۱۲ تیر ـ ۳ جولای ـ تیرماه ۱۳۲۵ ـ ماه احزاب در ایران

تیرماه ۱۳۲۵ را مورخان، ماه احزاب و فعالیت های حزبی در ایران خوانده اند. در این ماه (پس از جنگ حهانی دوم) فعالیت احزاب در ایران بی سابقه بود .در پی اعلام تاسیس چند حزب و به ویژه «حزب …

تیرماه ۱۳۲۵ را مورخان، ماه احزاب و فعالیت های حزبی در ایران خوانده اند. در این ماه (پس از جنگ حهانی دوم) فعالیت احزاب در ایران بی سابقه بود .در پی اعلام تاسیس چند حزب و به ویژه «حزب دمكرات ایران» از سوی قوام السلطنه نخست وزیر وقت در نهم تیرماه این سال كه مقر آن درساختمانی بود كه سه دهه بعد درجای آن پارك دانشجو ساخته شده است (چهار راه انقلاب)، روزنامه های احزاب انتشار خود را آغاز كردند و دوره ائتلافهای حزبی آغاز شد.

یازدهم تیرماه، دو روز پس از تاسیس حزب دمكرات ایران، هیات مركزی حزب قوام را به سمت دبیركل (رئیس) این حزب انتخاب كرد و دو حزب بزرگ دیگر، توده و ایران كه چنین دیدند در صدد مقابله برآمدند و به ابتكار ایرج اسكندری و الهیار صالح باهم ائتلاف كردند و با این اقدام، قوام مجبور شد كه یك كابینه ائتلافی تشكیل دهد و نیمی از پستهای كابینه را به این دو حزب واگذار کند كه از حزب توده دكتر مرتضی یزدی وزیر بهداری ، فریدون كشاورز وزیر فرهنگ (وزارتخانه های آموزش و پرورش، علوم و ارشاد امروز ) و ایرج اسكندری وزیر بازرگانی و پیشه و هنر (كار و صنایع و بازرگانی امروز) شدند.

مروری بر روزنامه های احزاب وقت، نشان می دهد كه این روزنامه ها تلاش خود را در تیرماه ۱۳۲۵ متمركز بر تفهیم حزب (تشكل سیاسی) و هدف از تاسیس آن و اهمیت وجود حزب در یك كشور و روشن ساختن ایرانیان از این جهات متمركز ساخته بودند و با ارائه مثالهای متعدد ثابت كرده بودند در كشوری كه حزب وجود داشته باشد و یك یا چند حزب دولت را در دست داشته باشند؛ كودتا و شورش صورت نمی گیرد و انتقال قدرت در صورت لزوم، آرام و قانونی خواهد بود و چون احزاب باعث ایجاد تعادل و امنیت عمومی می شوند از نارضایی ها كاسته می شود و اقتصاد و سرمایه گذاری رونق می گیرد و پیشرفت حاصل می آید. این روزنامه ها در عین حال با تشریح و تفسیر عقیده دكارت، اندرز داده بودند كه مردم توجه كنند كه حزب كارخانه مقام سازی و بنگاه كاریابی و ابزار كارچاق كنی (ساخت و پاخت) نیست، جای همفكرانی است كه برای تحقق اندیشه و آرمان خود به یكدیگر كمك كنند. بنابراین، هدف یك حزب پیشبرد كل جامعه است بر پایه اندیشه و برنامه های خود (ایدئولوژی اش)، بنابراین هدف همه احزاب یكی است ولی راههایشان متفاوت است.