آرامش خیال با تماشای پرندگان

بی تردید در این چند سال اخیر حتی برای یکبار هم که شده کلمه پرنده نگری در جراید به چشمتان خورده یا در رسانه ها در مورد آن شنیده اید مفاهیمی چون لذت تماشای پرندگان, کمک به حفاظت محیط, ظرفیت بالای کشور ایران در مورد پرندگان و از جمله مواردی هستند که این واژه را همراهی می کنند اما آیا این تمام آن چیزی است که در مورد پرنده نگری می توان گفت

بی‌تردید در این چند سال اخیر حتی برای یکبار هم که شده کلمه پرنده‌نگری در جراید به چشمتان خورده ‌یا در رسانه‌ها در مورد آن شنیده‌اید. مفاهیمی چون لذت تماشای پرندگان، کمک به حفاظت محیط، ظرفیت بالای کشور ایران در مورد پرندگان و... ‌ از جمله مواردی هستند که این واژه را همراهی می‌کنند. اما آیا این تمام آن چیزی است که در مورد پرنده‌نگری می‌توان گفت؟

● پرنده‌نگری چیست؟

در یک جمله، از تماشا از روی لذت به پرندگان در طبیعت پرنده‌نگری گفته می‌شود. نگهداری پرندگان در اسارت، کبوتربازی و دیگر مواردی از این قبیل در زیر گروه‌های این فعالیت قرار نمی‌گیرد و فاصله زیادی با مفهوم واقعی آن دارد. پرنده‌نگرها برای مشاهده گونه‌های مختلف پرندگان گاه صدها کیلومتر راه را در طبیعت طی می‌کنند تا شاهد حضور گونه‌ای خاص در زیستگاه طبیعی‌اش باشند. از طرف دیگر حتی تماشای پرندگان شهری می‌تواند بخشی از فعالیت این گروه از علاقه‌مندان به طبیعت را به خود اختصاص دهد. این بدان معناست که همه‌جا و همه وقت می‌توان از تماشای پرندگان لذت برد.

● پرنده‌نگری، صنعتی درآمدزا

پرنده‌نگری که از زیرمجموعه‌های صنعت طبیعت‌گردی است، به نسبت دیگر فعالیت‌ها آنقدر گسترده و پررونق است که برخی متخصصان از آن به عنوان صنعتی مستقل یاد می‌کنند. گردش مالی ایجاد شده بواسطه آن در برخی کشورها سالانه از مرز ده‌ها میلیون دلار می‌گذرد و این البته جدای از امکان اشتغالزایی برای هزاران نفر است. وقتی صحبت از درآمد جهانی حیات وحش به میان می‌آید، بی‌تردید تماشای پرندگان جایگاه رفیعی را به خود اختصاص می‌دهد.

● پرنده‌نگری همگام با محیط‌زیست

تقریبا همه پرنده‌نگرهای واقعی به حفاظت از طبیعت اعتقاد دارند و به منظور اجرای هر چه بهتر آن بر اصولی همچون پایداری زیستگاه‌ها و حفاظت از محیط‌زیست پافشاری می‌کنند.

بی‌تردید یک زیستگاه تخریب شده جایگاه مناسبی برای تماشای گونه‌های مختلف نخواهد بود. از این نظر اگر این فعالیت با مدیریت مناسبی انجام شود به عنوان بازوی حفاظتی پرتوانی در خدمت سازمان‌های حفاظتی محیط‌زیست قرار می‌گیرد و می‌تواند بخش اعظم نظارت و پایش ارزیابی زیستگاه‌ها و مناطق طبیعی را که خود مساله بسیار مهمی است، بر دوش بگیرد.

از دیگر قابلیت‌های این فعالیت، امکان همراهی همه اقشار جامعه بدون در نظر گرفتن سن، جنس و تحصیلات است. همه می‌توانند در کنار یکدیگر از تماشای پرندگان لذت ببرند. تمام اعضای خانواده اعم از جوان ‌، پیر، زن یا مرد هریک به نوبه خود می‌توانند از مشاهده پرندگان لذت ببرند.

● پرنده‌نگری، همه‌جا، همه‌وقت

تقریبا در هر جایی که انسان زندگی می‌کند پرندگان هم حضور دارند، پس محدودیتی از این نظر وجود ندارد. همچنین نیازی هم به سفرهای طاقت‌فرسا نیست و برای شروع حتما لازم نیست‌ علاقه‌مندان راه دور بروند. در بسیاری نقاط اعم از شهری و غیرشهری پرندگان زیادی وجود دارند که می‌توانند تا سال‌ها پرنده‌نگرها را به خود مشغول نگه دارند. این موجودات زیبا نه‌تنها در روز که برخی در شب نیز قابل رویت هستند. به یاد داشته باشید که برخی از پرندگان چون شبگردها و جغدها با داشتن زندگی شبانه بر جذابیت پرنده‌نگری می‌افزایند. جهان ما با داشتن بیش از ده هزار گونه پرنده ، سوژه کافی ‌برای تمام‌ عمر یک علاقه‌مند به دنیای پرندگان را داراست.

طی دهه‌های اخیر برای پرنده‌نگری هم همچون دیگر فعالیت‌ها کاربردهای جدیدی تعریف شده. علاوه بر مواردی که ذکر شد، دستیابی به آرامش و رهایی فکر نیز یکی دیگر از جنبه‌های این فعالیت پرطرفدار جهانی است. در دنیای امروز که رشد بی‌رویه شهرنشینی در کنار زندگی مدرن و کم‌تحرک، جای زندگی در همسایگی‌ یا بهتر بگوییم دوستی با طبیعت را گرفته؛ پرنده‌نگری جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. تماشای پرندگان شاید دریچه‌ای برای جدا شدن از زندگی پراسترس کنونی و دستیابی به حداقل آرامش لحظه‌ای باشد. همراهی با گروهی از دیگر علاقه‌مندان که جدای از سن و تحصیلات به هدف مشترکی می‌اندیشند، جستجو در طبیعت، بحث و تبادل‌نظر در مورد رنگ، جثه، رفتار و دیگر مشخصات این مخلوقات زیبا آنچنان می‌تواند شما را مجذوب خود کند که حداقل ساعتی را به دور از فشارهای زندگی و مشکلات روزمره سپری کنید و برای فعالیت روبه جلو نفسی تازه کنید. در حقیقت پرنده‌نگری بهانه‌ای برای نزدیکی به طبیعت و آشتی دوباره با آن است. این لذت چندان هم از شما دور نیست، حتی در خیابان‌های شلوغ و پشت یک چراغ قرمز هم می‌توانید این لذت را تجربه کنید. پس برای برداشتن این گام متفاوت آماده شوید چرا که قرار است از این پس بیشتر در این‌باره بخوانید.

علیرضا هاشمی

کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست