آب چگونه درمان می‌کند؟

آب‌درمانی، هیدروتراپی یا آکواتراپی، روشی درمانی است که از صدها سال پیش به کار گرفته می‌شده است.
اما واقعا آب‌درمانی تاثیراتی داشته و دارد؟ و اگر پاسخ مثبت است، این تاثیرات …

آب‌درمانی، هیدروتراپی یا آکواتراپی، روشی درمانی است که از صدها سال پیش به کار گرفته می‌شده است.

اما واقعا آب‌درمانی تاثیراتی داشته و دارد؟ و اگر پاسخ مثبت است، این تاثیرات ناشی از چیست؟

فشار کمتر بر مفاصل:

۳ عامل در این میان نقش دارد؛ اول اینکه وقتی شخص در آب قرار می‌گیرد وزنش به ۱۰ درصد وزن واقعی می‌رسد که به آن اصطلاحا قانون غوطه‌وری می‌گوییم. براساس این قانون، راه رفتن در آب فشار کمتری بر مفاصل پا، زانو و ران وارد می‌کند.

تقویت عضلانی:

آب بسیار متراکم‌تر از هواست. پس حرکت در آب به انرژی بیشتری نیاز دارد و تقریبا ۱۲ برابر انرژی‌ای که شما برای راه رفتن در هوا نیاز دارید، برای راه رفتن داخل آب مورد نیاز است. این امر باعث تقویت عضلانی می‌شود. مساله دیگر این است که می‌توان به کمک دستگاه‌های خاص در آب ایجاد تلاطم کرد و این تلاطم حالتی شبیه به ماساژ برای بدن ایجاد می‌کند.

ماساژ عضله:

مراکز آب‌درمانی می‌توانند میزان تلاطم و دمای آب را تنظیم کنند. همان‌طور که گفته شد، تلاطم، سبب ماساژ عضله‌ها می‌شود. دمای آب هم خواص خاص خودش را دارد. آب‌گرم سبب انبساط رگ‌ها می‌شود و جریان خون محل را زیاد می‌کند. بنابراین اکسیژن و موادمغذی بیشتری وارد بافت شده و ضایعه‌های سلولی هم با سرعت بیشتری دفع می‌شوند.

انقباض عروقی و کاهش درد:

از سوی دیگر، آب‌درمانی سبب کاهش اسپاسم عضلات و درد می‌شود. وقتی دمای آب از ۳۰ درجه بالاتر می‌رود، عضله‌ها شل شده و کشش عضلانی بسیار خوبی در این زمان ایجاد می‌شود که بدون آب تقریبا غیرممکن است. آب سرد سبب انقباض عروقی شده و به نوبه خود التهاب و درد را هم کم می‌کند و تا حدودی هم سبب کاهش اسپاسم عضلانی می‌شود.

هم آب گرم، هم آب سرد:

هم آب‌گرم، هم آب سرد می‌توانند اسپاسم عضلانی را کاهش دهند. مساله جالب اینجاست که هم سرما و هم گرم جزو امکاناتی هستند که برای درمان دردهای عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. گاهی بر حسب شرایط لازم است از آب گرم و گاهی از آب سرد استفاده کنیم. مثلا اگر فردی دچار ضربه یا التهاب حاد باشد، هرگز نباید از آب گرم استفاده کند ولی وقتی از حد حاد می‌گذرد بنابر تجویز پزشک، ممکن است استفاده از آب گرم یا سرد چندان اهمیتی نداشته باشد.

ایرانی‌ها و آب گرم:

فرهنگ ما ایرانی‌ها عمدتا با گرما سازگار است. اکثر بیماران از سرما خوششان نمی‌آید و گمان می‌کنند ماساژ یخ سبب گرفتگی عضله‌ها و افزایش درد می‌شود. اما برخلاف ما ایرانی‌ها که با گرما بیشتر سازگاریم، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بیشتر سرما را ترجیح می‌دهند.

آب‌درمانی و ام.اس‌:

متاسفانه ام‌اس در ایران نسبتا شایع است و خستگی از جمله ناراحتی‌های شایع بین این بیماران است. ورزش ایروبیک از جمله راه‌های کاهش خستگی در بیماران مبتلا به ام‌اس است؛ به شرطی که:

ـ اولا دمای بدن بیمار را بالا نبرد زیرا افزایش دمای بدن سبب افزایش ۲ برابری خستگی در آنها می‌شود.

ـ دوم اینکه بیمار قبل از خسته شدن ورزش را متوقف کند. آب‌درمانی از جمله راه‌هایی است که می‌تواند همراه با این دو خصوصیت مانع از بروز خستگی در بیماران مبتلا به ام‌اس شود. البته دمای آب استخر نباید از ۲۹ درجه سانتی‌گراد بالاتر برود.

دکتر شهرام صادقی

متخصص طب فیزیکی