱) شورای بورس اوراق بهادار

کسانی که اخبار بازار سرمایه را دنبال می کنند ، به یاد دارند که با تغییر مدیریت اقتصادی کشور پس از انتخابات سال ۱۳۸۰ ، شورای بورس ، رسمیت ملموس تر و جلسات آن ، جدیت بیشتری یافتند . تا جایی که شخص وزیر ، عضو پنجم این شورا تلقی می شود . اما در اصل ، این جلسات به ریاست رییس بانک مرکزی و به منظور تصویب آیین نامه های جدید و نظارت بر حسن اجرای آنها تشکیل می شود .

۲) هیات پذیرش بورس اوراق بهادار

وظیفه این نهاد از نام آن پیداست : پذیرش یا حذف اوراق در بورس . کارشناسان این هیئت ، زیر نظر قائم مقام بانک مرکزی ، وضعیت شرکت مورد نظر را با شرایط و ضوابط بازار سنجیده و برای متقاضیان ورود به بورس ، جواز پذیرش صادر وصلاحیت حضور پذیرفته شدگان ، را بررسی می کنند .

۳) سازمان کار گزاران بورس اوراق بهادار

طبق قاعده تمام بازار های بورس جهانی ، خرید و فروش سهام ، توسط واسطه هایی به نام کارگزار انجام می گیرد . اما این گروه نیز هر چند به صورت مستقل از سازمان بورس ، اما دارای ضوابط و تشکیلات مخصوص خود است ؛ تا افرادی که به عنوان امین سرمایه های مردم به کار مشغولند ، امین هم باقی بمانند .

۴) کار گزاران رسمی بورس اوراق بهادار

در بورس، ضوابطی وجود دارد که با وجود سختی، اطمینان سهامداران را از درستی معاملات بازار بالاتر می برند. یکی از آنها، عدم اجازه معامله مستقیم توسط سهامداران است. هر کس که بخواهد سهمی را خرید کند یا آنرا به فروش رساند، باید به "واسطه" معاملات مراجعه کند. این افراد واسطه، که خبره بازار بوده و پس از سالها تجربه، از صافیهای سازمان بورس هم گذشته اند، کارگزار نامیده می شوند. بسیاری گمان می کنند که عملیات کارگزاری، کار ساده و کارگزاری شغل راحتی است. اما در اغلب نقاط دنیا، کارگزاران، به دلیل موقعیت خطرناک شغلی شان، زودتر از هر قشر دیگری بازنشست می شوند. کارگزاری بورس اوراق بهادار، نوعی خدمات مشاوره به شمار می رود که محتاج هوشمندی, سرعت عمل, صداقت و امانت داری است. وظیفه اصلی کارگزاران خرید یا فروش اوراق بهادار با پایین ترین هزینه است. در اصل، یک کارگزار، نماینده مشتری است و اولین مسئولیت او، اجرای سفارشها و انجام خواسته های مشتری از لحاظ خرید و فروش اوراق بهادار است. به دلیل همین حساسیت فعالیت کارگزاران است که انجمن ملی معامله گران اوراق بهادار، ضوابطی را تعیین کرده است که برای نظارت بهتر به عملکرد این گروه طراحی شده است. با این حال، کارگزاران، به صورت مستقل از سازمان بورس عمل کرده و تنها، تحت نظارت آن می باشند. نظارت بر کار کارگزران نیز با اطلاعاتی که کمیسیون بورس اوراق بهادار کسب می کند، صورت می گیرد.

کارگزاران در ازای خدمتی که برای مشتریان انجام می دهند حقی دریافت می کنند که میزان آن بین سه چهارم درصد در هنگام خرید سهام تا یک و بیست و پنج صدم درصد کل مبلغ سهام مورد معامله در هنگام فروش آن متغیر است .

۵) هیات داوری بورس اوراق بهادار

اما هیچ معامله ای نیست که اختلافی در آن پیش نیاید . در بازار بورس نیز از این موارد بسیار است . هیئت مزبور ، حل اختلاف کارگزاران با یکدیگر یا با مشتریانشان را بر عهده دارد. طبیعی هم هست که ریاست این هیئت بر عهده نماینده وزارت دادگستری باشد.

۶) تالار بورس اوراق بهادار

هر خرید و فروشی ، به فضایی نیاز دارد تا خریدار و فروشنده در آن جمع شده و بر سر قیمت ها به چانه زنی بپردازند . خرید و فروش اوراق بهادار ثبت شده در بورس نیز در مکانی که آنرا تالار بورس می نامیم و البته در ساعات مشخصی ، صورت می گیرد . در تالار های امروزی ، تابلویی برای نمایش قیمت سهام و لوازم ارتباطی نظیر تلفن و کامپیوتر و میزی برای استقرار واسطه گران تعبیه شده است.

۷) فهرست رسمی بورس اوراق بهادار

نکته مهم آن است که در بورس اوراق بهادار ، تنها اوراقی قابل معامله هستند که در بورس پذیرفته شده و نام آنها در فهرست رسمی آن درج شده باشند . یعنی سهام هر شرکت یا ورق ارزشمندی ، اول باید از صافی ضوابط سازمان بورس گذشته باشد ، تا بتواند در تالاری که گفتیم مورد معامله قرار گیرد . این ضوابط هم برای آن است که خریدار تا حدی بتواند به وضعیت شرکت در بلند مدت اطمینان حاصل کند و لااقل در میان شرکتهای محدودتری به انتخاب بهتری دست بزند . اما در نهایت ، تصمیم گیری درست و به موقع است که سرنوشت سود یا زیان سهامدار را معین می کند و سازمان بورس تنها می تواند از تخلفات مورد نظر جلوگیری کند و ضمانت کننده سود سهامداران نخواهد بود.

۸) تابلوی قیمتها

برای خریداران مهم است که بدانند ، مجموعه سهام بورس در هر لحظه از نظر قیمت و تعداد سهام قابل عرضه یا مورد تقاضا در چه وضعیتی قرار دارند . در همین گفتار هم آوردیم که در تالار بورس ، تابلوی قیمت سهام ، زینت بخش دیوار شده و در هر لحظه ، اطلاعات تغییر وضعیت قیمت سهام را در اختیار سهامداران می گذارد . البته تابلوها و صفحات نمایش دیگری هم هستند که برای اطلاع سهامدار از آخرین وضعیت سهام در بازار تعبیه شده اند . به این ترتیب ، یک ناظر عادی هم می تواند به راحتی جریان روند معاملات را دنبال کند . معاملات هیچ تجارتخانه ای در اقتصاد , این چنین در معرض دید و آگاهی و قضاوت عموم قرار ندارد . در پایان هر روز هم این اطلاعات برای درج در روزنامه های رسمی کشور ، به دفتر آنها ارسال می شود .

● شرایط پذیرش سهام شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار

شرایط پذیرش در بازار سهام شامل محدودیت هایی است که به پذیرش شرکتهای مطمئن، سود ده و برخوردار از آینده امیدوار کننده می انجامد این شرایط در واقع به مانند یک فیلتر عمل می کند و از ورود شرکتهای ضعیف و دارای عملکرد مالی اقتصادی نامطلوب جلوگیری می کند در شرایط پذیرش شرکتها به بورس اوراق بهادار تهران، تراز مالی مثبت، سوددهی، و تضمین امکان سودآوری آتی، ساختار سهامی عام، حداقل سرمایه دوهزاروپانصد میلیون ریال، حداکثر چهل و نه درصد سهام متعلق به دولت و مطابقت با استانداردهای مالی از موارد مهم شرایط قلمداد می شود. در غیر این صورت شرکتها به جای پذیرش درگروه شرکتهای تابلوی اصلی در تابلوی دوم وارد می شوند و تا احرازشرایط عادی به تابلوی اصلی راه نمی یابند.

● تعریف شرکت

طبق قانون تجارت انواع شرکتها عبارتند از

ـ سهامی

ـ با مسئولیت محدود

ـ تضامنی

ـ مختلط غیر سهامی

ـ مختلط سهامی

ـ نسبی

ـ تعاونی تولید و مصرف.

▪ تعریف شرکت سهامی:

به موجب ماده یک قانون تجارت شرکت سهامی عام شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به ملبغ اسمی سهام آنها است و طبق ماده دو قانون مذکور شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.

مشخصات متمایز کننده این نوع شرکت با سایر شرکتها عبارت است از:

۱) سرمایه به سهام مساوی تقسیم شده باشد.

۲) مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به سهام آنهاست.

۳) کلیه عملیات شرکت، بازرگانی محسوب می شود.

۴) عمده شرکا کمتر از سه نفر نخواهد بود.

۵) سرمایه شرکت از مبلغ ۱.۰۰۰.۰۰۰ ریال نباید کمتر باشد.

انواع شرکتها سهامی عبارتند از : شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص.

ـ تعریف شرکت سهامی عام :

شرکت سهامی عام شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را ازطریق فروش سهام به مردم تامین می کنند. به این طریق که موسسین قبلاٌ بیست درصد سرمایه را خودشان تعهد کرده و لااقل سی وپنج درصد مبلغ تعهد شده را در حسابی به نام شرکت در شرف تاسیس در یکی از بانکها سپرده و سپس اظهار نامه ای به ضمیمه طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام به مراجع ثبت شرکتها تسیلم می نمایند .

ـ شرکت سهامی خاص

شرکت‌هایی که تمام سرمایه آن در موقع تاسیس منحصراً توسط موسسین تامین شده است.

● تعریف پذیره نویسی

تعهد پرداخت سهام را که از ناحیه اشخاص به عمل می آید، قانون پذیره نویسی نامیده می شود. به موجب آگهی (که اصطلاح قانونی آن در این مورد اعلامیه است) اشخاصی که مایل به سرمایه گذاری در شرکت سهامی عام هستند دعوت می شود که شرکت برای انجام آن تاسیسمی شود و سرمایه ای که در نظر گرفته شده و با اطلاع ازسوابق و شخصیت موسسین در خرید سهام، شرکت نمایند.

طرح اعلامیه مزبور طبق ماده نه قانون اصلاحی باید به شرح زیر باشد:

نام شرکت ـ موضوع شرکت ـ مرکز اصلی شرکت و شعب آن در صورت وجود ـ مدت شرکت ـ هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین ـ مبلغ سرمایه و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک و تعداد و نوع سهام ـ تعیین چگونگی و موجبات آن (در صورتی که موسسین مزایایی برای خود در نظر گرفته اند.)ـ تعیین مقداری از سرمایه که موسسین تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده اند ـ ذکر هزینه هایی که موسسین تا آن موقع جهت تدارک مقدمات تشکیل شرکت پرداخت کرده اند و بر آورد هزینه های لازم تاشروع فعالیت شرکت ـ در صورتی که انجام موضوع شرکت قانونا" مستلزم موافقت مراجع خاصی باشد ذکر مشخصات اجاره نامه یا موافقت اصولی آن مرجع ـ ذکر حداقل سهامی که هنگام پذیره نویسی باید توسط پذیره نویس تعهد شود و تعیین مبلغی که باید مقارن پذیره نویسی نقدا" پرداخت گردد ذکر شماره و مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام مورد تعهد باید به آن حساب پرداخت گردد و تعیین مهلتی که اشخاص ذیعلاقه می توانند برای پذیره نویسی و پرداخت مبلغ نقدی به بانک مراجعه کنند تصریح به اینکه اظهارنامه موسسین به انضمام طرح اساسنامه برای مراجعه علاقمندان به مرجع ثبت شرکتها تسلیم شده است ـ ذکر نام روزنامه کثیر الانتشار جهت درج آگهی ها ـ چگونگی تخصیص سهام به پذیره نویسان.

علیرضا حیدری

فهرست منابع:

کتاب بورس اوراق بهادار؛ نوشته : حسن گلریز- چاپ ۱۳۷۴- انتشارات امیرکبیر

کتاب بورس اوراق بهادار؛ تالیف و ترجمه : دکتر علی جهانخانی و دکتر علی پارسائیان - چاپ دوم : آبان ۱۳۷۵ - انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

کتاب بورس سهام ؛ تالیف : غلامحسین دوانی - چاپ ۱۳۷۵ - نشر نخستین

منابع اینترنتی:

www.parsportfolio.com

www.abanbroker.com

منابع موجود در زمینه بورس اوراق بهادار

سایت های اینترتی فعال در زمینة بورس اوراق بهادار

سایت های رسمی بورس

www . iranbourse . com