راه‌های مقابله با گرمازدگی خفیف

گرمازدگی یک بیماری خاص نیست، بلکه طیفی از بیماری‌هاست که می‌تواند چنان جزئی باشد که گاهی پزشک هم قادر به تشخیص قطعی نباشد یا آنقدر شدید باشد که زندگی فرد را به خطر ‌اندازد. …

گرمازدگی یک بیماری خاص نیست، بلکه طیفی از بیماری‌هاست که می‌تواند چنان جزئی باشد که گاهی پزشک هم قادر به تشخیص قطعی نباشد یا آنقدر شدید باشد که زندگی فرد را به خطر ‌اندازد. طیف بیماری‌های ناشی از گرما از اثرات موضعی تا درگیری در تمام بدن، متغیر است. انواع رایج گرمازدگی خفیف که بیشتر قابل درمان سرپایی و در منزل باشد، به شرح زیر است:

ورم: در ظرف چند ساعت ابتدایی برخورد با محیط گرم، ورم در پا یا دست‌ها تا ناحیه مچ بروز می‌کند. علت آن گشاد‌شدن عروق پوستی و تجمع آب در این بخش‌هاست. برای ورم، درمان خاصی لازم نیست و فقط باید عضو درگیر را بالا نگه داریم. جوراب‌های واریسی برای سهولت خروج آب اضافی، مفید است. مدرها (ادرارآورها) در درمان نه‌تنها مفید نیست، بلکه با دفع آب و نمک از بدن اثرات مضری داشته و سیر بیماری را تشدید می‌کند.

ضایعات پوستی خارش‌دار: ضایعات قرمز کوچک روی پوست که توسط البسه پوشیده شده، علت بسته‌شدن سوراخ خروجی غدد عرق و بروز التهاب حاد در این غدد است. درمان با دوری از گرما شروع می‌شود. بهتر است که از لباس‌های روشن و تمیز و مناسب استفاده شود. برای کاهش خارش از داروهای ضد حساسیت استفاده می‌شود. برخلاف عقاید عامه مردم، پودر بچه هیچ اثر ثابت‌شده‌ای در بهبود این ضایعات ندارد.

گرفتگی عضلات: انقباضات غیرارادی، ناگهانی و دردناک در عضلات بدن است که به دنبال تماس با محیط گرم بروز می‌کند. افرادی که بشدت عرق می‌کنند بیشتر مبتلا می‌شوند. این حالت می‌تواند در زمان فعالیت یا ساعت‌ها بعد از فعالیت‌های شدید بدنی رخ بدهد. افراد در حین تعریق آب و نمک از دست می‌دهند، اما تنها با نوشیدن آب، مایع از دست رفته جایگزین خواهد شد. اگر کمبود نمک جبران نشود، اثر این کمبود، خود را با انقباضات عضلانی نشان خواهد داد. درد این افراد به مسکن‌های قوی و حتی مخدرها هم پاسخ نمی‌دهد. درمان با جایگزینی آب همراه نمک‌های از دست رفته است.

تتانی: این حالت ناشی از افت موقت کلسیم خون است که به واسطه تنفس سریع در گرما بروز می‌کند. در این وضع، فرد احساس بی‌حسی در اندام‌ها یا دور دهان می‌کند. گاهی اوقات دست‌های بیمار در حالت خمیده و فلج قرار می‌گیرد. به نسبت گرفتگی عضلات ـ ‌که پیش از این شرح داده شد ـ میزان درد کمتر است و اختلال حسی بارزتر. برای درمان این افراد باید آنها را از محیط گرم دور کرد تا با کنترل روی تعداد نفس‌ها، علائم از بین برود.

دکتر بهروز هاشمی

متخصص طب اورژانس