بیماری آلزایمر

در سال ۱۹۰۶ دکتر ”آلویس آلزایمر“ عصب شناس و روانپزشک آلمانی, یک بیماری را توصیف می کند که بعدها به نام خود او, بیماری ”آلزایمر“ خوانده می شود

در سال ۱۹۰۶ دکتر ”آلویس آلزایمر“ عصب‌شناس و روانپزشک آلمانی، یک بیماری را توصیف می‌کند که بعدها به نام خود او، بیماری ”آلزایمر“ خوانده می‌شود. ”آلزایمر“ یک بیماری پیش‌رونده و تحلیل‌روندهٔ مغز، بدون علت شناخته شده است که او هنگام تشریح مغز بیماران، ”پلاک‌ها“ و ”کلافه‌ها“ را شناسائی کرده و آنها به صفت مشخصهٔ بیماری آلزایمر بدل شدند.

● زوال عقل چیست و چه علامت‌هائی دارد؟

در بیماری ”زوال عقل“ قوای علقانی و توانائی ذهنی و شناختی، کاهش پیدا می‌کند. تمام بیماران مبتلا به آلزایمر، دچار زوال عقل هستند، ولی هر بیماری که دچار زوال عقل است، به‌طور لزوم مبتلا به آلزایمر نیست. در حقیقت، آلزایمر به‌طور مجزا، یکی از بیماری‌های زوال عقل است.

علت‌های زیادی باعث ایجاد زوال عقل می‌شوند. امروزه چون افراد مسن دچار کاهش و افت حافظه می‌شوند، بیشتر افراد یا حتی خانواده‌ها، به آنان بیماری آلزایمر را نسبت می‌دهند. زوال عقل، به دو دستهٔ ”قابل برگشت و درمان‌پذیر“ و ”غیرقابل برگشت“ که سردستهٔ آنها بیماری آلزایمر است، تقسیم می‌شود. علت‌های قابل برگشت این بیماری شامل: محدودیت با الکل و دارو، افسردگی، افزایش آب مغز، اختلال‌های هورمونی به‌خصوص تیروئید، کمبود تغذیه به‌خصوص کمبود ویتامین B۱۲، سکتهٔ مغزی، عفونت مغزی و اختلال‌های اعضاء بدن ماند کبد و کلیه است. علت‌های غیرقابل برگشت شامل: تحلیل رفتن مغز به‌صورت پیشرونده، چرکیده شدن مغز (آتروفی) و اختلال در حافظه و شناخت، فراموشی و اختلال‌های رفتاری و ناتوانی به‌صورت زمین‌گیر شدن، پارکینسون همراه زوال عقل، بیماری ایدز، ام.اس پیشرفته و ضایعات عروقی و سکته‌های مغزی متعدد است.

”آلزایمر“ در سن‌های بالا، مشخصه‌های خاصی دارد که توسط معاینهٔ دقیق بیمار، انجام سی‌تی‌اسکن، ام.آر.آی، آزمایش‌های خون و در یک سری بیماری‌های مغزی، می‌توان به تشخیص بیماری رسید. از روش‌های دیگر، انجام تست هوش تست روانشناختی است.

آلزایمر بیشتر بر روی حافظه‌ٔ کوتاه‌مدت، به‌خصوص در شروع بیماری تأثیر می‌گذارد. اولین علامت فراموشی، یبشتر در حافظهٔ نزدیک و کوتاه‌مدت بیمار، نمود پیدا می‌کند. به این‌صورت که بیمار، شیء را در اتاقش جا گذاشته و برای پیدا کردن دوبارهٔ آن، مدام از اطرافیان خود سؤا می‌کند؛ ولی به‌تدریج حافظهٔ بلندمدت این افراد نیز دچار مشکل می‌شود. به‌طوری که بعد از مدتی، این بیماران حتی اسم فرزندان خود را هم فراموش می‌کنند و نسبت به زمان و مکان، هیچ‌گونه آگاهی ندارند. اختلال در منطق، قضاوت، توانائی محاسبه، نوآموزی، مشکل در صحبت کردن، عدم درک و حتی عدم کنترل مدفوع و ادرار، به‌تدریج به سراغ این بیماران می‌آید.

علت خاصی برای این بیماری مشخص نشده، ولی در حدود سن ۶۰ تا ۷۰ سالگی به‌طور معمول، شروع می‌شود. با تحلیل و آتروفی سلول‌های منطقهٔ حاضلهٔ مغز و با پیشرفت بیماری و سن، نقاط دیگر مغز نیز درگیر می‌شود. ژن خاصی مشخص نشده است ولی در بعضی از خانواده‌ها به‌صورت فامیلی مشخص شده که سن شروع، به‌طور معمول زودتر می‌باشد.

مراقبت از بیماران مبتلا به آلزایمر، بسیار مهم است، زیرا با شروع بیماری که اولین علامت آن، مشکل شناختی و فراموشی می‌باشد، به‌طور معمول بیماران درک به این مسئله ندارند و بیماری خود را انکار می‌کنند. پس اطرافیان باید نسبت به وجود بیماری، به‌طور کامل آگاه شوند. مسائل بهداشتی و تغذیه باید مورد توجه قرار بگیرد. به‌تدریج با پیشرفت بیماری، توهم و هذیان و حتی اختلال در حرکت و عدم کنترل و بی‌قراری شدید برای افراد خانواده، مزاحمت‌هائی را ایجاد می‌کند که باید با داروهای آرام‌بخش قوی، کنترل شوند و یا با رضایت اطرافیان و خانواده، این افراد به آسایشگاه منتقل گردند، چون در مرحله‌های پیشرفته، فرد مبتلا، هیچ‌گونه شناختی نسبت به اطرافیان و خانواده ندارد.

علت خاصی برای بیماری آلزایمر مشخص نشده است، ولی مطالعه‌ها نشان داده‌اند در افرادی که تغذیهٔ سالم و استرس کمتر دارند و اهل مطالعه هستند، در آینده نسبت به دیگران کمتر به آلزایمر مبتلامی‌شوند. ویتامین‌های E و B، فولیک اسید، تغذیهٔ سالم و بهداشت و مصرف برخی داروها باعث می‌شود تا روند بیماری، کمتر شده و مسئله‌های شناختی بیمار، بهتر بشود.