شام چاق می‌كند؟

همه ما می‌دانیم كه چاقی یكی از مشكلات تغذیه‌ای مردم دنیا حتی كشور خودمان است. در میان یافتن راه‌هایی برای كاهش این معضل، باورها و اعتقادات فراوانی در میان مردم ریشه دوانده‌اند …

همه ما می‌دانیم كه چاقی یكی از مشكلات تغذیه‌ای مردم دنیا حتی كشور خودمان است. در میان یافتن راه‌هایی برای كاهش این معضل، باورها و اعتقادات فراوانی در میان مردم ریشه دوانده‌اند كه بسیاری از آنها نه پایه علمی دارند و نه در عمل مفید و موثراند.

اعتقاداتی مانند نخوردن یكی از مواد غذایی خاص به منظور كاهش وزن و یا بیشتر خوردن غذا در یك وعده غذایی و حذف آن در وعده‌ای دیگر. آیا شما هم بر این باورید كه شام شما را چاق می‌كند ولی ناهار نه؟ به نظرتان این باور از كجا آمده؟ همان‌طور كه گفتیم، متاسفانه برخی باورها كه به ظاهر درست به نظر می‌رسند، از سوی افراد غیرمتخصص مطرح شده و دهان به دهان می‌گردند و به عنوان یك حقیقت علمی مسلم، پذیرفته می‌شوند.

واقعیت این است كه بدن ما انرژی خود را طی روزهای متمادی تنظیم می‌كند و دریافت كالری در هر ساعت از شبانه روز در كامپیوتر یا ماشین حساب یا حافظه بدن ضبط می‌شود. در نهایت برآیند دریافت و هزینه كردن انرژی در درازمدت سبب چاقی یا لاغری می‌شود و گرنه، خوردن شام به خودی خود نمی‌تواند انسان را چاق كند. چه بسا افرادی كه شام را كامل‌تر از ناهار می‌خورند ولی هزینه انرژی ۲۴ ساعته آنها را به گونه‌ای است كه تراز كالری در آنها منفی خواهد بود‌ ‌و تراز منفی به این معناست كه فرد كمتر از مقدار مورد نیاز بدنش غذا بخورد و كالری دریافت كند.

در این صورت است كه كاهش وزن حاصل خواهد شد اما اگر كالری دریافتی از مقدار مورد نیاز بیشتر باشد، چاق شدن حتمی است حتی اگر بیشتر مواد غذایی رژیم شما را سبزی و میوه‌ها تشكیل دهند. در حالی كه اگر میزان كالری ضروری با میزان انرژی دریافت شده برابر باشد، ثبات وزنی ایجاد خواهد شد. البته این‌كه انسان شام را سبك‌تر بخورد، از نظر این‌كه دستگاه گوارش در هنگام خواب آسوده‌تر باشد و خواب راحت‌تری داشته باشیم، خوب است ولی این به آن معنا نیست كه كالری‌های دریافتی در شام همیشه تبدیل به چربی می‌شوند، چرا كه پس از شام می‌خوابیم ولی كالری ناهار تبدیل به چربی نمی‌شود چون پس از آن فعالیت می‌كنیم.

به یاد داشته باشیم كه فرآیند هضم و جذب مواد غذایی از لحاظ وارد شدن غذا به دهان، تا زمانی كه مواد مغذی وارد سلول‌ها می‌شوند به طور معمول چند ساعت به درازا می‌كشد. از سوی دیگر، باید توجه داشت كه به طور معمول در هنگام شام، ذخایر گلیكوژنی عضلات و كبد به دلیل فعالیت روزانه پایین آمده و مواد قندی جذب شده به خون، به طور عمده صرف اشباع كردن این ذخایر خواهند شد و نمی‌توانند به چربی تبدیل شوند. اگر فاصله شام تا خواب لااقل دو ساعت باشد، مقدار زیادی از مواد غذایی از معده خارج شده و بنابراین خواب راحتی به دنبال آن خواهید داشت.

اما بهتر است در این وعده از حجم كم غذا استفاده كنید و این‌كه غذای شما از چربی كمتری تشكیل شده باشد زیرا مواد غذایی پرچرب دیرتر از معده خارج شده و اگر وعده غذایی دیر هنگام میل شود، می‌تواند اختلال در خواب شبانه ایجاد كند. نكته دیگر آن است كه اندكی تحرك بعد از شام مثل پیاده‌روی می‌تواند توصیه خوبی باشد. بنابراین این ضرب‌المثل انگلیسی كه می‌گوید: <بعد از ناهار اندكی خواب> را همیشه به خاطر بسپارید.