فرهنگ شکرگزاری

غربیان, آفریقاییان را انسان نمی شمارند هرچند که در ظاهر بدان اقرار می کنند ولی در عمل هرگز چنین باور و نگرشی نسبت به آفریقاییان ندارند از این رو با آفریقایی ها همانند غیرانسان برخورد می کنند و نگاهی که یک آفریقایی به زن دارد, یک غربی نسبت به آفریقایی دارد

غربیان، آفریقاییان را انسان نمی شمارند هرچند که در ظاهر بدان اقرار می کنند ولی در عمل هرگز چنین باور و نگرشی نسبت به آفریقاییان ندارند. از این رو با آفریقایی ها همانند غیرانسان برخورد می کنند و نگاهی که یک آفریقایی به زن دارد، یک غربی نسبت به آفریقایی دارد. این گونه است که در کنار آفریقایی گرسنه، غذا می خورد، بی آنکه لقمه ای به این آفریقایی بدهد؛ زیرا بر این باور است که آفریقایی نمی بایست بپذیرد که به او توجه شده وگرنه عکس العمل منفی در پی دارد .

برخی با نگاه روان شناسی اجتماعی و مردم شناسی براین باورند که غالبا آفریقایی، انسانی است که می بایست همواره حدود خود را بشناسد؛ زیرا وقتی حدود خود را نشناسد، طغیان می کند. از این رو، هرگونه کمکی به آفریقایی باید در چارچوب بهره کشی از او باشد و هر چیزی را در قبال کاری به او بدهید و هرگز او را به سوی کمک های بشردوستانه سوق ندهید؛ زیرا ناتوان از درک این معناست و هر کمکی را برای خود حق می یابد و خواهان آن می شود که تکرار شود؛ چرا که اگر به گروهی آفریقایی یک بار کمک شود، بار دوم گمان می کند که از شما بخواهد تا حق وی را بدهید. به عنوان نمونه اگر دو بار به او غذای مجانی دادید، روز سوم از شما مطالبه غذا می کند که چرا حقش را ندادید؟!

● ضرورت سپاس در برابر نعمت

به نظر می رسد که چنین نگاهی به آفریقایی، تصویری نادرست را به اذهان بدهد؛ زیرا گروهی از آفریقائیان از مشکل دیگری رنج می برند و آن مشکل ناسپاسی است. به این معنا که به آنها آموخته نشده است که شاکر و سپاسگزار نعمت باشند.

یکی از آموزه های قرآنی که محوریت یافته است، آموزه شکر و سپاس است. همین معنا گاه انسانی را به سوی عبادت خدا سوق می دهد؛ زیرا شکر منعم را برخود لازم می شمارد و عبادت را روشی برای سپاسگزاری و شکر از کسی می داند که به وی نعمتی بخشیده است.

خداوند در آیاتی می فرماید که انسان موجودی ناسپاس است و کمتر افرادی را می توان یافت که شاکر و سپاسگزار باشند. این کسانی که سپاسگزاری می کنند نیز به دو شکل آن را انجام می دهند؛ یکی از اشکال سپاسگزاری زبانی است و شکل دیگرش، استفاده درست از نعمت. انسان مؤمن کسی است که دست کم در این دو شکل شاکر و سپاسگزار خداوند است. به این معنا که خدا را به زبان شاکر است و با کارهای نیک و بهره گیری درست آن نعمت، شکر و سپاس عملی به جا می آورد. (نمل، آیه۱۹)

آفریقایی همانند هر انسان نیازمندی، در اموال ما حقی دارد؛ چه این آفریقایی مسلمان باشد یا کافر؛ زیرا خداوند در آیاتی از جمله آیات ۲۴ و ۲۵ سوره معارج و ۱۹ سوره ذاریات در هر مالی حقی را برای دو دسته سائلان و محرومان ثابت می داند. بنابراین به عنوان یک فرهنگ اسلامی برماست که به آفریقایی محروم و سائل همانند دیگر مردمان حقی از مال را ادا کنیم. پس اگر در آفریقا هستیم، می بایست به این همسایگان سائل و گرسنه خویش کمک نماییم و از غذای خود به ایشان ببخشیم تا گرسنه نخوابند.

اما مشکل مردمانی از آفریقا این است که شاکر و سپاسگزار نعمت نیستند و چنین پرورش یافته اند که بر دیگران است تا به ایشان کمک کنند و حق ایشان را بدهند؛ ولی باید بدانند که سپاسگزاری در برابر نعمت نیز لازم است و شخص می بایست در دو شکل زبانی و عملی سپاسگزار نعمت باشد و نعمت را به درستی درکار نیک و عمل صالح به کار گیرد.

بنابراین سیاست کلان آموزشی و تربیتی در آفریقا و نسبت به آفریقایی باید این باشد که فرهنگ سپاسگزاری را به او آموخت و پیش از دادن هر کمک مالی و غذایی و مانند آن به او آموخت که ما براساس فرهنگ قرآنی به شما کمک می کنیم و شما می بایست براساس فرهنگ انسانی، در دو شکل زبانی و بهره گیری درست از نعمت ها و کمک ها، شاکر و سپاسگزار نعمت باشید. این مسئله باید در همه ارکان نظام سیاسی و فرهنگی کشور مطرح باشد که در سیاست با آفریقایی باید پیش از هر کمکی به او آموخت تا سپاسگزار باشد.

● ناسپاسان داخلی

البته همین مشکل را ما در داخل کشور نیز با برخی از ناسپاسان داریم و آنان نیز گرفتار ناسپاسی آفریقایی هستند. با آن که نظام جمهوری اسلامی همه توش و توان خویش را برای آبادسازی ایران اسلامی به کار گرفته است ولی برخی از مردم و مسئولین آنچنان در زبان و عمل ناسپاسی می کنند، گویا اصلا هیچ نعمتی آنان را احاطه نکرده است و جز این ناسپاسی راهی را نمی شناسند.

رضا شریفی