مشخصه های ویژه اشتغال توریسم

تاکنون تاثیرات کمی گردشگری بر روی اشتغال مورد توجه قرار گرفته است, اما نیاز است که به این قضیه از جنبه های کیفی نیز نگریسته شود اول اینکه گردشگری یک بخش در حال رشد است و تمام پیش بینی ها برای دهه آینده توسط EIU و UNWTO بسیار خوش بینانه است میزان این رشد در کشورهای در حال توسعه, آسیایی و خاورمیانه بسیار بیشتر و سریع تر است

تاکنون تاثیرات کمی گردشگری بر روی اشتغال مورد توجه قرار گرفته است، اما نیاز است که به این قضیه از جنبه‌های کیفی نیز نگریسته شود. اول اینکه گردشگری یک بخش در حال رشد است و تمام پیش‌بینی‌ها برای دهه آینده (توسط EIU و UNWTO) بسیار خوش‌بینانه است. میزان این رشد در کشورهای در حال توسعه، آسیایی و خاورمیانه بسیار بیشتر و سریع‌تر است.

حتی در کشورهای توسعه یافته نیز، توریسم بخشی است که می‌تواند ایجاد فرصت‌های شغلی را تضمین کند. در هر صورت برخی از کارشناسان نسبت به بیش از اندازه خوش‌بین بودن، هشدار می‌دهند. رشد فوق‌العاده سریع در دهه ۱۹۸۰ میلادی و اشتغال مرتبط با آن در تمام بخش‌ها نتوانست در دهه ۱۹۹۰ ادامه پیدا کند.

دومین نکته این است که گردشگری بخشی است که احتیاج به میزان زیادی از کارکنان ساده و نیمه ماهر دارد. این مورد می‌تواند فرصتی برای بخش زیادی از افراد بیکار و فاقد مهارت به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه باشد.

همچنین در بخش توریسم درصد زیادی از مشاغل را شغل‌های پاره‌وقت تشکیل می‌دهند. طبق مطالعاتی که در بریتانیا انجام شده، ۳۸ درصد از مردان و ۵۶ درصد از زنان شاغل در بخش پذیرایی (هتل‌ها، رستوران‌ها و کافه‌ها) کارکنان پاره‌وقت هستند. به نظر می‌رسد که در جوامع صنعتی توسعه یافته تمایل به استخدام کارکنان پاره وقت افزایش یافته است؛ به نحوی که تعداد کارکنان پاره‌وقت استخدام شده در بخش هتلداری بریتانیا حدودا به اندازه کارکنان تمام وقت استخدام شده رسیده است. ویژگی چهارم اشتغال در گردشگری، سهم بالای کارکنان زن است. طبق مطالعاتی که در بریتانیا انجام شده است، ۴۵ درصد از کارکنان تمام وقت و ۷۳ درصد از کارکنان پاره‌وقت بخش گردشگری را زنان تشکیل می‌دهند. این بخش شامل تعداد زیادی شرکت کوچک و خوداشتغال نیز می‌شود. برای ایالت آنت‌ورپ، در بخش پذیرایی تعداد کارکنان به کارفرمایان بیشتر از ۲ گزارش نشده است. به علاوه، منابع بریتانیایی اعلام کرده‌اند که تعداد کارکنان جوان در بخش گردشگری نیز رو به افزایش است.

آخرین ویژگی فصلی بودن اشتغال است. شدت این موضوع در کشورها و نواحی مختلف یکسان نیست؛ ولی در جایی که وجود دارد، باعث می‌شود که فرصت‌های شغلی بخش گردشگری جذابیت کمتری پیدا کنند.

در نهایت باید گفت اشتغال در بخش گردشگری در حال رشد است، اما بیشتر ویژگی‌ها نشان می‌دهند که این بخش تصویر ضعیفی در ذهن شاغلان دارد.

برخی ملاحظات در توریسم

ایجاد خدمات توریستی نیازمند تعهد برای تامین منابعی است که می‌تواند برای فعالیت‌های جایگزین هم مورد استفاده قرار گیرد. اگر نیروی کار کافی وجود داشته باشد، مشکلی وجود نخواهد داشت. زمانی که نیروی کار یا سایر منابع کافی نباشند، شرایط فرق خواهد کرد. در چنین شرایطی شاید برای تامین نیروی کار مورد نیاز بخش گردشگری لازم باشد که نیروی کار را از سایر بخش‌ها انتقال داد.

در این موارد هزینه فرصت یا از دست رفتن درآمد قبلی نیز مشاهده می‌شود که متاسفانه اغلب در تحلیل تاثیرات اقتصادی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. زمانی که کمبود در این مورد بسیار شدید باشد، ممکن است که احتیاج به واردات نیروی کار به وجود آید. نتیجه این امر تراوشات وارداتی بیشتر خواهد بود و از آنجا که درآمد کسب شده به دلیل استفاده از این نیروهای وارداتی بوده است، ممکن است به ناحیه یا کشور مبدا برگردد. همین وضعیت را می‌توان برای استفاده از منابع سرمایه‌ای نیز تصور کرد.

مورد دوم نیز مرتبط با اولین مورد است. برخی از صاحب‌نظران معتقدند که جابه‌جایی زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که توسعه گردشگری به بهای متوقف شدن فعالیت‌های اقتصادی دیگر انجام شود که در این مورد باید به هزینه فرصت از دست رفته برای توسعه گردشگری توجه کرد. به عنوان مثال موفقیت یک هتل بزرگ و جدید می‌تواند موجب کاهش درآمدهای هتل‌های موجود شود. در این صورت فعالیت کلی گردشگری افزایش نیافته است (یا حداکثر اندکی افزایش داشته)، بلکه فقط از هتلی به هتلی دیگر انتقال پیدا کرده است.

نکته آخر در مورد ویژگی آماری بیشتر روش‌های ضریب فزاینده است. این روش‌ها فرض می‌کنند که توابع تولید و مصرف خطی بوده و الگوهای مخارج بین بخشی باثبات است. به علاوه فرض می‌شود که تمام بخش‌ها قادر به پاسخگویی به تقاضای اضافه هستند (شرایط ظرفیت عرضه؛ در دسترس بودن منابع معیار). این مدل‌ها همچنین بر مبنای قیمت‌های نسبتا ثابت بوده و فرض می‌کنند که تغییری در تکنولوژی اتفاق نمی‌افتد. باید واضح شود که تحلیل ضریب فزاینده مزایای بلند مدت یک مقصد را با توجه به رشد گردشگری اندازه‌گیری نمی‌کند.

مترجم: مهدی نیکوئی