ویزیت مردم در کلینیک رادیویی

گزارشی از پشت صحنه برنامه سلامت محور «سیب» رادیو تهران

در یکی از روزهای پایانی آبان ماه، برای تهیه گزارش به پشت‌صحنه یک برنامه سلامت‌محور رادیویی می‌روم، برنامه «سیب» که به‌عنوان یک مجله‌ علمی ـ پزشکی از شبکه رادیویی تهران روی آنتن می‌رود.

بیمارستان خاتم‌الانبیاء، محل ضبط برنامه سیب است. عوامل برنامه در این مکان جمع شده‌اند تا بخش‌های مختلف را در مکانی که متخصصان و مردم حاضر هستند، ضبط کنند و از نزدیک در جریان مراحل درمان بیماران قرار گیرند.

پیش از شروع برنامه به سراغ ساناز باقری، تهیه‌کننده و سردبیر برنامه می‌روم. او می‌گوید: برنامه سیب یک کلینیک سلامت است و اغلب با مراجعه به مطب پزشکان و با حضور بیماران به‌صورت مستقیم بیماری، روش‌های درمانی، راه‌های تشخیص زودهنگام، توصیه‌ها و رهنمودها مطرح می‌شود.

باقری ادامه می‌دهد: در هر قسمت از این برنامه پزشکان متخصص و مشاوران در حوزه‌های مختلف به بیان نکات مفید درخصوص سلامت فردی، روحی، روانی و بهداشت اجتماعی و... می‌پردازند و در بخش‌های کوتاه، مطالب بسیار مفیدی را در اختیار مخاطبان رسانه ملی قرار می‌دهند. مثلا این هفته، برنامه به بیماری‌های کلیوی اختصاص دارد.

وقتی از باقری می‌پرسم بر چه اساسی متخصصان و کارشناسان را انتخاب می‌کند، توضیح می‌دهد: در این برنامه سعی می‌شود از کارشناسان و متخصصان واجد شرایط و آشنا به زبان رسانه استفاده شود. کسانی که در حرفه خود شناخته شده و مورد تائید هستند.

دکتر منوچهر امینی نفرولوژِیست، در اتاق ویزیت در حال معاینه یکی از بیماران است. او می‌گوید: از آنجا که بیماری‌ کلیوی، یک بیماری خاموش است و اغلب دیر تشخیص داده می‌شود، اگر امروز وارد عمل نشویم، بر تعداد مرگ‌هایی که در نتیجه این بیماری حاصل می‌شود، اضافه خواهد شد. این پزشک متخصص در گفت‌وگو با بیمار خود، از او درباره مشکلاتی که برای وی بوجود آمده، مدت و سابقه بیماری، علائم و دردهای او و شرایط شغلی‌اش می‌پرسد و بیمار نیز توضیحاتی درباره بیماری خود مطرح می‌کند.

در ادامه برنامه، زهرا افشارنژاد، گزارشگر برنامه نیز با بیمارانی که در بخش نوبت‌دهی نشسته‌اند، درباره این بیماری گفت‌وگو می‌کند.

قضاوت این که برنامه‌های سلامت‌محور تا چه اندازه موفق هستند به عهده شنوندگان است. در فرصتی که پیش می‌آید، پاسخ این پرسش را از بیمارانی که منتظر نوبت هستند، جویا می‌شوم.

یکی از بیماران، خانم مسنی است که با برنامه‌های سلامت‌محور بسیار موافق است و می‌گوید: اگر به صورت مستمر شنونده‌های این برنامه‌ها باشیم در فرصتی اندک، اطلاعات زیادی درباره پیشگیری از بیماری‌ها و چگونگی مواجهه با آنها به‌دست می‌آوریم.

شخص دیگری معتقد است: نباید در چنین برنامه‌هایی از هر دری صحبت شود، مثلا اگر محوریت موضوع برنامه راه‌های پیشگیری از بیماری قلبی است، باید حول همان محور بحث و گفت‌وگو شود؛ یعنی خیلی جزئی و به صورت جز به جز. یکی دیگر از بیماران که خانم جوانی است هم از بخش توصیه‌های پزشکی برنامه‌های سلامت‌محور استقبال می‌کند و توضیح می‌دهد: بخش نکات و توصیه‌های پزشکی، آن هم در زمان‌های چندثانیه‌ای، بسیار تاثیرگذارتر از بخش گفت‌وگوهای طولانی علمی و تخصصی با اصطلاحات پزشکی است.

در حالی که با برخی حاضران در مکان ضبط برنامه در حال گفت‌وگو هستم، گوینده برنامه، توصیه‌ها و نکات بهداشتی را در قالب بخش‌های کوتاه برای شنوندگان ارائه می‌کند.

اگرچه رویکرد برنامه سیب آموزشی است، اما عوامل برنامه سعی کرده‌اند با طراحی و فراهم‌سازی فضاهایی همچون کلینیک سلامتی، به زبانی ساده و البته علمی و تخصصی با حضور پزشک متخصص و بیمار، به ارائه اطلاعاتی درخصوص راه‌های پیشگیری، علائم و روش‌های درمانی موثر بپردازند تا ارائه اطلاعات برای شنوندگان خسته‌کننده نباشد.

حماد خزایی، یکی دیگر از تهیه‌کننده‌های برنامه که در محل ضبط برنامه حضور دارد، در این زمینه می‌گوید: ساخت برنامه‌های آموزشی با کمک گرفتن از جامعه پزشکی کشور ضروری به نظر می‌رسد. آشنایی شهروندان با آزمایشات غربالگری و تازه‌های تست‌های پیشگیری، آشنایی بیشتر با بیماری‌های قلبی ـ عروقی که متاسفانه در کشور ما به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است، آشنایی با آزمایش‌های مربوط به انواع سرطان‌ها که باعث تشخیص بموقع آنها می‌شود و امکان اقدامات درمانی سریع‌تر را فراهم می‌کند، بحث‌های سلامت روان و آشنا کردن افراد با نشانه‌های اولیه اختلالات روانی و ناهنجاری‌های رفتاری و شیوه برخورد و اصلاح آنها، مسلما کمک شایانی به شهروندان در این مسیر خواهد کرد.

از دیگر بخش‌های این برنامه، پیامک‌های شنوندگان است که در آن مخاطبان مشکلات خود را از طریق پیامک با پزشک در میان می‌گذارند.

در پیامکی یکی از شنونده‌ها از سازندگان برنامه خواسته است بیشتر به موضوع‌های روان‌شناسی بپردازند تا در زمینه نحوه برخورد و رفتار مردم در جامعه فرهنگسازی شود.

بیشتر شنوندگان در پیامک‌هایی که به شماره برنامه زده‌اند، پرسش‌هایی درباره بیماری‌های مختلف مطرح کرده‌اند و گروهی دیگر با توجه به قرار داشتن در فصل سرما، از شیوه مقابله با بیماری‌های رایج در این فصل بویژه در کودکان و نوجوانان پرسیده‌اند و کارشناسان برنامه به برخی از این پرسش‌ها در فرصت مناسب پاسخ می‌دهند.

برنامه سیب با ضبط بخش‌های مختلف خود در این روز به پایان می‌رسد. آنچه در این برنامه بیش از هر چیز نمود دارد، توجه به اعتبار علمی و تازگی محتوای بخش‌های مختلف برنامه است، اما تأکید عوامل سازنده بر آن است که از به‌ کار بردن اصطلاحات علمی که برای عموم مردم قابل فهم نباشد، پرهیز شود و اطلاعات به‌شکل روشن‌تری به مخاطب انتقال یابد.

در حالی که برای خروج از بیمارستان آماده می‌شوم، پدربزرگی را می‌بینم که همراه نوه‌اش دفترچه به دست منتظر نوبت است. او می‌گوید: از آنجا که این روزها مردم فرصت کمتری برای مطالعه و تماشای تلویزیون دارند، می‌توان از برنامه‌های مختلف رادیویی استفاده کرد و به نظرم پخش برنامه‌هایی که درباره سلامت مردم است، می‌تواند به یکی از پرشنونده‌ترین برنامه‌های رادیو بدل شود. من خود شنونده پر و پاقرص این برنامه‌ها هستم!

● تنظیم موج

برنامه سیب هر روز بجز جمعه‌ها از ساعت ۱۰ و ۳۰ دقیقه با هدف آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی از نکات بهداشتی و درمانی روی موج اف.ام ردیف ۹۴ پخش می‌شود. ساناز باقری و حماد خزائی، تهیه‌کننده و سردبیر، فاطمه نصرآبادی و آوید بزرگی، گوینده‌های این برنامه هستند.

پیشنهادات، انتقادات و دیدگاه‌های شنوندگان درخصوص این برنامه از طریق شماره پیامک ۳۰۰۰۰۹۵۱ و ۳۰۰۰۰۹۵۵ و نشانی الکترونیک [e-mail] به سازندگان برنامه رادیویی سیب منتقل می‌شود.

مریم کریمی