شلغم

شلغم ، گیاهیست دوساله با برگ های کشیده و بیضی شکل و کمی خشن.

محل اصلی و اولیه این گیاه مشخص نیست .

گل های این گیاه به صورت خوشه ای و روی شاخه های متعدد که برروی ساقه قرار دارند بوجود می آیند .

رنگ گل ها زرد و به شکل صلیب می باشد .

غلاف حامل دانه های آن پهن و طویل و هریک دارای ۱۵ تا ۲۰ دانه می باشد .

مصرف شلغم :

قسمت برجسته و گوشتی این گیاه به صورت پخته مورد مصرف قرار می گیرد . طعم آن گاهی ملایم و شیرین و گاهی تند است .

انواع شلغم :

این گیاه انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها برای مصرف و خوراک حیوانات اهلی و برخی دیگر برای مصرف در غذاهای انسان استفاده می شود .

انواعی که برای مصرف خوراک انسان هستند عبارتند از :

۱) شلغم سفید بلند .

۲) شلغم سفید بشقابی .

۳) شلغم سفید کُرَوی .

۴) شلغم زرد .

۵) شلغم قرمز میلون .

۶) شلغم خاکستری یا سیاه .

آب و هوا و خاک :

این گیاه در مناطق مرطوب و معتدل به خوبی عمل می آید و احتیاج به آب فراوان دارد .

بهترین خاک برای کشت این گیاه زمین هایی هستند که شنی رُسی باشند .

زمان کاشت :

این گیاه را با توجه به درجه حرارت محیط از اول فروردین ماه تا اول تیرماه می کارند تا محصول پیش رس بدست آورند .

ولی برای کشت عادی مناسب ترین زمان کشت شلغم ، پائیز و اوایل شهریور ماه است ، که محصول بهتری عاید می شود .

در کشت عادی بایستی مراقبت شود که بذر انواع پیش رس را در ماههای شهریور و مهرماه و بذر انواع دیر رس را از مردادماه تا شهریورماه بکارند .

روش کاشت :

کاشت این گیاه به صورت دستپاش ( کرتی ) یا ردیفکاری ( خطی ) صورت می گیرد .

واضح است در صورتی که از روش ردیفکاری استفاده شود ، از نظر زیبائی سطح کشت و آبیاری و سایرعملیات زراعی مزیت دارد .

نحوه کاشت به این طریق است که بذر را به یکی از دو روش فوق در زمین اصلی می پاشند ، سپس با دندانه بذر را زیر خاک نموده آنگاه آبیاری میکنند .

وجین کردن و تُنُک کردن و تعداد دفعات آبیاری اثر مستقیم در رشد گیاه خواهد داشت .

زمانی که بوته ها چند برگه شدند ، بوته های اضافی را از زمین خارج می سازند ، بطوریکه فاصله بین دو بوته از یکدیگر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر و فاصله خطوط در ردیفکاری ۲۰ سانتیمتر باشد .

در تابستان و روزهای گرم آب بیشتری به زمین می دهند تا محصول آبدار و خوش طعم گردد .

بذرگیری :

برای بذرگیری ازبوته های شلغم ، در پائیز که برداشت انجام می شود ، از میان شلغم ها ، سالمترین و بهترین آنها را از نظر اندازه و ترکیب نگهداری و در محلی سرپوشیده زیر خاک یا ماسه خشک نگهداری می کنند .

به ترتیبی که آنها یخ نزنند و برای جلوگیری از یخ زدن روی خاک را با کاه و یا برگ های خشک و یا پوشال می پوشانند .

در اوایل فروردین ماه آنها را خارج ساخته و در زمینی که قبلا آماده کرده اند و دارای خاک خوب و قوی باشد به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر می کارند .

برای آنکه بخواهند بذر انواع مختلف این گیاه را تهیه کنند بایستی هرنوع آن را به فاصله زیاد و جدا از نوع دیگر بکارند .

به این منظور بایستی مزرعه مناسبی داشت تا از تداخل انواع مختلف پرهیز شود و از دورگه شدن بذر شلغم ها جلوگیری گردد .

اما اگر منظور فقط بذرگیری از یک نوع باشد نیازی به این احتیاط ها نیست .

پس از آنکه بوته های شلغم به گل رفت نوک خوشه های گل را قطع میکنند ، تا غلاف های پائینی بهتر تغذیه نموده و تقویت شوند .

زمانی که غلاف ها زرد شدند انها را با شاخه از بوته قطع نموده و در سایه خشک می کنند .

سپس بطور ملایم آنها را تکان می دهند ( به زمین می کوبند ) تا بذرها از داخل غلاف خارج شوند .

آنگاه بذرها را جمع آوری کرده در ظرف مناسبی نگهداری می کنند .