انتظار فرج در احادیث و روایات

امیرالمومنین علیه السلام “انتظروا الفرج ولا تیاسوا من روح الله, فان احب الاعمال الی الله عزوجل انتظار الفرج و المنتظر للفرج کالمتشحط بدمه فی سبیل الله” بحارالانوار , ج ۵۲, ص ۱۲۳ انتظار فرج بکشید و از رحمت خدا ناامید نگردید, زیرا محبوب ترین اعمال نزد خدای عزوجل, انتظار فرج است و همانا منتظران فرج مانند شهیدانی هستند که در راه خدا, در خون خود می غلتند

رسول اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم:) “طوبی للصابرین فی غیبته، طوبی للمقیمین علی محبته”. ینابیع الموده، ج ۳، ص ۱۰۱ .خوشا به حال صبر کنندگان در ایام غیبتش، خوشا به حال پایداران بر دوستی و محبتش.

امیرالمومنین (علیه‌السلام:) “انتظروا الفرج ولا تیاسوا من روح‌الله، فان احب الاعمال الی الله عزوجل انتظار الفرج‌... و المنتظر للفرج کالمتشحط بدمه فی سبیل الله”.بحارالانوار‌، ج ۵۲، ص ۱۲۳. انتظار فرج بکشید و از رحمت خدا ناامید نگردید، زیرا محبوب‌ترین اعمال نزد خدای عزوجل، انتظار فرج است و همانا منتظران فرج مانند شهیدانی هستند که در راه خدا، در خون خود می‌غلتند.

امام حسین (علیه‌السلام:) “... اما ان الصابر فی غیبته علی الاذی و التکذیب، بمنزله المجاهد بالسیف بین یدی رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله”. اعلام الوری، ص۳۸۴ ... به تحقیق که صبر کنندگان در غیبتش بر اذیت‌ها و تکذیب‌ها مانند مجاهدان با شمشیر در سپاه پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) هستند.

امام زین‌العابدین (علیه‌السلام:) “من ثبت علی و لایتنا فی غیبه قائمنا، اعطاه الله اجر الف شهید مثل شهداء بدر و احد”. کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۱۲. هرکه در دوران غیبت قائم ما، بر ولایت ما ثابت قدم باشد، خداوند پاداش هزار شهید مانند شهدای بدر و احد را به او عطا می‌فرماید.

امام صادق (علیه‌السلام:) “المنتظر للثانی عشر کالشاهر سیفه بین یدی رسول‌الله صلی‌الله علیه و آله یذب عنه”. غیبت نعمانی، ص ۴۱. کسی که منتظر امام دوازدهم است مانند کسی است که در کنار رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله و سلم) و برای دفاع از آن حضرت شمشیر می‌زند.

امام موسی کاظم (علیه‌السلام:) “طوبی لشیعتنا المتمسکین بجبنا فی غیبه قائمنا، الثابتین علی موالاتنا و البراءه من اعدائنا، اولئک منا و نحن منهم و قد رضوا بنا ائمه و رضینا بهم شیعه،‌ طوبی لهم ثم طوبی لهم، هم والله معنا فی درجتنا یوم القیامه”. الزام الناصب، ص ۶۸. خوشا به به حال شیعیان ما که در غیبت قائم ما بر ما محبت و ولایت و بیزاری از دشمنان ما پایدار ماندند، آنها از ما و ما از آنهاییم و همانا آنان امامت ما را پذیرفتند، ما هم آنها را به عنوان شیعیان خود پذیرفتیم. خوشا به حال آنها و باز هم خوشا به حال آنها، آنها به خدا قسم در درجه ما و در کنار ما در روز قیامت‌اند.

امام رضا (علیه‌السلام:) “ما احسن الصبر و انتظار الفرج” منتخب الاثر، ص ۴۹۶. چه بهتر است صبر کردن و انتظار فرج کشیدن. ۱ امام جواد (علیه‌السلام:) “افضل اعمال شیعتنا انتظار الفرج” غیبت نعمانی، ص ۱۸۰. برترین اعمال شیعیانمان، انتظار فرج است.

امام هادی (علیه‌السلام:) “لولا من یبقی بعد غیبه قائمکم من العلماء الداعین‌ الیه، و الدالین علیه، و الذابین عن دینه بحجج الله و المنقذین للضعفاء من عبادالله من شباک ابلیس و مردته، لما بقی احد الا ارتد عن دین الله. ولکنهم یمسکون ازمه قلوب ضعفاء الشیعه کما یمسک صاحب السفینه سکانها، اولئک هم الافضلون عندالله عزوجل”. بحارالانوار،‌ ج ۵۱، ص۱۵۶ . اگر نه این بود که پس از غیبت قائم آل محمد، برخی از علما وجود دارند که به سوی او دعوت می‌کنند و مردم را به حضرتش سوق می‌دهند و از دینش با استدلال‌های الهی حمایت می‌کنند و ضعیفان از بندگان خدا را از افتادن در دام ابلیس و یارانش، رهایی می‌بخشند، پس به تحقیق هیچ‌کس نمی‌ماند جز اینکه از دین خدا بر می‌گشت. ولی آن عالمان زمان قلوب ضعفای شیعه را می‌گیرند همان گونه که ناخدای کشتی، سکان و فرمان کشتی را می‌گیرد و پس آنها نزد خدای عزوجل از همه برترند.

● دیدگاه امام خمینی(ره) در مورد انتظار و مهدویت

الف) یک دسته می‌گفتند ... که ما کار نداشته باشیم به اینکه در جهان چه می‌گذرد، برای جلوگیری از این امور هم خود حضرت بیایند ان‌شاءالله درست می‌کنند.

ب) بعضی‌ها انتظار فرج را به این می‌دانند که ... بنشینند و دعا کنند و فرج امام زمان(عج) را از خداوند بخواهند.

ج) یک دسته‌‌ای می‌گفتند باید عالم پر از معصیت بشود تا آن حضرت بیاید. یک دسته‌ای از این بالاتر بودند، می‌گفتند باید دامن زد به گناه‌ها، دعوت کرد مردم را به گناه تا دنیا پراز جور و ظلم بشود و حضرت(عج) تشریف بیاورند.

هـ)یک دسته‌ دیگری بودند که می‌گفتند هر حکومتی اگر در زمان غیبت محقق بشود، این حکومت باطل است ... در صورتی که آن روایات که هرکس علم بلند کند علم مهدی به عنوان مهدویت بلند کند انتظار از نظر امام خمینی(ره) زمانی مفهوم واقعی و اساسی می‌یابد که با امید به قدرت رسیدن اسلام معنا شود. ایشان می‌فرماید: انتظار فرج، انتظار قدرت اسلام است، باید کوشش کنیم تا قدرت اسلام در عالم تحقق پیدا کند و مقدمات ظهور ان‌شاءالله تهیه شود منتظر از نظر ایشان باید در جهت منویات حضرت ولی‌عصر(عج) تلاش کند. امام می‌فرمایند: البته این پر کردن دنیا از عدالت،‌ اگر می‌توانستیم می‌کردیم، اما چون نمی‌توانیم بکنیم ایشان باید بیاید.

بنابراین از نظر امام (ره) وظیفه منتظران واقعی تلاش برای تحقق اهدافی است که با ظهور آن امام معصوم به طور کامل، محقق می‌شود. حضرت امام(ره) در سراسر دوران مبارزه هرگز هدف خود را محدود به از بین بردن استبداد داخلی و مبارزه با استعمار خارجی در کشور نکرده بودند، بلکه به دنبال حاکمیت اسلام در سراسرجهان و کوتاه کردن دست ابرقدرت‌ها از همه کشورهای اسلامی بودند. ایشان حرکت خود را در راستای قیام جهانی موعود(ع) می‌دیدند و انقلاب اسلامی ایران را مقدمه‌ای برای انقلاب عظیم مهدوی ارزیابی می‌کردند.

حضرت امام خمینی(ره) می‌فرمودند: مسئولان باید بدانند که انقلاب محدود به ایران نیست، انقلاب مردم ایران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان به پرچمداری حضرت حجت (ارواحنا فداه) است که خداوند بر همه مسلمانان و جهانیان منت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد، مسائل اقتصادی و مادی اگر لحظه‌ای مسئولین را از وظیفه‌ای که برعهده دارند، منصرف کند، خطری بزرگ و خیانتی سهمگین را به دنبال دارد، باید دولت جمهوری اسلامی تمامی سعی و توان خود را در اداره هرچه بهتر مردم بنماید و این بدان معنا نیست که آنها را از اهداف عظیم انقلاب که ایجاد حکومت جهانی اسلام است، منصرف کند بنابراین، انتظار در قاموس امام خمینی(ره) مفهومی جز آمادگی فردی و اجتماعی برای برپایی دولت کریمه حضرت ولی‌عصر (ارواحنا فدا) ندارد.

حضرت امام واژه انتظار را که سال‌ها با سکون و سکوت، تحمل ظلم‌، دم فروبستن و در یک کلمه ماندن و در جا زدن به امید بر آمدن دستی از غیب، مرادف شده بود، از این معنا خارج کرد و این بار “انتظار” نه به عنوان عاملی برای خاموش ساختن روح سرکش اجتماع، بلکه به عنوان ابزاری برای دگرگون کردن وضع موجود و حرکت به سوی آینده موعود به کار گرفته شد.

علی. م