ادراک حسی

این مساله که منبع دانش ما از عالم خارج چیست، از مسائل قدیمی متفکران شرق و غرب بوده است. برخی، ادراک حسی را تنها منبع شناخت ما از جهان دانستند و بعضی برای فطرت نیز جایگاهی قائل …

این مساله که منبع دانش ما از عالم خارج چیست، از مسائل قدیمی متفکران شرق و غرب بوده است. برخی، ادراک حسی را تنها منبع شناخت ما از جهان دانستند و بعضی برای فطرت نیز جایگاهی قائل شدند، اما در هر صورت و بر پایه هر یک از این دو نظریه، ادراک حسی یکی از منابع شناخت روزمره ما از جهان است. هر روزه داده‌هایی درباره جهان خارج، به واسطه پنج حس بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه و چشایی به ما می‌رسد، اما این داده‌های خام چگونه به اطلاعات دارای محتوای خبری تبدیل می‌شود؟ این یکی از مسائل بسیار مهم در حوزه معرفت‌شناسی است.

در کتاب «مسائل و نظریه‌های ادراک حسی» شش مقاله درباره فلسفه ادراک حسی (توسط یاسر پوراسماعیل) گزینش و ترجمه شده است. عناوین این مقالات عبارتند از: مساله ادراک حسی (نوشته تیم کربن)، داده‌های حسی (نوشته مایکل هویمر)، نظریه انفصالی درباره ادراک حسی (نوشته مثیو سوتریو)، مسائل معرفت شناختی ادراک حسی (نوشته لارنس بنجور)، معرفت‌شناسی ادراک حسی (نوشته دنیل اوبرایان) و محتواهای ادراک حسی (نوشته سوزانا سیگل). منبع اصلی تمامی این مقالات به استثنای مقاله پنجم، دائره‌المعارف فلسفی استنفورد است و منبع مقاله پنجم دائره‌المعارف اینترنتی فلسفه است.

سه مقاله نخست درباره متافیزیک ادراک حسی بحث می‌کنند. در اولین مقاله، نویسنده مساله ادراک حسی را روشن می‌کند. هویمر در دومین مقاله انواع استدلال‌ها به نفع دیدگاه‌های قائل به واقع‌گرایی مستقیم را بررسی می‌کند. سوتریو در سومین مقاله درباره واقع‌گرایی مستقیم بحث می‌کند، دیدگاهی که براساس آن، ما در تجربه‌های ادراکی خود مستقیما با اشیاء و ویژگی‌های جهان خارج مرتبط می‌‌شویم.

مقاله چهارم جایگاه معرفت‌شناختی ادراک حسی را براساس نظریه‌های مختلفی که درباره آن مطرح است، بررسی می‌کند: نظریه داده‌های حسی، نظریه قیدی، پدیدارگرایی، بازنمودگرایی و واقع‌گرایی مستقیم. اوبرایان در مقاله پنجم درباره معرفت‌شناسی ادراکی در چارچوب انواع نظریات معرفت‌شناختی مانند مبناگرایی و انسجام‌گرایی بحث می‌کند.

آخرین مقاله کتاب از چیستی محتوا و انواع آن (مانند محتوای راسلی، محتوای جهان ممکن، محتوای فرگه‌ای، محتوای اشاری و محتوای چندگانه) بحث می‌کند. نویسنده در این مقاله موضوعات مهم دیگری را نیز معرفی می‌کند، از جمله این که اشیا چگونه در تجربه‌های ما بازنمایی می‌شوند (محتوای دربردارنده شیء، محتوای تهی و محتوای وجودی)، محتوای ادراکی چه رابطه‌ای با مفاهیم دارد و انواع محتواهای غیرمفهومی چیست.

این کتاب امسال برای نخستین بار توسط انتشارات حکمت در حجم ۳۳۳ صفحه، شمارگان ۱۲۰۰ نسخه و بهاء ۱۰ هزار تومان منتشر شده است.