دستاوردهای علمی انقلا ب اسلا می و هراس غرب

نگارنده این مقاله در پی اثبات این مطلب است که دستاوردهای علمی انقلا ب اسلا می ایران و توسعه فنآوری در این کشور به گسترده تر کردن ابعاد هراس غرب منجر شده است

در این مقاله پرسش از دستاوردهای علمی انقلا‌ب ایران یک سؤال مهم و بنیادی است. در این مقاله سعی می‌شود رابطه میان دستاوردهای علمی انقلا‌ب ایران و هراس غرب ایجاد شود. مفروض ما در این نوشتار این است که ظهور اسلا‌م‌گرایی در دهه‌های اخیر هراسی بنیادین برای غرب ایجاد کرده و موجب تخریب اروپامداری گردیده است. "بابی سعید " در کتاب "هراس بنیادین "، ظهور اسلا‌م‌گرایی را موجب ترس و اضطراب غرب می‌داند نگارنده در پی اثبات این مطلب است که دستاوردهای علمی انقلا‌ب اسلا‌می ایران و توسعه فنآوری در این کشور به گسترده‌تر کردن ابعاد هراس غرب منجر شده است. (منظور نگارنده از غرب، آمریکا و اروپا می‌باشد.)

در دهه‌های اخیر پژوهش‌های بسیاری از سوی غربیان در مورد اسلا‌م‌گرایی و انقلا‌ب اسلا‌می ایران و ظهور سایر جنبش‌های اسلا‌می صورت گرفته است و حجم گسترده تألیفات متفکران غرب، نمایان‌گر اهمیت مسأله ظهور اسلا‌م‌گرایی در اواخر قرن ۲۰ به‌عنوان بحران و چالش در برابر غرب می‌باشد. نگارنده معتقد است نظام جمهوری اسلا‌می ایران به‌عنوان یک کشور مستقل اسلا‌می در منطقه خاورمیانه، غرب را با بحران و چالش روبه‌رو کرده است. غربی که اروپا را مرکز و محور عالم می‌دانست، غربی که ایدئولوژی لیبرال دموکراسی را ایدئولوژی پیروز دنیا و آخرین ایدئولوژی تلقی می‌کرد. غرب، نظام سرمایه‌دار را به‌عنوان تنها راه نجات و پیشرفت برای بشریت می‌دانست. اما انقلا‌ب اسلا‌می، سؤالا‌ت گوناگونی را پیش روی متفکران غرب مطرح کرد. به‌عنوان نمونه "ارنست گلنر " در تحقیقات خود نظریه آینده اسلا‌م را مورد پرسش قرار می‌دهد: آیا اسلا‌م می‌تواند به‌عنوان یک ایدئولوژی جهانی در فضای سیاسی بعد از فروپاشی کمونیسم، بدیلی اصلی در برابر لیبرال دموکراسی غربی باشد.

هم‌چنین بابی سعید، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه منچستر انگلستان، این سؤال را مطرح می‌کند که اسلا‌م چگونه توانسته است در طول سی‌سال اخیر، به‌طور روزافزون جایگاه مهمی در بینش مسلمانان اشغال کند؟ چگونه اسلا‌م‌گرایی توانسته است در قالب جنبش‌های احیاگری اسلا‌می، نظم موجود در جهان را برهم زند؟ چرا اسلا‌م‌گرایی، و صدها سؤال دیگر که اندیشمندان به‌دنبال پاسخ آن هستند. بابی سعید در کتاب هراس بنیادین، ظهور اسلا‌م‌گرایی را نشانه تخریب اروپامداری می‌داند. وی معتقد است که تفکر سیاسی امام خمینی، منسجم‌ترین منطق اصول‌گرایی است و در واقع به‌واسطه ایشان است که اسلا‌م‌گرایی از یک مخالفت ساده و طرح سیاسی به‌کنار افتاده و به یک جنبش ضدنظم حاکم تبدیل می‌شود. وی خمینیسم را الگوی موفقی در اسلا‌م‌گرایی معرفی می‌کند. بابی سعید در مقدمه کتابش، ظهور اسلا‌م‌گرایی و تجدید حیات اسلا‌می را با عبارت "بازگشت سرکوب‌شدگان " توصیف می‌کند. وی معتقد است: "ظهور اسلا‌م‌گرایی بر تخریب و فرسایش اروپامداری و غرب‌مرکزی استوار است. از این‌رو گسترش اسلا‌م‌گرایی، هراسی بنیادی و مانعی اساسی در برابر افزون خواهی غرب در عالم است.

در عصر پست‌مدرن اسلا‌م‌گرایی یک هسته، در دنیای چند هسته‌ای است و این تصور که اروپامدار حرکت عالم است به تزلزل می‌گراید. " وی معتقد است مسلمانان با استفاده از "واژگان نهایی "، هویت‌های شخصی و سرنوشت اجتماعات خویش را با رجوع به میراث اسلا‌می می‌خواهند روایت کنند. "سازمان‌های سیاسی خواستار آن بودند که جوامع‌شان را کاملا‌ً حول مفاهیم اسلا‌می موجود سازماندهی کنند. گروهی دیگر از تأسیس یک نظام اسلا‌می حمایت کردند. در کنار فعالیت‌های این گروه‌های سیاسی، در بیست‌سال اخیر ما شاهد رشد سریع نوشته‌ها و آثاری هستیم که هدف‌شان تقویت پدیده اسلا‌م است. نوشته‌های افرادی مانند امام خمینی، مودودی، سید قطب، ملکم ایکس، علی شریعتی و سایرین از تیراژهای بالا‌یی برخوردار بوده‌اند. هم‌چنین شواهدی وجود دارد که حکایت از حضور روزافزون مردم در مساجد و تأکید بیش‌تر زنان و مردان بر آن‌چه که آن‌را پوشش اسلا‌می می‌خوانند، می‌کند. اسلا‌م، به‌رغم این‌که امتی متفرق به‌نظر می‌آید، اما به‌طور فزاینده، روز به روز مرئی‌تر و تجلی‌تر می‌شود. این تجلی ذهنیت اسلا‌می در سطح جهانی در میان بسیاری از مردم مایه اضطراب و نگرانی شدید شده است. "

تجدید حیات اسلا‌می در سطحی گسترده‌تر، اضطراب فرهنگی در غرب را نشان می‌دهد. غرب، تصور گذشته تحریف شده خود را در اسلا‌م می‌بیند. تجدید حیات اسلا‌می نمایان‌گر تولد مجدد خدایی است که غربیان آن‌را کشته بودند تا بشر بتواند زندگی کند. احیاء اسلا‌م به معنای انتقام خداوند است و به بازگشت ایمان اشاره دارد. بازگشت به تمام چیزهایی که ایده آزادی روزافزون بشریت را زیر سؤال می‌برد. ایده‌ها، همگی بر این پندار تأکید می‌کنند که انسان‌ها تنها در غرب واقعاً آزاد و انسان هستند. طبیعی است که طرح‌بندی یک ذهنیت اسلا‌می در سطح جهانی با کوشش برای پرده ساختن جهان در برابر خداوند، آزادی بشری را تهدید می‌کند. بنیادگرایی به‌ چنین اضطرابی دامن می‌زند؛ زیرا این نهضت، مفروضاتی را که به ما اجازه می‌دهند غرب را مدل توسعه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و فکری ببینیم زیر سؤال می‌برد... ارجاعات بنیادگران اسلا‌م نه به حقوق بشر یا مارکسیسم در اشکال مختلفش، بلکه به قرآن و تاریخ سازنده اولین امپراتوری اسلا‌می (۶۳۰-۶۶۱) است... پیدایش و ظهور آن (اسلا‌م‌گرایی) عاملیت غرب را به مبارزه می‌طلبد و بر کاسته‌هایش انگشت می‌گذارد.

وی در پایان می‌نویسد: "بدون تردید اسلا‌م‌گرایان، ناامیدی‌هایی را متحمل خواهند شد؛ پیشرفت و عقب‌نشینی خواهند داشت. اما مادامی‌که مسلمانان وجود دارند وعده اسلا‌م‌گرایی و ترس از آن هم چنان باقی خواهد ماند ". بنابراین بابی سعید معتقد است ظهور اسلا‌می‌گرایی عبور کرده و اکنون در موج دوم هراس دچار اضطراب شده است. اگر ظهور اسلا‌م‌گرایی را موج اول هراس غرب تلقی کنیم باید به این نکته اذعان کنیم که اکنون غرب از موج اول هراس عبور کرده گرفتار موج دوم هراس شده است. به‌ عقیده نگارنده، موج دوم هراس را باید ناشی از دستاوردهای علمی انقلا‌ب اسلا‌می ایران بدانیم. انقلا‌ب اسلا‌می ایران، برای غرب، بسیار تکان‌دهنده می‌باشد. میشل فوکو که در روزهای انقلا‌ب از تهران دیدن کرده می‌گوید: شاید این نخستین قیام بزرگ بر ضد نظام‌های جهانی باشد، مدرن‌ترین و دیوانهترین صورت شورش ". نگارنده با این چارچوب معتقد است آن‌چه که خواب آرام را از چشمان دولتمردان نظام سرمایه‌داری می‌رباید و هراس در دل آن‌ها می‌افکند را باید در دستاوردهای علمی انقلا‌ب اسلا‌می و توسعه فن‌آوری و تولید علم توسط جوانان ایران جست‌وجو کنیم. لذا در این نوشتار برآنیم که بر دستاوردهای مهم علمی انقلا‌ب اسلا‌می ایران متمرکز شویم.

۱) دستاوردهای علمی انقلا‌ب ایران

در بررسی دستاوردهای علمی انقلا‌ب ایران به پنج حوزه مهم و کلیدی که زمینه‌ساز توسعه و فنآوری می‌باشند اشاره می‌کنیم: فنآوری هسته‌ای، صنایع نظامی، صنایع موشکی- مخابراتی، فنآوری نانو تکنولوژی و فنآوری سلول‌های بنیادی.

۱-۱) فن‌آوری هسته ای

شاه، سازمان انرژی اتمی ایران را در سال ۱۹۷۴ تأسیس کرده و به سرعت مذاکرات برای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای را آغاز کرد. به عقیده برخی منابع غربی، وی، طرحی جاه‌طلبانه را برای ساخت شبکه‌ای متشکل از ۲۳ راکتور هسته‌ای در سراسر ایران ایجاد کرد که قرار بود تا اواسط دهه ۹۰ عملیاتی شود و در عین حال سعی داشت تا نیروگا‌ه‌های انرژی هسته‌ای دیگری را از آلمان و فرانسه نیز خریداری کند. فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از سرنگونی رژیم شاه متوقف ماند. اما در سال ۱۹۸۴ دولت ایران برنامه هسته‌ای را دوباره احیا کرد. جورج بوش -رئیس‌جمهوری امریکا- در سخنرانی (۲۹ ژانویه ۲۰۰۲)، جمهوری اسلا‌می ایران را متهم به دست‌یابی به تسلیحات هسته‌ای نمود. به‌دنبال این مسأله بحث اتمی ایران شدیدتر شد. ایران متهم به دستیابی به تسلیحات کشتار جمعی شد. علت مخالفت آمریکا با هسته‌ای شدن ایران را می‌توان در تبلیغات نهادهای رسمی ایالا‌ت متحده، در یک گزینه خلا‌صه کرد: "احتمال هدف قرارگرفتن خاک ایالا‌ت متحده توسط موشک های دوربرد ایران که مجهز به کلا‌هک اتمی شده‌اند یا احتمال دستیابی گروه‌ها و هسته‌های تروریستی به جنگ‌افزارهای اتمی ساخت ایران و بهره‌بری از آنان جهت به‌مخاطره افکندن منابع آمریکا در داخل یا خارج خاک این کشور مقامات ایالا‌ت برای اثبات این فرضیه، فرضیه دیگری هم مطرح کردند: "حضور ایران بر روی دریایی از نفت و گاز برای نسل‌های آتی ایرانیان نیز سوخت فراهم نموده، به همین دلیل نیاز به دست‌یابی به تکنولوژی اتمی برای تأمین انرژی نخواهد بود ".

زبیگنیو برژنسکی، مشاور ملی کارتر، در مورد ایران معتقد است که، ایران با توانایی بومی خود به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا خواهد کرد. ایران، سلا‌ح‌های هسته‌ای را به دو دلیل مورد توجه قرار می‌دهد: ۱. اهرم فشار ۲.کسب پرستیژ؛ اما مقامات ایرانی بارها اعلا‌م کردند که هدف‌شان دست‌یابی به انرژی هسته‌ای است نه تسلیحات هسته‌ای. کاربردهای انرژی هسته‌ای به کاربردهای صلح آمیز و غیرصلحآمیز تقسیم می‌شود، کاربردهای صلح‌آمیز عبارتند از:

- کاربرد انرژی هسته‌ای در پزشکی و امور بهداشتی؛

- کاربرد انرژی هسته‌ای در تولید برق؛

- کاربرد انرژی اتمی در بخش دامپزشکی و دامپروری؛

- کاربرد انرژی هسته‌ای در دسترسی به منابع آب؛

- کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش صنایع غذایی و کشاورزی؛

- کاربرد انرژی هسته‌ای در بخش صنعت‌ها؛

- کاربرد انرژی هسته‌ای در شناسایی مین‌های ضدنفر.

یکی دیگر از کاربردهای انرژی هسته‌ای، کاربرد غیرصلحآمیز یعنی کاربرد نظامی است. در حال حاضر رایج‌ترین نوع استفاده از فنآوری هسته‌ای، تولید بمب‌های اتمی توسط آمریکا و اسرائیل است. هر روز بر دامنه استفاده از انرژی هسته‌ای افزوده می‌‌گردد. کاربرد انرژی در بخش‌های مختلف به‌گونه‌ای است که اگر کشوری فنآوری هسته‌ای را بومی و نهادینه نماید، در بسیاری از حوزه‌های علمی و صنعتی ارتقای جایگاه پیدا می‌کند و مسیر توسعه را با سرعت طی می‌کند.

● فن آوری هسته ای

اکنون ایران در حوزه تولید انرژی هسته‌ای، به‌عنوان هشتمین کشور دارای چرخه کامل سوخت هسته‌ای در جهان مطرح می‌باشد و از این دانش در راستای اهداف صلح‌آمیز، طبق قوانین و مقررات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بهره می‌برد. متخصصان ایرانی در سال ۱۳۸۳ موفق به تولید گاز هگزا فلوراید اورانیوم گردیدند و ایران به‌عنوان هشتمین کشور تولیدکننده این محصول استراتژیک دست یافت. هم‌چنین متخصصان ایران توانستند در ۲ فروردین ۱۳۸۵ به اورانیوم غنی‌شده ۶/۳ درصدی به صورت آزمایشگاهی دست پیدا کنند. به‌همین مناسبت روز ۲۰ فروردین هر سال "روز ملی فن‌آوری هسته‌ای " نام گرفت. این موفقیت، ایران را به باشگاه هسته‌ای جهان وارد نمود. ناگفته نماند که پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در کشور شکل‌گرفته که به تربیت نیروهای متخصص دانشگاهی در زمینه علوم و فنون مربوط به گداخت، لیزر، اپتیک، کشاورزی و دامپزشکی، چرخه سوخت و... می‌پردازد. تونی بلر در مصاحبه خود با شبکه بی‌بی‌سی در سال ۱۳۸۲، مکنونات قلبی آمریکا و اسرائیل را در ماجرای فعالیت‌های مربوط به انرژی هسته‌ای ایران بیان کرد، وی با صراحت گفت: "ایران چون مخالف سیاست‌های اسرائیل در منطقه است، ما نمی‌خواهیم به فنآوری هسته‌ای مجهز شود. ما روند برنامه‌ریزی شده‌ای را برای تحت فشارقراردادن ایران در نظر گرفته‌ایم و آن‌را تا رسیدن به نتیجه ادامه خواهیم داد ".

انرژی هسته‌ای یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین موضوعات بین ایران و دنیای غرب می‌باشد. در چند سال اخیر شاهد تقابل‌ها و برخوردها در زمینه فنآوری هسته‌ای ایران بوده‌ایم. فنآوری هسته‌ای ایران، هراس غرب را مضاعف کرده و به آن دامن می‌زند. مقام معظم رهبری در مورد دست‌یابی به فنآوری هسته‌ای می‌فرمایند: ملت ایران نیز مانند کشورهای مختلف، درصدد است انرژی مورد نیاز خود را از نیروگاه هسته‌ای تأمین نماید؛ چرا که در غیر این صورت، از قافله علم باز هم عقب خواهد ماند. بنابراین تلا‌ش برای دست‌یابی به فناوری هسته‌ای و دیگر فناوری‌هایی که ایران را به اوج قله علم نزدیک کند، امری واجب و وظیفه ملی است و ملت و دولت ایران برخلا‌ف خواست خائنینی که اهداف آمریکا را دنبال می‌کنند، با پایداری در برابر فشارهای مراکز سلطه جهانی، این هدف اساسی را دنبال خواهد کرد ". "آمریکایی‌ها می‌دانند که اگر ایران اسلا‌می و ملت ایران بر قله رفیع این فنآوری بایستد، سخن حق او که دعوت به استقلا‌ل و عزت و سرافرازی است، در افکار عمومی جهان -به‌ویژه مسلمانان نفوذ بیش‌تری خواهد یافت. "

۲-۱) صنایع نظامی

ایران که قبل از انقلا‌ب تقریباً تمام تسلیحات نظامی خود را از خارج وارد می‌کرده، امروزه در زمره یکی از کشورهای تولیدکننده تسلیحات پیشرفته نظامی در جهان قرار گرفته و در کنار کشورهایی مانند هند، برزیل و یوگسلا‌وی مطرح شده است و تولیدات خود از جمله تولید محصولا‌ت الکترونیک و راداری را به بیش از ۳۰ کشور جهان صادر می‌کند. اکنون ایران در زمینه صنایع زرهی و ساخت انواع نفربر در بین ده کشور برتر دنیا قرار گرفته است. تلا‌ش‌های ایران برای ساخت موشک‌های بالستیک با برد زیاد و توپ‌خانه‌هایی با برد بالا‌ را می‌توان به سه دوره زمانی تقسیم کرد. دوره اول بین سال‌های ۱۹۷۹-۱۹۷۷. دوره دوم در خلا‌ل جنگ با عراق حوالی سال‌های ۸۸-۱۹۸۰ و دوره سوم بعد از جنگ در سال ۱۹۸۸ به بعد؛ از مرحله دوم به بعد ساخت موشک وارد فاز جدید شد و ساخت و طراحی موشک‌ها به تعداد بالا‌ و هم‌زمان با شرایط خاص انجام گرفت. بعد از پایان جنگ، ایران کوشید که با کمک‌گرفتن از مهندسان بزرگ خارجی که از کشور خود رانده شده و یا بیکار بودند، به توسعه فنآوری موشکی خویش بپردازند. برنامه موشکی ایران به سرعت پیش رفت و باعث حیرت جهانیان گشت.

به برخی از اقدامات انجام شده در صنایع نظامی اشاره می‌کنیم: "ساخت هواپیمای جنگنده آذرخش، طراحی و ساخت لا‌نچر چهار موشکی با قابلیت شلیک همزمان و تک تک، ساخت چرخ‌بال آموزشی و چرخ‌بال دو موتوره، طراحی و ساخت تانک پیشرفته ذوالفقار و راه‌اندازی خط تولید انبوه آن. ساخت تانک مدرن ۷۲T، طراحی و ساخت خودرو تانک بر، ساخت انواع شناورها و یدک‌کش‌ها، ساخت زیردریایی و اسکله شناور ساخت موشک فاتح ۱۱۰ (از موفق‌ترین موشک‌‌های زمین به زمین در جهان) و موشک‌های دوربرد شهاب (با سرعت سه برابر موشک اسرائیلی)، راه‌اندازی خطوط تعمیرات اساسی و بازسازی هواپیمای نظامی و خودکفایی در زمینه‌های ساخت و یا تعمیر بسیاری از تجهیزات و قطعات نظامی که در جنگ الکترونیکی کاربرد دارد.

● صنایع نظامی

توسعه نظامی ایران نشان دهنده آن است که به رغم گستردگی تحریم‌های آمریکا این کشور نتوانسته به اهداف خود مبنی بر ضعیف نمودن و منزوی کردن تهران دست یابد و اقدامات دولت‌مردان غربی نتیجه عکس داده است. آن‌ها نه تنها نتوانستند بر هراس بنیادین خود فائق آیند، بلکه اقدامات آن‌ها از سویی و دست آوردهای علمی ایران از سویی دیگر بر هراس و وحشت آن‌ها افزوده است. تحمیل جنگ هشت ساله و حمایت گسترده غرب از عراق نه تنها به شکست جمهوری اسلامی نینجامید، بلکه وقوع جنگ به توسعه فن‌آوری نظامی ایران منجر شد. به گزارش عصر ایران(در شهریور ۸۶)، اگر ایران مورد حمله نظامی آمریکا یا اسرائیل قرار گیرد اولین پاسخ فوری تهران شلیک ۶۰۰ موشک به سمت اهدافی دراسرائیل از جمله نیروگاه اتمی دیمونا است. ایرانی‌ها بارها اعلام کرده‌اند برخلاف حکومت صدام، در برابر هرگونه حمله‌ای به کشورشان واکنش سریع و قاطعانه خواهند داشت و منتظر راه‌های بیهوده‌ای مانند مداخله سازمان‌های بین‌المللی نخواهند بود.

● صنایع موشکی و مخابراتی

امروز ایران به توان ساخت ماهواره دست یافته و وارد باشگاه چند کشور معدود پرتاب کننده ماهواره گردیده است. این موفقیت در حالی به دست آمده که جمهوری اسلامی در زمینه محصولاتی که قابلیت استفاده در صنایع موشکی و الکترونیک نظامی دارند در تحریم به سر می‌برد تا جایی که گاه از فروختن یک ic یا چیپ ساده الکترونیکی به کشورمان جلوگیری می‌شود. ماهواره امید نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزاتش در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده است. این ماهواره بامداد ۱۵ بهمن ۱۳۸۷ و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب در مدار فضا قرار گرفت. ماهواره امید که کارکرد مخابراتی دارد‌، به همراه ایستگاه‌های زیر زمینی و پرتاب فضایی، نخستین سامانه فضای بومی ایران را تشکیل می‌دهند. ناسا تأکید کرد این پرتاب موفقیت آمیز بوده است. این ماهواره در اولین اقدام پیام صلح و دوستی رئیس جمهور را با صدای وی به زمین مخابره کرد. رهبر معظم انقلاب این موفقیت را نشانه درستی امیدهایی خواندند که انقلاب شکوهمند اسلامی در دل‌ها پدید آورده است.

نیویورک تایمز به نقل از جفری فوردن از مؤسسه فن‌آوری ماساچوست نوشت: ایران با وجود رویارویی مخالف تجهانی و تحریم‌های متعدد‌، به این مجمع منحصر به فرد(کشورهای دارای فن‌آوری ماهواره) پیوست. وی حرکت ایران را یک شاهکار تکنولوژیکی توصیف کرد. دولت‌های غربی اعلام داشتند؛ ایران گام هراسانگیزی برداشته است. همچنین سخن‌گوی کاخ سفید رابرت گیتس اظهار داشت: عمل پرتاب ماهواره ما را متقاعد نمی‌کند که ایران به‌طور مسؤولیت پذیرانه‌ای در حال پیشبرد ثبات و امنیت منطقه است. وزیر امور خارجه بریتانیا در پی این پرتاب‌، نگرانی‌های جدی خود را اعلام کرد. پرتاب آزمایشی موفقیت آمیز ماهواره بر سفیر امید ایران که راه را برای نشاندن ماهواره ایرانی در مدار کره زمین هموار کرد‌، بازتاب‌های گسترده‌ای را در پی داشت.

کاخ سفید در واکنش به پرتاب راکت ماهواره بر سفیر امید ایران‌، آن را دردسرساز خواند و افزود که این فن‌آوری می‌تواند برای پرتاب موشک‌های بالستیک به کار گرفته شود، به گزارش ایسنا، رسانه‌های خبری غربی در انتشار این خبر تلاش کردند این دستآورد بزرگ علمی را تحت‌الشعاع مسایل سیاسی قرار داده، آن را مرتبط با برنامه‌های نظامی جلوه دهند؛ اما نشریه معتبر علمی نیوسانیتیست اعلام کرد: توانایی‌های ایران در زمینه علوم فضایی بسیار بیش‌تر از سطح توقع جهانی است. به‌رغم جنگ تحمیلی و تحریم‌های ۳۰ ساله ایران راه توسعه و پیشرفت در صنایع موشکی و مخابراتی را در پیش گرفته است. به گزارش خبر گزاری‌ فارس، رئیس سازمان فضایی ایران در ۱۲ اسفند ۱۳۸۷ از طراحی و ساخت ماهواره‌های جدید سنجش از دور در مراکز علمی و صنعتی کشور خبر داد. ماهواره‌های سنجش از دور برای کاربردهای مدیریت منابع طبیعی‌، هواشناسی و زمین‌شناسی است. وی اظهار داشت: ‌حضور در فضا در برنامه جامع ۱۰ ساله فضایی کشور دیده شده و مطالعات لازم برای اعزام فضانوردان ایران به فضا آغاز شده است. او با اشاره به دست آوردهای ۳۰ ساله کشور در حوزه فضایی تصریح کرد: طراحی و ساخت ماهواره‌های دانشجویی، تحقیقاتی همچنین ماهواره با مأموریت‌های ارتباطی و سنجش از راه دور‌، از جمله دست‌آوردهای به دست آمده به واسطه تلاش جوانان کشور است.

● فناوری نانو تکنولوژی

فناوری نانو تکنولوژی یکی از آخرین دستاوردهای علمی بشر است. فناوری در حال توسعه نانو در سال ۲۰۰۷ جهش چشم‌گیری داشته است. به ‌طوری که شکوفایی بسیاری از ایده‌های ابتکاری دانشمندان در این عرصه نوین را دانش‌بشری معرفی می‌کنند. فناوری نانو رشته‌ای از دانش کاربردی و فن‌آوری است که جسارت‌های گستر‌ده‌ای را پوشش می‌دهد. موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه‌های در ابعاد کم‌‌تر از یک میکرومترم معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانو متر است. یک نانو متر یک میلیارد متر است(این مقدار چهار برابر قطر یک اتم است.) در مورد کاربردهای فناوری نانو می‌توان به کاربرد این فن‌آوری در زمینه مواد، پزشکی، بهداشت، داروسازی، الکترونیک و کامپیوتر، مهندسی، محیط زیست، بیوفناوری، دفاع، انرژی، کشاورزی، و بسیاری از صنایع مانند نساجی، فولاد، برق... اشاره کرد.

و اما در مورد این فن‌آوری در کشورمان باید گفت که در اسفند۳۸۷، شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه بین‌المللی "نانو فن‌آوری ۲۰۰۹ ژاپن در توکیو حضور یافتند. در میان ۲۱ کشور حاضر در این نمایشگاه، جمهوری اسلامی ایران تنها کشور مسلمان است که توانسته در این نمایشگاه حضور یابد و دست‌آوردهای خود را در این عرصه که قابل رقابت به مشابه‌های خارجی است ارائه کند. دکتر عراقچی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ژاپن در این زمینه می‌گوید موجب عزت افتخار و غرور ماست که مشاهده می‌کنیم در بزرگ‌ترین و مهم‌ترین نمایشگاه بین‌المللی مرتبط با فن‌آوری نانو در جهان که با حضور ۲۱ کشور که ۲۰ کشور از این تعداد از جمله کشورهای درجه یک صنعتی و پیش‌رفته جهان هستند، جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنها کشور اسلامی شرکت کننده در نمایشگاه و کشوری که توانسته خودش را در سطح کشورهای پیش‌رفته جهان از نظر علمی قرار دهد. حاضر شده است. دکتر سعید سرکار، دبیر ستاد ویژه توسعه نانو فن‌آوری، در ۵ اسفند ۱۳۸۷ در این مورد می‌گوید: ما در حوزه سیاست‌گذاری نانو، دو هدف را مدنظر قرار دادیم که یکی ارتقای کیفیت زندگی مردم و تولید ثروت و دیگری کسب جایگاهی در میان ۱۵ کشور اول دنیا در زمینه نانو است.

وی می‌افزاید: شاخص تولید علم در جهان، انتشار مقالات معتبر بین‌المللی است. در زمان شروع به کار ستاد نانو فن‌آوری در ایران، رتبه ایران در مقالات ۵۱ و در بین کشورهای اسلامی رتبه ۶ را داشت. در سال گذشته (۱۳۸۶) بین کشورهای اسلامی با پشت سرگذاشتن ترکیه به رتبه اول دست یافتیم و رتبه جهانی ما هم به ۱۹ ارتقاء یافت و حتی رژیم صهیونیستی را پشت سر گذاشتیم. در دوره پنج ساله اخیر بیش‌ترین نرخ رشد را در دنیا در حوزه انتشار مقالات نانو داشته‌ایم که این ناشی از سیاست‌های درس ما بوده است.

● فن آوری سلول های بنیادی

در سال ۱۹۹۸ سلول‌های بنیادی جنینی انسانی تولید شدند. و ایران بعد از آن در کم‌تر از چند سال توانست به این فن‌آوری دست یابد. به گفته کارشناسان فن‌آوری سلول‌های بنیادی به‌عنوان دومین انقلا‌ب در زیست‌شناسی و پزشکی بعد از فن‌آوری زیستی یاد می‌شود. اگر بتوان سلول را با ویژگی سلول‌های اولیه جنینی ساخت، آن سلول در بطن خود دستور ساخت آن اندام و سلول‌هایش را خواهد داشت. آقای دکتر بهاروند - عضو هیأت علمی پژوهشکده رویان - قبلا‌ً توانسته آن را در مورد سلول‌های حیوانی به انجام برساند که خوشبختانه اینک در مورد سلول‌های بنیادی جنینی انسانی هم با موفقیت به انجام رسانیده است. خبرگزاری فارس در تاریخ ۵/۲/۱۳۸۵ اعلا‌م کرد برای اولین بار در جهان توسط پژوهشگران ایرانی پژوهشکده رویان، نقشه پروتئینی سلول‌های بنیادی جنین انسانی تهیه شد. دکتر بهاروند مؤلف کتاب "سلول‌های بنیادی جنینی " در این مورد می‌گوید: سلول‌های بنیادی در توسعه طب پیوند و درمان احتمالی بیماری‌های لا‌علا‌ج مؤثرند. هم‌چنین این سلول‌ها در توسعه داروسازی، ناهنجاری‌شناسی جنین‌ها و مطالعه عملکرد آن‌ها بسیار تأثیر گذارند؛ زیرا این سلول‌ها امکان مطالعه تکوین قلب، سامانه عصبی و ... را در انسان و سایر پستانداران فراهم می‌کنند.

بهتر است در این بخش به دست‌آوردهای پزشکی انقلا‌ب ایران نیز اشاره‌ای کنیم: ساخت نایچه مصنوعی، ساخت نخستین چسب بافتی هوشمند در دنیا، تولید رگ مصنوعی از نانو الیاف، تولید نانو کریستال‌های جدید برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده داخل بدن، ایجاد نانو فنجان‌هایی برای داروسازی و درمان سل به کمک نانو کریستال، خودکفایی در تولید پروتئین فاکتور رشد فیبر و بلا‌ستی ا نسانی، دست‌یابی ایران به دانش بومی پیوند اتولوگ سلول‌های ملا‌نوسیت، تزریق سلول‌های رشد آن برای ترمیم آسیب‌های نخاعی پیوند مغز استخوان و تولید رده سلول‌های بنیادی جنینی در ایران و قرارگرفتن ایران در میان ۱۰ کشور برتر دنیا. بررسی دستاوردهای علمی انقلا‌ب ایران ما را امیدوار می‌سازد که جوانان مسلمان ایرانی می‌توانند قله‌های علم و دانش را یکی پس از دیگری فتح کنند.

به‌رغم همه آشوب‌ها و تشتت‌های داخلی، تحریم‌های اقتصادی، حمله نظامی، تهاجم فرهنگی و امواج تروریست و رشد سریع جمعیت، ایران توانست در عرصه علمی جهانی خودنمایی کند. دهه اول انقلا‌ب به جنگ و ترور گذشت و برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی کشور در سال ۱۳۶۸ به اجرا در آمد. نگارنده معتقد است دست‌آوردهای علمی انقلا‌ب را باید ۲۰ ساله بدانیم. توسعه فن‌آوری‌های مختلف در ایران در طی بیست سال اخیر، مایه شگفتی می‌باشد. توسعه در حوزه‌های مذکور و حوزه‌های دیگر مانند صنعت پتروشیمی، صنعت نفت و گاز و... هیچ‌گاه خوش‌آیند غرب نخواهد بود. دست‌آوردهای علمی ایران هراس غرب را مضاعف نموده است.

● نتیجه

مفروض این مقاله آن بود که ظهور اسلا‌م‌گرایی در دهه‌های اخیر هراس بنیادینی برای غرب ایجاد کرده است. ما در مقدمه مقاله از نظر بابی سعید استفاده نمودیم. وی معتقد است ظهور اسلا‌م‌گرایی موجب ترس و اضطراب برای غرب شده است. در این مقاله پرسش از دست‌آوردهای علمی انقلا‌ب ایران یک سؤال بنیادی است. نگارنده در این مقاله سعی نمود که نخست بر دست‌آوردهای علمی انقلا‌ب ایران معطوف شود و سپس به بیان رابطه این دست‌آورد با هراس غرب بپردازد. وی به این نتیجه رسید که دست‌آوردهای علمی انقلا‌ب ایران و توسعه فن‌آوری در این کشور به گسترده‌تر کردن ابعاد هراس منجر شده است. همچنین همه اقدامات غرب برای منزوی کردن و براندازی نظام جمهوری اسلا‌می نتیجه معکوس داده است. دست‌آوردهای علمی ایران در حوزه فن‌آوری هسته‌ای، صنایع نظامی، صنایع موشکی و مخابراتی، فن‌آوری نانو تکنولوژی و فن‌آوری سلول‌های بنیادی، غرب را با ابعاد گسترده‌ای از هراس مواجه کرده است.

نویسنده: فاطمه عطارد

منبع:نشریه نامه دولت اسلامی- شماره۵۴