بشار اسد دیپلماتی با قامت بلند

ذکاوت بشار و تجربه اطرافیانش موجب شد که او در قامت یک دیپلمات برجسته ظاهر شود و دمشق بهترین مکان برای گفتگوهای دیپلماتیک باشد

این روزها بشار اسد مرد فعال منطقه شده است. او بیش از هر رئیس جمهوری در منطقه به سفر می‌رود و بیش از هر مقامی‌ مقامات دیگر کشورها را به حضور می‌پذیرد. او قرار است در آخرین تحرک سیاسی مهم خود فردا ( یکشنبه) عازم عربستان سعودی شود و با پادشاه این کشور ملک عبدالله دیدار کند. این نخستین بار نیست که او به عربستان می‌رود. او در ژانویه گذشته هم به ریاض سفر کرده بود. روابط عربستان و سوریه که پس از ترور رفیق حریری نخست وزیر اسبق لبنان و مورد حمایت ریاض، به تیرگی گراییده بود، اخیرا در پی دیدارها و تماس‌های مقام‌های بلندپایه دو کشور رو به بهبود است. ملک عبدالله اواخر ژوئن گذشته در سفری دو روزه به دمشق رفت و از آنجا به همراه بشار اسد عازم بیروت شد و با میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان در نشستی سه جانبه شرکت کرد.

سفر بشار اسد به عربستان در حالی که هنوز یک ماه از سفر او به ایران نگذشته نشان می‌دهد که سوریه رفته رفته جایگاه خود را یافته است و به بازی مطلوب خود مشغول شده است. بشار یافته است که می‌تواند در میان دو قطب مدعی خاورمیانه یعنی عربستان و ایران به یک بازی پر سود دست بزند و نقشی را ایفا کند که جز او هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند در این قامت ظاهر شود.

سوریه به دلیل حمایت از جبهه مقاومت در منطقه روابط خوبی با ایران دارد. ایران مجبور است که بشار اسد را در جبهه خود نگه دارد چرا که ریزش بشار اسد به معنی تزلزل جدی در گروه‌های مقاومت است. از این روست که ایران بشار را بزرگ می‌دارد و عالی‌ترین نشان جمهوری اسلامی‌ را بر گردن او می‌‌آویزد.

از سوی دیگر بشار معادلات منطقه را به خوبی دریافته است و می‌داند که آمریکا و جدی‌ترین متحد آن در منطقه یعنی عربستان نقشی تعیین کننده در معادلات این منطقه بازی می‌کنند. از این رو بشار اسد به سوریه می‌رود تا نظر برادر بزرگتر اعراب را برای طرح ها و اهداف منطقه‌ای خود جلب کند.

سوریه هم اینک در سه موضوع پرچالش منطقه برای خود نقش و منافع تعریف کرده است. در مناقشه تاریخی فلسطین – اسرائیل، در بحران لبنان و در بن‌بست عراق. بشار اسد در رایزنی‌های مداوم خود با سران منطقه و بازیگران فرامنطقه‌ای تلاش می‌کند نقش خود را در این سه معادله تثبیت کند و از قبل آنها برای خود نانی بسازد.

موضع‌گیری‌های بشار نیز در مدت اخیر جالب است. او نه چون ایران به محو اسرائیل از نقشه جغرافیا اشاره می‌کند و نه چون مصر به دامن مذاکرات بی‌نتیجه با اسرائیل می‌افتد. او نه از مواضع اصولی خود در مورد بلندی‌های جولان و اشغالگری‌های اسرائیل کوتاه آمده است و نه با موضع‌گیری‌های تند و رادیکال چوب حراج به منافع ملی خود بسته است.

ده سال پیش در اواخر دوره حافظ اسد، سوریه هدف حملات غرب در منطقه بود و به دلیل این حملات یکی از منزوی‌ترین کشورهای منطقه. نیروهای این کشور در لبنان یکی از مشکلات منطقه بود. با این حال ۹ سال برای بشار کافی بود تا با استفاده از زیرکی خود و به کارگیری تیم باتجربه و یکدست اطراف خود بتواند سوریه را از یک کشور منزوی به طرف مشورت تمام طرف‌های منازعات در بحران های اصلی خاورمیانه تبدیل کند. او نیروهای خود را از لبنان خارج کرد و از مظنون اصلی پرونده رفیق حریری به یک مدعی در این پرونده تبدیل شد.

با درایت بشار اسد سوریه این روزها کانون مذاکرات خاورمیانه شده است. از مذاکرات داخلی فلسطینیان تا مذاکرات داخلی گروههای عراقی. ذکاوت او و تجربه اطرافیانش موجب شد که او که زمان جانشینی پدر جوانی بی‌تجربه شناخته می‌شد، در قامت یک دیپلمات برجسته ظاهر شود و دمشق بهترین مکان برای گفتگوهای دیپلماتیک باشد.