سالمندان ورزش را دوست دارند, اما

وقتی سالمند می شوید هیچ چیز مثل گذشته نیست اگر بخواهی هنوز راه بروی و فکر کنی و زندگی عادی خود را ادامه دهی مدام باید به خودت برسی باید ورزش کنی و خودت را به دکتر ها بسپاری که هرچند وقت یک بار آزمایش کنند ببینند همه چیز مرتب است یا نه

«وقتی سالمند می‌شوید هیچ چیز مثل گذشته نیست. اگر بخواهی هنوز راه بروی و فکر کنی و زندگی عادی خود را ادامه دهی مدام باید به خودت برسی. باید ورزش کنی و خودت را به دکتر‌ها بسپاری که هرچند وقت یک بار آزمایش کنند ببینند همه چیز مرتب است یا نه؟

باید درست و سر وقت بخوری و مراقب زمان خوردن داروهایت هم باشی. اما کجا باید ورزش کنی؟ چه ورزشی برایت مناسب است؟ چطور ورزش به بهبود حالت کمک می‌کند؟ باید کسی باشد که در این زمینه کمکت کند.»

اینها را محمد صادقی می‌گوید که اهل ورزش است، اما فکر می‌کند هرچیزی فضای خاص خود را دارد.

صادقی ۷۰ سال دارد و می‌گوید: درسالن بدنسازی شهرداری ورزش می‌کنم. از کارت منزلت هم استفاده نمی‌کنم و مثل یک شهروند عادی می‌روم به ورزشگاه. اما آیا همه مربی‌ها حوصله می‌کنند جواب سوالات دامنه‌دار سالمندان را بدهند و آیا همه آنها می‌دانند چه چیزی برای ما خوب است و چه چیزی بد؟ من که فکر نمی‌کنم.

او از برخی سازمان‌ها تشکر می‌کند که فضاهای مناسبی را برای ورزش سالمندان اختصاص داده است، اما در عین حال می‌گوید: «باید با نهادهای متولی سلامت هماهنگ شود که دست‌کم یک روز مشخص درماه متخصصی اینجا حضور پیدا کند و در خصوص این‌که چه ورزش‌هایی برای چه مشکلات جسمی بهتر است و چه کسانی نباید چه ورزش‌هایی را انجام دهند، توضیح دهد.»

او ادامه می‌دهد: «مثل این‌که مربی‌ها خوب نمی‌دانند چه باید کرد. مثلا به من می‌گوید، اگر قلبت ضعیف نیست از ورزش‌های سبک شروع کن.از هرچیز که بدنت را درد نمی‌آورد می‌توانی استفاده کنی. باید بتوانی طی ورزش نفس بکشی. آن‌وقت دیگر حوصله ندارد به حرفم گوش کند که چه می‌خواهم بگویم.»

در مقایسه با بدنسازی، شنا ورزش بی‌دردسرتری است و سالمندان دارای کارت منزلت به صورت متشکل از طریق کانون‌های سالمندی، گروه گروه برای استفاده از استخر در زمان و روزهای خاص به سالن‌های ورزشی مناطق شهرداری مراجعه می‌کنند.

در بعضی از ورزشگاه‌ها زمان استفاده سالمندان صف طویلی مقابل در تشکیل می‌شود تا نوبت استفاده از استخر برسد.

سری به یکی از این صف‌های طویل می‌زنم تا حرف‌های آنان را بشنوم. یکی از سالمندان که بازنشسته صدا و سیماست برای پاسخگویی نسبت به بقیه تمایل بیشتری نشان می‌دهد.

او از کیفیت فضای ورزشی راضی است اما می‌گوید: استفاده از این فضا نظم و انضباط می‌طلبد که متاسفانه وجود ندارد و سطح فرهنگ استفاده از فضای ورزشی پایین است.

م‌ـ‌ الف موحد می‌گوید: استخر و جکوزی و امکانات وجود دارد، ولی مدیریت خوبی اعمال نمی‌شود.

داریم گفت‌وگو می‌کنیم که سالمندان دیگری دورمان را می‌گیرند. یکی از آنان سرپرست کانون سالمندی منطقه است. رضا ‌ـ‌ ر از همه چیز راضی است و می‌گوید هفته‌ای دو روز می‌آییم و از فضای ورزشی استفاده می‌کنیم.

او می‌گوید: در کل منطقه فقط یک استخر برای ورزش سالمندان تدارک دیده شده است که ۱۲۰ نفر از اعضای کانون‌ها طی این دو روز برای استفاده به اینجا می‌آیند. وی از مدیران مجموعه ورزشی یاد شده تشکر می‌کند و هنگام مصاحبه دائم به دیگران تذکر می‌دهد که گلایه نکنید که کارتتان را باطل می‌کنند.

فراموش نکنید چقدر دوندگی کرده‌ایم تا برای استفاده از این فضا هماهنگی صورت بگیرد. همین را هم از دست می‌دهیم. مراقب باشید چه می‌گویید!

در فضایی که زیر تیغ نگاه او نباشد کمی دیگر با سالمندان صحبت می‌کنم. آنها نمی‌خواهند بگویند کسی بد کار می‌کند، آنها نمی‌خواهند همین فرصت اندک شنا‌کردن را هم از دست بدهند، آنها می‌خواهند مجموعه‌هایی که به سالمندان خدمات می‌دهد آب‌درمانی هم داشته باشد، کسی باشد که به ورزش سالمندان آشنا باشد و راهنمایی شان کند. آنان که می‌خواهند اسمشان را نبرم فقط می‌خواهند برای سالمندان که هنوز زنده و فعال هستند فضای بیشتری برای ورزش که ضرورت زندگی آنها به حساب می‌آید در نظر گرفته شود تا جلوی شلوغی و پایین آمدن کیفیت گرفته شود.

هم اکنون ۳۷۴ کانون جهان‌دیدگان در محلات شهر تهران با عضویت ۷۵ هزار نفر تشکیل شده تا محیطی پویا و فعال برای سالمندان ایجاد شود.

اعضای جهان‌دیده در کانون‌های جهان‌دیدگان که شامل کمیته‌های مذهبی، گردشگری، تفریحی، فرهنگی، آموزشی، علمی، هنری و... هستند، به صورت مشارکتی به انجام فعالیت‌های مختلف اجتماعی می‌پردازند.

وجود چنین کانون‌هایی هماهنگی برای استفاده سالمندان از فضاهای مورد نیازشان را به مراتب آسان‌تر کرده است، اما همچنان نیاز سالمندان به فضای ورزشی خاص خودشان و مربیانی که به ورزش اصلاحی آشنا باشند و آنها را راهنمایی کنند، افزایش می‌یابد.

● ورزش ضامن سلامت سالمندان

دکتر امید صالحیان، متخصص فیزیولوژی ورزش اعتقاد دارد: ورزش سالمندان به عنوان عامل اساسی در افزایش نشاط و سلامتی این قشر باید مورد توجه قرار گیرد.

وی با اشاره به وضع خاص سالمندان می‌افزاید: سالمند برای حفظ تندرستی و کاهش تاثیر عوامل منفی روی سلامتی خود ورزش می‌کند. ورزش چنان که سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون را کاهش می‌دهد، اگر به صورت منظم انجام شود انعطاف‌پذیری عضلات را بهبود بخشیده و از سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی و تنفسی جلوگیری می‌کند.

این متخصص معتقد است: ورزش در هر شرایطی موجب افزایش قدرت فکر می‌شود حتی اگر در سالمندی به فکر آن افتاده باشید. انجام ورزش و تمرینات بدنی برای افراد سالمند هیچ‌گاه دیر نیست، مطالعات اخیر نشان داده است که فعالیت‌های فیزیکی که حتی برای اولین بار در دوران کهنسالی آغاز می‌شود، می‌تواند از کاهش میزان هوش جلوگیری کند.

چنانکه تحقیقات نشان داده است در ورزشکاران پیر حدود ۲۶ درصد از سلول‌های مغزی جدید به صورت نورون در حال توسعه بودند و به این نتیجه رسیده اند که احتمالا مغزهای کهنسال به سادگی توانایی خود را در زمینه تولید بافت عصبی از دست می‌دهند و ورزش و تمرین می‌تواند از تاثیر مخرب افزایش سن روی اندام‌ها، افکار و بنیه عمومی و نیز کاهش هوش جلوگیری کند.

به گفته این متخصص فیزیولوژی ورزشی، انجام فعالیت و ورزش در افراد سالمند حتی از ورزش در دوران جوانی مهم‌تر است و سالمند درحد توان خود باید تحرک داشته باشد.

ورزش باعث افزایش طول عمر، کاهش خطر زمین‌خوردن و شکستگی استخوان‌ها، کاهش فشار‌خون، افزایش اثر داروهای ضدفشار‌خون، کنترل بهتر دیابت، بیماری‌های ریوی و... می‌گردد و در اکثر بیماری‌ها باعث کاهش درد می‌شود. البته میزان و نوع ورزش برای هر سالمند با سالمند دیگر متفاوت است و باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه انجام گیرد.

ماندانا ملاعلی