چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا

صابون ها پیام آوران بهداشت


صابون ها پیام آوران بهداشت

اگر کسی از شما بخواهد که نام چند ماده شوینده را بگویید, مطمئنا صابون جزو اولین شوینده هایی است که نام آن را خواهید برد همه ما در طول زندگی مان بارها و بارها با این ماده سر و کار داشته ایم اما آیا تا به حال به این مساله فکر کرده اید که صابون از کجا آمده است

اگر کسی از شما بخواهد که نام چند ماده شوینده را بگویید، مطمئنا صابون جزو اولین شوینده هایی است که نام آن را خواهید برد. همه ما در طول زندگی مان بارها و بارها با این ماده سر و کار داشته ایم اما آیا تا به حال به این مساله فکر کرده اید که صابون از کجا آمده است؟

چه انواعی دارد؟ هر کدام چه اثراتی بر پوست بدنتان دارند؟ افسانه صابون سابقه نظافت و پاکیزگی فردی به دوران پیش از تاریخ بر میگردد.

از آنجا که آب عاملی حیاتی برای ادامه زندگی است، انسان های اولیه در نزدیکی آب زندگی می کردند و درباره خاصیت پاک کنندگی اش نیز اطلاعاتی داشتند، حداقل اینکه می دانستند با آب می توان گل و لای را از دستان شست. یافتن ماده ای شبیه صابون در حین حفاری های شهر بابل مدرکی است برای اثبات اینکه صابون حتی ۲۸۰۰ سال قبل از میلاد نیز وجود داشته است. اطلاعات موجود روی کتیبه ها بیانگر این نکته است که در آن زمان چربی را با خاکستر می جوشاندند.

این کار در واقع همان روش ساخت صابون است، اما منظور آنها ساختن صابون نبوده بلکه از این ماده به عنوان حالت دهنده مو استفاده می کردند. اسناد تاریخی نشان می دهد مصریان باستان به طور مرتب حمام می کردند.

کتیبه ای مربوط به سال ۱۵۰۰ قبل از میلاد موجود است که در آن شرح داده شده، چگونه به منظور ساخت ماده ای صابون مانند، روغن حیوانات و گیاهان را با هم ترکیب و سپس به آن نم قلیایی اضافه می کردند.

از این ماده نه تنها برای شستن بلکه برای درمان امراض پوستی نیز استفاده می کردند. نام صابون به یک افسانه قدیمی رومی از کوه soap مربوط می شود.

این کوه محلی برای قربانی کردن حیوانات بود. چربی های آب شده حیوانات در آنجا باقی می ماند، بارش باران چربی ها را می شست و آنها را همراه خاکستر چوب به سطح گل و لای اطراف رودخانه می آورد. زنان که از این گل ها برای شستن استفاده می کردندف متوجه شدند که این گل ها اثر پاک کنندگی بیشتری دارد و آلودگی ها را راحت تر از بین می برد.

کشف ماده ای به نام صابون به آلمانی ها و فرانسوی های قدیم نیز نسبت داده می شود. این ماده مخلوطی از چربی حیوانات و خاکستر بود که برای قرمز کردن رنگ مو از آن استفاده می کردند. در قرن دوم بعد از میلاد، یک پزشک یونانی به نام گالن صابون را هم به دلیل داشتن خواص دارویی و هم به منظور پاکیزگی و نظافت، برای استفاده در حمام پیشنهاد کرد اما سقوط روم در سال ۴۶۷ بعد از میلاد موجب کاهش عادت حمام کردن در میان رومیان شد.

این امر در سالمت عمومی اروپایی ها بی تاثیر نبود. عدم رعایت نظافت و پاکیزگی فردی که به شرایط غیر بهداشتی زندگی منجر شده بود، باعث ترویج امراض مختلف در قرون وسطی، به خصوص طاعون در قرن چهاردهم شد. در قرن هفدهم، پاکیزگی و حمام کردن دوباره به عنوان یک عادت در اروپا رایج شد. دراین زمان، صنعت صابون سازی به طور کامل شناخته شده بود.

اتحادیه سازندگان صابون به دقت رموز مربوط به این حرفه را نگهداری می کرد از روغن سبزی ها و حیوانات به همراه خاکستر گیاهان استفاده می شد، البته ماده ای معطر نیز به آن اضافه می کردند. به تدریج انواع گوناگون صابون در دسترس همگان قرار گرفت، علاوه بر حمام کردن و شستن لباس، برای شستن موی سر و اصلاح صورت نیز صابون هایی ساخته شد. تولید کنندگان صابون کشورهای ایتالیا، اسپانیا و فرانسه به دلیل اینکه ذخایر آماده ای از مواد خام مورد نیاز مانند رون زیتون داشتند، جزو اولین مراکز سازنده صابون بودند.

انگلیسی ها در طول قرن دوازدهم، شروع به ساختن صابون کردند. تجارت صابون در این کشور رونق فراوانی داشت تا جایی که در سال ۱۶۲۲ پادشاه جیمز اول مبلغ صد هزار دلار برای دریافت امتیاز انحصاری به مدت یک سال، به یکی از سازندگان صابون پرداخت.

صابون، کالای لوکس در قرن نوزدهم، صابون به عنوان یک کالای لوکس در کشورهای مختلف مالیات بسیار بالایی داشت، با برداشته شدن این مالیات سنگین، استفاده از صابون برای مردم عادی نیز میسر شد و استانداردهای بهداشتی بالا رفت. گام اصلی برای تولید انبوه صابون، در سال ۱۷۹۱ از سوی یک شیمیدان فرانسوی به نام نیکولاس لبلانک برداشته شد.

او مراحل ساخت خاکستر قلیایا کربنات سدیم را از نمک معمولی به عنوان اختراع به ثبت رساند. این ماده در واقع قلیایی است که از خاکستر به دست می آید و با مخلوط کردن آن با چربی، صابون ساخته می شود. ثمره این اختراع، خاکستر قلیا با کیفیت بسیار بالا و قیمت گران بود.

۲۰ سال بعد از آن یورگن چورول میخائیل، یک شیمیدان فرانسوی بود با کشف ارتباط بین چربی ها گلیسیرین و اسیدهای چرب، اختراع باعث به وجود آمدن روش های مدرن و امروزی ساخت صابون شد. گام مهم دیگر در ساخت صابون اختراعی بود که در اواسط سال ۱۸۰۰ از سوی یک شیمیدان بلژیکی به نام سولوی ارنست انجام شد. او با استفاده از نمک خوراکی یا کلرید سدیم توانست خاکستر قلیا بسازد. این روش موجب کاهش هزینه ساخت قلیا شد.

در نتیجه این امکان به وجود آمد که قلیا ارزان تر، با کیفیت بهتر و حجم بیشتری در اختیار سازندگان صابون قرار گیرد. این اختراعات همزمان با پیشرفت توان اجرایی کارخانه های گوناگون، باعث شد در سال ۱۸۵۰ صنعت صابون سازی درآمریکا به سرعت رشد کند.

از آنجایی که صابون به مقدار کافی تولید می شد، به تدریج از یک وسیله لوکس به احتیاج روزانه مردم تبدیل شد و این بازار بزرگ مصرف، سازندگان را تشویق کرد که صابون های ملایم تری برای استفاده در حمام و ماشین های شست و شو، در اختیار مصرف کنندگان قرار دهند و به این ترتیب صنعت صابون سازی به مصرف امروزی در آمد. به طور معمول پذیرفته شده که مصرف سرانه صابون نشان دهنده سطح زندگی افراد هر کشوری است.