جراحی زیبایی پلک, هر آنچه باید بدانید

افراد همیشه سوال می کنند که برای جراحی زیبایی پلک بین جراحان پلاستیک, جراحان فک و صورت و چشم پزشکانی که فلوشیپ جراحی پلاستیک چشم دارند کدام را انتخاب کنند

بلفاروپلاستی یا جراحی زیبایی پلک بعد از جراحی بینی یکی از رایج ‏ترین عمل‏های زیبایی کشورمان محسوب می‌شود. با این جراحی طی یک تا سه ساعت می‌توان چشم‌های خسته، پلک‌های پف کرده و افتاده را تبدیل به چشمانی جذاب، شاداب و جوان کرد! علاوه براین، بلفاروپلاستی کاربرد درمانی هم دارد و می‌تواند میدان دید را با رفع افتادگی‌های شدید پلک بهبود بخشد. بعضی‌ها نیز به امید گربه‌ای شدن یا مصری شدن حالت چشم‌های‌شان زیر تیغ جراحی می‌روند، غافل از اینکه جراحی در موارد غیر ضروری می‌تواند با عوارضی چون باز ماندن پلک موقع خواب و آبریزش دائمی از چشم همراه باشد.

اگر شما هم از ظاهر پلک‌های‌تان ناراضی هستید و به جراحی فکر می‌کنید قبل از هرگونه تصمیم‌گیری، صحبت‌های دکتر محسن نراقی، بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک و ترمیمی صورت و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دکتر سیدمهدی موسوی‌زاده، فوق تخصص جراحی پلاستیک و زیبایی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی را بخوانید تا با انواع جراحی‌های زیبایی پلک، مزایا و معایب آنها آشنا شوید.

انواع جراحی زیبایی پلک

جراحی زیبایی پلک ممکن است برای دو پلک بالا، دو پلک پایین یا در یک جراحی برای هر چهار پلک انجام شود. دکتر محسن نراقی توضیح می‌دهد که این جراحی‌ به‌اصطلاح بلفاروپلاستی پلک تحتانی، بلفاروپلاستی پلک فوقانی و بلفاروپلاستی توام فوقانی و تحتانی نامیده می‌شود و هر یک تکنیک‌های متعدد و پیچیده خاص خود را دارد، بنابراین نوع تکنیک نیز می‌تواند مبنایی برای تقسیم‌بندی انواع جراحی‌های پلک باشد. برای مثال در مورد پلک تحتانی ممکن است برش از طریق ملتحمه (غشا مخاط نازک و شفافی است که سطح داخلی پلک‌ها را پوشانده است) یا از طریق پوست صورت گیرد. به این ترتیب بلفاروپلاستی پلک تحتانی به دو نوع «با برش» و «بدون برش» پوستی تقسیم می‌شود.

مخصوص چشم‌های‌آسیایی

چشم‌های آسیایی که در ایران چشم‌های مغولی نیز نامیده می‌شوند، پلک فوقانی‌شان در بالای مژه‌ها چین ندارد و این موضوع باعث حالت پف‌آلود چشم می‌شود. دکتر سیدمهدی موسوی‌زاده در این باره می‌گوید که این افراد در گوشه داخلی پلک فوقانی و تحتانی‌شان یک چین اضافی به نام پلک سوم دارند. علاوه براین، گوشه خارجی چشم آنها معمولا بالاتر از چشم‌های عادی است. بعضی از این اشخاص خواهان تغییر شکل ظاهری پلک‌شان به پلک‌های اروپایی یا غیر آسیایی هستند که با عمل جراحی این کار امکان‌پذیر است. درواقع با حذف پلک سوم در ناحیه داخلی چشم و پلک بالا همچنین ایجاد شیار در پلک فوقانی می‌توان تا حدود زیادی چشم‌های آنها را به شکل چشم‌های غیرآسیایی درآورد. مسئله دیگری که در چشم آسیایی‌ها مطرح است پایین‌تر قرار داشتن لبه فوقانی استخوان حدقه چشم است که باعث ایجاد پف پشت چشم می‌شود. در مواردی که این حالت شدید باشد، می‌توان با تراش روی استخوان حدقه چشم در لبه فوقانی آن را اصلاح کرد. پلک تحتانی چشم‌های آسیایی و اعمال جراحی مربوط به آن نیز تفاوت چندانی با چشم‌های غیر آسیایی ندارد.

جراحی پلک، سن و سال ندارد

همانطور که دکتر نراقی در تقسیم‌بندی افراد نیازمند به جراحی پلک ذکر کردند، سن مناسب برای انجام بلفاروپلاستی به نوع جراحی بستگی دارد. به گفته او در دسته اول عمل جراحی در سنین جوانی، در دسته دوم در سنین میانسالی و در دسته سوم در سنین سالخوردگی انجام می‌شود، بنابراین برحسب نوع مشکل این جراحی حتی از زیر ۲۰سالگی تا بالای ۸۰ سال هم قابل انجام است. به‌طور کلی در مشکلات مادرزادی، جراحی در سنین پایین‌تر و در مشکلات ناشی از پیری پوست، جراحی در سنین بالاتر انجام می‌شود.

شش ماه قبل از عمل سیگار را ترک کنید

قبل از عمل جراحی باید از مصرف آسپرین و داروهای مشابه آن مانند ایبوپروفن به مدت ۱۰ روز اجتناب کرد زیرا این داروها با ایجاد اختلال در انعقاد خون باعث خونریزی زیر پوست پلک و کبودی زیاد پس از عمل جراحی می‌شوند. دکتر نراقی در ادامه توضیح می‌دهد که بیمار باید شب قبل به حمام برود و تمام آرایش صورت خود را پاک کند. همچنین در صورتی که فرد سیگاری باشد بهتر است حداقل ۶ ماه قبل از جراحی، سیگار را ترک کند. علاوه براینها، قبل از جراحی لازم است از سابقه بیمار در زمینه آلرژی‌های فصلی، خشکی چشم و اختلالات تیروئید سوال شود تا احتیاط لازم حین جراحی به عمل آید.

بوتاکس به جای جراحی برای چه کسانی؟

دکتر نراقی آنالیز دقیق صورت و پلک قبل از جراحی را امری ضروری می‌خواند. بر این اساس می‌توان با استفاده از فتوگرافی بیمار در جهات مختلف و انجام معاینات دقیق، نوع مشکل پلک را تشخیص داد و روش جراحی مناسب را انتخاب کرد. بسیاری از بیمارانی که برای جراحی پلک مراجعه می‌کنند کاندیدای مناسبی برای این عمل نیستند. برای مثال افرادی که افتادگی شدید پوست پیشانی دارند و ابروی آنها خیلی پایین آمده است باید به جای جراحی پلک، عمل بالا کشیدن ابرو را انجام دهند. همچنین افرادی که هنوز جوان هستند و افت مختصر پلک بالا دارند می‌توانند با تزریق بوتاکس، مختصری این وضعیت را بهبود بخشند. درواقع همیشه اقدامات غیر جراحی مقدم بر روش‌های جراحی هستند.

بیهوشی یا بی‌حسی موضعی؟

جراحی پلاستیک پلک به دو صورت با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. درواقع تصمیم‌گیری در این مورد بستگی به نوع عمل و شرایط بیمار دارد. به‌گفته دکتر نراقی، افرادی که نیازمند جراحی طولانی‌تر روی هر چهار پلک یا انجام جراحی‌های دیگر صورت هستند، بهتر است تحت بیهوشی عمومی قرار بگیرند زیرا در این حالت بیمار راحت‌تر است و در تمام مدت عمل هیچ دردی را حس نخواهد کرد. زمان عمل نیز براساس نوع و وسعت جراحی از یک تا سه ساعت متغیر است. این جراحی‌ها باید در اتاق عمل مجهز و کاملا استریل انجام شوند به همین دلیل در بیمارستان‌ها یا کلینیک‌های جراحی مجهز قابل انجام هستند.

جراحی چگونه انجام می‌شود؟

در جراحی پلک بالا محل برش در چین طبیعی پلک بالا داده می‌شود تا قابل تشخیص نباشد. سپس قسمتی از پوست پلک برداشته می‌شود و بعد بافت‌های زیر پوستی و در صورت لزوم بافت‌های چربی با احتیاط و ظرافت خاصی خارج می‌شوند. دکتر نراقی همچنین درمورد جراحی پلک پایین توضیح می‌دهد که این عمل ممکن است با برش یا بدون برش پوست انجام شود. در صورت انجام برش، خط برش درست زیر مژه‌ها خواهد بود. در روش بدون برش پوست نیز برش کوچکی در سطح داخلی پلک داده می‌شود و از این طریق چربی‌های بیرون زده پلک پایین خارج می‌شوند. لازم به ذکر است که انتخاب نوع جراحی توسط جراح و براساس شرایط بیمار و نوع اشکال پلک صورت می‌گیرد. به‌طور کلی در روش‌های جدید، تمایل بیشتر بر این است که جراحی پلک پایین بدون برش پوست انجام شود همچنین در تکنیک‌های جدید به جای برداشتن چربی، از جابه‌جا کردن چربی و قرار دادن آن در نقاطی که کمبود چربی دارند مثل گودی زیر چشم‌ها استفاده می‌شود. به این ترتیب حداقل برداشت و خارج کردن بافت صورت می‌گیرد.

دوران نقاهت چقدر است؟

به‌گفته دکتر نراقی، بخیه‌ها در جراحی پلک معمولا با نخ‌های قابل جذب بوده و نیاز به کشیدن ندارند. بستری بیمار هم ممکن است از نصف روز تا حداکثر یک شب متغیر باشد. علاوه براین بلافاصله بعد از جراحی، بیمار قادر به باز کردن چشم‌هایش خواهد بود و تنها ممکن است تا چند روز ورم و کبودی دور چشم داشته باشد، بنابراین بهتر است دو روز در منزل استراحت کند. استفاده از کمپرس یخ نیز باید بلافاصله بعد از عمل شروع شود و تا یک روز ادامه یابد. آب زدن به چشم‌ها بعد از ۴۸ ساعت اشکالی ندارد، همچنین در چند روز اول موقع خوابیدن سر تخت باید با زاویه ۳۰ درجه بالاتر باشد. دکتر موسوی‌زاده نیز درمورد درد بعد از عمل توضیح می‌دهد که این اعمال معمولا درد ندارند و اگر هم داشته باشند ظرف ۲۴ تا ۷۲ ساعت اول برطرف می‌شوند. به‌گفته او میزان تورم در عمل‌های مختلف، متفاوت است. ورم‌های شدید و کبودی‌ها معمولا طی دو تا سه هفته اول رفع می‌شوند. ورم‌های متوسط نیز بعد از حدود سه ماه در ناحیه پلک و صورت اصلاح می‌شوند. نتیجه نهایی اعمال جراحی پلک هم معمولا بعد از ۶ تا ۱۰ ماه در نظر گرفته می‌شود.

نتیجه جراحی دائمی نیست اما. . .

در مورد باقی ماندن نتایج عمل باید به این نکته توجه داشت که هیچ‌کدام از روش‌های جراحی برای جوان‌سازی دائمی نیستند و حالت افتادگی پوست به مرور زمان و با افزایش سن به تدریج باز می‌شود. به همین دلیل لازم است با رعایت نکاتی در پیشگیری از پیری پوست، روند افتادگی و شلی پوست را به تاخیر انداخت. دکتر نراقی، مهم‌ترین این نکات را دوری از اشعه‌های مضر آفتاب و دود سیگار می‌داند. علاوه بر اینها، او معتقد است که امروزه می‌توان با روش‌های مختلفی مانند لیزرهای غیرتهاجمی، روند افتادگی پوست را به تاخیر انداخت.

چقدر هزینه دارد؟

به‌گفته دکتر نراقی هزینه جراحی‌های زیبایی پلک طبق کتاب ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت مصوب دولت، بین سه تا چهار میلیون تومان است. همچنین در صورتی که پس از گذشت زمان طولانی، پوست پلک دوباره شل شود و بیرون‌زدگی چربی رخ دهد، ممکن است موضوع جراحی مجدد مطرح شود. اما این امر را هم باید در نظر داشت که جراحی مجدد مشکل‌تر از جراحی اول است و ریسک بالاتری دارد، بنابراین باید با انجام اقدامات پیشگیرانه، تا حد امکان احتمال آن را به حداقل رساند.

خطرات و عوارض احتمالی عمل چیست؟

عوارض احتمالی این نوع جراحی به گفته دکتر نراقی شامل خونریزی داخل چشم، ناتوانی در بستن کامل چشم، برگشتن پلک به داخل یا خارج، خشکی چشم، باقی ماندن جای برش و اشک ریزش است. خطرناک‌ترین عارضه عمل نیز همان خونریزی داخل چشم است که با ایجاد فشار روی عصب بینایی ممکن است موجب کوری فرد شود. ناتوانی در بستن چشم به علت برداشته شدن بیش از حد پوست پلک رخ می‌دهد. به همین دلیل همیشه به جراحان پلاستیک صورت توصیه می‌شود تا حداکثر محافظه‌کاری را در جراحی پلک انجام دهند. درواقع کم برداشتن همیشه بهتر از زیاد برداشتن است. اگر مختصری از شلی پوست پلک بالا باقی بماند بسیار بهتر از این است که چشم همیشه باز بماند زیرا بازماندن چشم موجب خشکی قرنیه و به دنبال آن زخم، عفونت و کدر شدن قرنیه می‌شود. این امر نیز به نوبه خود موجب از دست دادن بینایی فرد می‌شود. دکتر موسوی‌زاده نیز معتقد است برداشتن بیش از حد پوست پلک تحتانی باعث می‌شود لبه آن به طرف پایین کشیده شود و سفیدی چشم بیشتر در دید قرار گیرد و ظاهر نامناسبی برای بیمار ایجاد کند.

اگر خشکی چشم دارید مراقب باشید!

به‌گفته دکتر موسوی‌زاده یکی از شایع‌ترین عوارض در اعمال جراحی پلک در چشم‌های آسیایی، عدم شکل‌گیری صحیح چین فوقانی پلک و بقای جای برش به‌خصوص در قسمت داخلی برای حذف پلک سوم است. عوارض عمومی مثل خونریزی، هماتوم، کبودی، ورم‌های طولانی‌مدت یا ورم‌هایی که به قسمت ملتحمه چشم انتقال پیدا می‌کنند نیز برای تمام جراحی‌های پلک می‌توانند مطرح باشند که هریک درمان خاص خود را دارند. همچنین اگر دقت لازم به‌خصوص در جراحی پلک فوقانی صورت نگیرد احتمال آسیب به سیستم بالا برنده پلک یا غدد اشکی وجود دارد. این جراحی بسیار ظریف است و هرگونه آسیب به سیستم عصبی عضلات پلک می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. اگر هم غدد اشکی دچار صدمه شوند ممکن است چشم دچار خشکی شود، بنابراین افرادی که به هر دلیلی مستعد خشکی چشم هستند باید قبل از جراحی به دقت مورد ارزیابی قرار بگیرند و تست اشک دهند. در این صورت اگر مشخص شود غدد اشکی کارایی لازم را ندارد، باید عمل جراحی پلک فوقانی با دقت بسیار بالاتری انجام شود. در مواردی هم ممکن است پزشک از این عمل صرف‌نظر کند.

چه کسانی کاندید‌ای جراحی پلک هستند؟

جراحی در سنین جوانی

دسته اول را بیمارانی تشکیل می‌دهند که خواستار تغییر شکل پلک برای زیباتر شدن چهره در سنین جوانی هستند. وضعیت این افراد، زمینه خانوادگی و ارثی دارد و پلک‌های آنها از همان سنین جوانی پف کرده ‌است. دسته‌ای از این افراد نیز چشم‌هایی شبیه ژاپنی‌ها دارند یعنی شیار پشت پلک در آنها تشکیل نشده است که برای این موارد نوع به‌خصوصی از عمل جراحی پلک به نام بلفاروپلاستی اورینتال انجام می‌شود. در این نوع جراحی با ایجاد چین پلکی چشم‌ها حالت درشت‌تری پیدا می‌کنند.

جراحی در سنین میانسالی

دسته دوم افرادی هستند که در اثر مرور زمان و بالا رفتن سن، نخستین آثار سالخوردگی را در پلک خود می‌بینند. در این افراد جراحی پلاستیک پلک با هدف جوان‌سازی چهره و برگرداندن حالت چشم‌ها به سال‌های قبل انجام می‌شود. درحقیقت این نوع بلفاروپلاستی که اصطلاحا بلفاروپلاستی رجوونیشن نامیده می‌شود یکی از هفت نوع جراحی اصلی برای جوان‌سازی چهره به شمار می‌آید.

جراحی برای رفع اختلالات پلک

دسته سوم افرادی هستند که به علت شلی بیش از حد پلک‌ها دچار مشکلات متعدد در عملکرد پلک می‌شوند. شلی بیش از حد پلک بالا موجب افتادگی پوست پلک روی مژه‌های بالا می‌شود. شلی بیش از حد پلک پایین نیز موجب باز ماندن پلک‌ها و خشکی چشم می‌شود. در این افراد عمل جراحی پلاستیک پلک برای اصلاح عملکرد پلک‌ها انجام می‌شود و به همین دلیل بلفاروپلاستی فانکشنال نام دارد.

در انتخاب جراح به این نکات توجه کنید

افراد همیشه سوال می‌کنند که بین جراحان پلاستیک، جراحان فک و صورت و چشم پزشکانی که فلوشیپ جراحی پلاستیک چشم دارند کدام را انتخاب کنند؟ دکتر نراقی در پاسخ به این سوال توضیح می‌دهد که بلفاروپلاستی یک عمل جراحی بسیار دقیق، ظریف و فوق تخصصی است بنابراین بهتر است جراح این عمل، دانشنامه بورد فوق تخصصی در زمینه جراحی‌های پلاستیک و به‌خصوص در ناحیه صورت داشته باشد. البته صرف عنوان فوق تخصص کافی نیست و تلفیقی از حداکثر هنر، تجربه، دانش و مهارت جراح است که می‌تواند بهترین نتایج را در پی داشته باشد. در این زمینه جراحانی که بورد فوق تخصصی جراحی پلاستیک صورت یا فلوشیپ جراحی پلاستیک چشم را کسب کرده‌اند از اولویت حرفه‌ای برخوردارند. گرچه متخصصان دیگر رشته‌ها نیز ممکن است بتوانند پس از طی دوره‌های فشرده و شناخت دقیق از آناتومی و فیزیولوژی این منطقه حساس، تحت نظارت اساتید مجرب، تبحر کافی را در این زمینه کسب کنند.