لذّت چیست؟

● رفع شدن رنج را لذت می گویند
بعضی ها اعتقاد به اصالت لذت دارند و بعضی ها هم اصالت را به نفع مادی می دهند که البته در طول تاریخ ، این گونه اعتقادات ، همواره در ضمیر ِ آگاه و یا ناخودآگاه …

رفع شدن رنج را لذت می گویند

بعضی ها اعتقاد به اصالت لذت دارند و بعضی ها هم اصالت را به نفع مادی می دهند که البته در طول تاریخ ، این گونه اعتقادات ، همواره در ضمیر ِ آگاه و یا ناخودآگاه ِ بسیاری از انسانهای دنیاگرا وجود داشته است و امروزه تنها کاری که کرده اند این است که این گونه مسائل را به صورت تئوریزه شده و با جملات شبه علمی بیان می نمایند و الا چیز تازه ای را کشف نکرده اند مثلا در اشعار بعضی از شعرای قدیمی ما به این گونه نگرشها ، اشاراتی شده است که دلیل روشنی بر این مدعا می باشد :

دوران جهان بی می و ساقی هیچ است بی زمزمه ساز عراقی هیچ است

هر چند در احوال جهان می نگرم حاصل همه عشرت است و باقی هیچ است

که اگر از معنای باطنی و عرفانی این گونه اشعار صرف نظر نماییم ، از ظاهر آنها چنین برمی آید که به اصالت لذت اشاره دارند .

در هر صورت صاحبان هر کدام از این دیدگاههای که به اصالت لذت و یا به اصالت نفع تاکید می نمایند باید توجه داشته باشند که هر کدام از آنها ، در واقع به مرتبه نازله ای از مراتب انسانی توجه دارند که بدون تردید این گونه هدف گذاریها و محدود سازیهای دنیوی ، در شان و مرتبت انسانی نیست که عرصه جولانگه او را از خلیفهٔ الهی زمینی ، تا لقاء الهی ِ آسمان ِ ملکوت و معنا گسترش داده اند .

و امّا از این واقعیت ها که بگذریم باید اذعان نمایم که اساساً در دنیا هیچ گونه لذتی وجود ندارد در این دنیا برای ما انسانها و سایر موجودات زنده ، فقط رنج وجود دارد و خداوند هم در قرآن کریم می فرمایند « لقد خلقنا الانسان فی کبد » ( که بتحقیق ما انسان را در رنج آفریدیم )و البته باید توجه داشته باشیم که هر رنجی پایان پذیر است و هر رنجی پس از مدّتی مرتفع خواهد شد « فانّ مع العسره یسراً » ( پس بدرستیکه با سختی ، آسانی است ) که این رفع شدن رنج را ، لذت نام نهاده اند بنابراین اگر رنجی نباشد در آنصورت رفع شدن رنج هم غیر ممکن و حتی محال خواهد شد همچنانکه اگر سختی نباشد ، آسانی هم معنایی نخواهد داشت و لذا اگر کسی اصالت را به لذت می دهد باید همواره به دنبال رنج برود تا با رفع کردن آن رنج ، به لذت مورد نظرش برسد که البته با این کار ، همواره خود را در دور باطل گرفتار خواهد ساخت .

در این دنیا هیچ کس نمی تواند بیش از رنجی که برده است ، لذت ببرد و لذت ما همواره کمتر از رنجمان خواهد بود .

رنج همواره مقدم بر لذت است به عنوان مثال : اگر کسی ، رنج تشنگی را تجربه نکرده باشد ، از لذت نوشیدن آب هم بهره مند نخواهد شد ، اگر کسی رنج ِ فقر را درک نکرده باشد ، از لذت ِ غنی بودن هم بهره ای نخواهد برد و بقیّه لذت ها هم همینگونه هستند ، خلاصه مطلب این است که برای ما انسانها در این دنیا ، رنج وجود دارد که وجود آن هم واقعی است و البته پس از تحمل رنج ، رفع شدن رنج هم ، می تواند وجود داشته باشد که این رفع شدن ِ رنج را لذ ّت می گویند بنابراین وجود لذت ، قائم به ذات نبوده و معنی واقعی آن ، رفع شدن رنج می باشد .

و امّا لذت واقعی برای انسانها ، در آخرت و در بهشت میسّر خواهد شد و آن هم رسیدن به آرامش ابدی ، دوری از هر گونه رنج و نیز رحمت خداوندی می باشد .

همّت کمیلی