آزردگی سهم کودکان از اعتیاد , طلاق و بیکاری والدین

ما به طور جدی تنها در مواقعی خاص به مناسبت روز جهانی کودک, روز جهانی کودک و تلویزیون و شنیدن آمار جدیدی از کودکان کار و خیابانی, به یاد کودکان می افتیم

ما به طور جدی تنها در مواقعی خاص به مناسبت روز جهانی کودک، روز جهانی کودک و تلویزیون و شنیدن آمار جدیدی از کودکان کار و خیابانی، به یاد کودکان می افتیم. کودکی در واقع بخشی از زندگی همه ما بزرگسالان است که در پیچ و خم روزگار جا مانده و فقط با دیدن معصومیت کودکانه، خاطرات آن دوران را مرور می کنیم البته اگر فرصتی برای اندیشیدن درباره آن داشته باشیم! طبیعی است که مشغله های فکری و کاری، درگیری های روزمره و گرفتاری های تمام نشدنی به بسیاری از ما مجالی برای ژرف نگری در دنیای کودکان نمی دهد. مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، خانواده ها و جامعه کودکان را نیز درگیر خود کرده است.

در چنین شرایطی است که اخبار متاثرکننده ای از وضعیت کودکان به گوش می رسد. از جمله این که طبق تحقیقات، مشخص شده ۵۰ درصد کودک آزاری ها توسط پدران و ۲۶ درصد توسط مادران انجام می شود. دکتر مجید ابهری در گفت وگو با مهر با اشاره به افزایش کودک آزاری به خصوص از سوی پدران می گوید: کودک آزاری به عنوان یکی از آسیب های آزاردهنده هم برای قشری از جمعیت بی دفاع و هم از نظر خدشه به احساسات عاطفی و اجتماعی آنان قابل توجه است. هم چنین طبق آمارهای سازمان بهزیستی طی ۶ ماه اول سال جاری ۱۴۴ هزار و ۵۶۵ مورد تماس باخط تلفن امداد درخصوص کودک آزاری صورت گرفته که این رقم نسبت به سال گذشته چند برابر افزایش داشته است. به گفته ابهری، ۱۹ درصد کودکان آزاردیده فرزندان طلاق هستند و ۲۶ درصد کودکان، قربانی اعتیاد پدر و مادر و یا هردو شده اند. آمارهای ارائه شده از آزارهای جسمی از قبیل تنبیهات سخت و یا صدمه فیزیکی به کودک خبر می دهد.

این متخصص علوم رفتاری هم چنین از افزایش ۱۰ درصدی کودکان خیابانی بدسرپرست و بی سرپرست در سطح شهر تهران خبر داد. افزایش تعداد این کودکان با گسترش بزهکاری مثل دله دزدی، دخل زنی، جیب بری و سرقت لوازم خودرو همراه بوده و می تواند از دلایل افزایش موارد کودک آزاری نیز باشد. دکتر ابهری هشدار می دهد جمع آوری، طبقه بندی و ساماندهی این کودکان، برگزاری آموزش های فنی و حرفه ای، انجام کارهای روان کاوی و بازپروری هویتی می تواند از گرفتار شدن این کودکان در باندهای موادمخدر و سوءاستفاده از آن ها جلوگیری کند.

در همین حال قاسم حسنی، عضو هیئت مدیره انجمن حمایت از کودکان کار از نبود آمار دقیقی از تعداد کودکان کار و خیابانی خبر می دهد. وی در گفت وگو با مهر می گوید: حمایت نکردن از این کودکان می تواند آن ها را در معرض آسیب های مختلف قرار دهد. به گفته کارشناسان مادامی که تورم، بیکاری و فقر در جامعه گسترش پیدا کند باید در انتظار افزایش آسیب های اجتماعی کودکان به ویژه کودکان کار و خیابانی باشیم.طبیعی است که افزایش نسبی کودکان کار و خیابانی خبر خوبی نیست و بدتر شدن وضعیت کودکان را نشان می دهد. به این منظور با گیتی اسدی، کارشناس ارشد روان شناسی کودک به گفت وگو نشستیم. وی در این باره به خراسان می گوید: کودک آزاری برخلاف تصور عامه که فقط آن را در اعمال خشونت علیه کودک خلاصه می کنند، می تواند عاطفی، تحصیلی و جنسی باشد. در آزار عاطفی کودک مورد توهین و استهزاء قرار می گیرد و شخصیت او زیر سوال برده می شود.در کودک آزاری تحصیلی، کودک تحت فشار قرار می گیرد تا به کسب نمرات خاصی نایل شود. در کودک آزاری صنعتی، از کودکان در کارگاه ها و مشاغل سخت و یا خطرناک سوءاستفاده می شود و در کودک آزاری جنسی او مورد سوءاستفاده جنسی قرار می گیرد.

جالب این است که بیش از ۷۵ درصد کودک آزاری ها توسط والدین صورت می گیرد که خواسته یا ناخواسته است. اغلب والدین ناخواسته به آزار عاطفی کودک اقدام می کنند و یا به دلیل ابتلا به اختلالات شخصیتی، اختلافات خانوادگی، مشکلات اقتصادی، اعتیاد، سابقه تنبیه در کودکی، خشم و عصبانیت به آزار جسمی کودک می پردازند.

هم چنین ابتلای مادر به اختلالات وسواسی باعث می شود بسیاری از مادران به آزار جسمی کودک اقدام کنند. البته نمی توان نقش عوامل اقتصادی و فرهنگی را در گرایش به کودک آزاری نادیده گرفت. فقر و بیکاری از عوامل مهم گرایش به کودک آزاری توسط والدین است و نداشتن مهارت های فرزندپروری و نداشتن الگوی صحیح تربیتی می تواند والدین را به این سمت سوق دهد که فقط با تنبیه قادر هستند کودک را تربیت یا کنترل کنند.

اسدی ادامه می دهد کودک آزاردیده منزوی می شود و احساس افسردگی شدید می کند. پرخاشگری، احساس ترس شدید، از دست دادن اعتماد به نفس، احساس بی ارزشی، بی لیاقتی و بی کفایتی از دیگر علایم رفتاری کودک آزاردیده است.این کودکان اغلب شاداب نیستند، بی حوصله می باشند و در برقراری ارتباط با همسالان خود دچار مشکل جدی می شوند. احساس تنهایی نیز حس مشترک کودکانی است که به طرق مختلف آزار دیده اند. اما کودک آزاری جنسی، یک شبه کودک را از دوران کودکی به دوران بزرگسالی می کشاند و تاثیری که روی روحیه او می گذارد هرگز زایل شدنی نیست.طبیعی است که وجود آسیب های اجتماعی متعدد در طبقات پایین اجتماعی باعث می شود کودک آزاری را بیشتر در طبقات پایین جامعه مشاهده کنیم، همچنین اغلب کودکان طبقه مرفه از «غفلت» که نوعی کودک آزاری محسوب می شود، رنج می برند.وی درباره آمار بالای کودک آزاری از سوی پدرها این گونه توضیح می دهد شاید بتوان یکی از دلایل آن را منفعل بودن مادر دانست. در خانواده ای که پدر به ضرب و شتم کودک اقدام می کند یا او را مورد توهین و تمسخر قرار می دهد، مادر منفعل است و نمی تواند به کودک کمک کند چه بسا خود او نیز مورد آزار قرار می گیرد.

و اما به نقل از سایت Helpguideبه ۵ باور نادرست درباره کودک آزاری اشاره می کنیم که خواندن آن برای بسیاری از ما راهگشاست.

۱) کودک آزاری حتما با خشونت همراه نیست؛ آزار عاطفی و غفلت که اثری بر روح کودک می گذارد به مراتب بدتر از آزار فیزیکی است.

۲) فقط آدم های بد، کودک آزاری می کنند. گفتن این جمله و پذیرش آن راحت به نظر می رسد اما بسیاری از والدین که کودکشان را دوست دارند می توانند او را به شدت آزار دهند.

۳) بعضی تصور می کنند کودک آزاری در خانواده های موفق اتفاق نمی افتد، همیشه این طور نیست، گاه خانواده های موفق و خوشبختی را می بینیم که کودکان آزاردیده دارند.

۴) فرض بر این است که اغلب کسانی که کودک را آزار می دهند، غریبه هستند. طبق آمارها والدین و اعضای خانواده و کسانی که در ارتباط با کودک می باشند. بیش ترین سهم در کودک آزاری را دارند.

۵) بچه های آزاردیده در بزرگسالی کودک آزار می شوند. این احتمال وجود دارد اما بسیاری از این کودکان در بزرگسالی حس ترحم و انگیزه قوی برای محافظت از کودکان خود دارند.

اگر کودک دارید حتما به علایم رفتاری خود که ممکن است به کودک آزاری ناخواسته منجر شود دقت کنید.

▪ خشم و عصبانیت بیش از حد؛ عصبانیت شدید می تواند امنیت کودک را به خطر اندازد. داد و فریاد راه انداختن و پرت کردن اشیاء هم خطرناک است. از کودک فاصله بگیرید و یا او را به فرد دیگری بسپارید.

▪ احساس جدایی از فرزند؛ آن قدر از کودک خود فاصله گرفته اید که وقتی او را می بینید برایتان غریبه شده است. از او می خواهید ساکت باشد و شما را به حال خودتان بگذارد. این علایم رفتاری هشداردهنده است.

▪ برآوردن نیازهای او دشوار یا غیرممکن شده است؛ اگر نمی توانید نیازهای جسمی و روحی او را برطرف کنید، کمک بخواهید زیرا ممکن است تحت فشار عصبی اقدام به آزار کودک کنید.

▪ نگرانی دیگران را دریابید؛ بی اعتنا بودن به نگرانی های دیگران همیشه خوب نیست. گاهی اوقات باید به گفته های کسی که به او اعتماد دارید توجه کنید.

برای تغییر واکنش هایتان در مقابل بچه ها نکات زیر را مدنظر قرار دهید.

▪ همواره سن آن ها رامدنظر قرار دهید.

▪ مهارت های فرزندپروری خود را تقویت کنید.

▪ از مشاوره کمک بگیرید.

▪ احساسات و عواطف خود را کنترل کنید.

▪ همواره محیطی امن برای کودک فراهم کنید.