رابطه مسائل روانی و اعتیاد

فشار روانی استرس یك واكنش غیر طبیعی در برابر مشكلات است كه اصطلاحا تغییر بزرگ در زندگی خوانده می شود این بدشانسی یا تغییر عمده در زندگی را استرسور نیز می نامند اساسا این اختلال روانی بیش از تحمل فرد است و موجب احساس درماندگی و نومیدی نسبی یا كامل می شود و معمولا باعث برگشت شخص به روش های انطباقی ناقص می گردد كه در دوران كودكی از آنها استفاده می كرده است

اكثر كسانی كه در زمینه اعتیاد مطالعه كرده اند ، به این نتیجه رسیده اند كه معتادین انسان هایی ظریف حساس و زود رنج هستند . انسان های حساس نسبت به مسائل اطراف خود ، توجه بیشتری دارند و همچنین ، مسائل آنها را بیشتر از دیگران می آزارد .

این قبیل افراد متاسفانه مسائل و مشكلات درونی ذهنی دارند و در مقابل امری كه چندان مشكل و ناراحت كننده نیست سریعا و در حد زیاد ناراحت ، عصبانی و آزرده می شوند ، و به صورت منطقی با آن برخورد نمی كنند . آنها می خواهند همه مسائل ، طبق میل و یا خواسته آنها باشد و اگر در مساله ای چنین وضعیتی نباشد موجب رنجش آنها می شود .

بیماریهای عصبی ، سرخوردگی و مشكلات روانی و حالات ناشی از آنها نظیر : اضطراب در موارد بسیاری موجب اعتیاد می گردند .زندگی قبل از اعتیاد معتادین از دو جهت با مسائل روانی ارتباط دارد یكی خود فرد و دیگری محیط اطراف او ،كلیه معتادین یا حداقل كلیه افراد مورد مطالعه ، اكثر این خصوصیات رادارا بوده اند ، حساس ، زود رنج ، متوقع ، مضطرب ،پوچگرا هستند و همه چیز حتی زندگی را پوچ و بیهوده انگاشته و بی منطق ،مطلق گرا ، بهانه گیر ، عصبانی و پرخاشگر هستند .

● شناخت شخصیت و طرز رفتار معتادین

معتادین از گروههای مختلف اجتماعی و اقتصادی هستند چون هم افراد مرفه معتادند و هم افراد فقیر و هم افراد بیكار ، هم آنهائی كه پایگاه اجتماعی خوبی ندارند معتاد میشوند و هم آنهائی كه موقعیت اجتماعی جالبی دارند ، بنابراین در اینگونه مواقع افراد از هر طبقه اجتماعی و اقتصادی ممكن است معتاد شوند ، حتی میمون در آزمایشگاه معتاد میشود . افراد معتاد یعنی كسانیكه به این بیماری اجتماعی مبتلا شده اند اغلب به ارتكاب جرم میپردازند .چون برای تامین مواد مورد نیاز خود به پول احتیاج دارند و این پول را باید اغلب از راه نامشروع تامین كنند و بهمین علت به ارتكاب جرم میپردازند .

افراد معتاد بهیچ كس و هیچ چیز وفادار نیستند و تنها سعی آنها بدست آ وردن مواد مورد نیاز شان از هر طریق و بهر شكلی كه امكان پذیر باشد . بیشتر لذت طلب و خشن هستند وحتی بعد از مصرف از هر كار و هر چیز ی لذت میبرند .ولی در عین حال زودرنج و خشن هستند و از اطرافیان توقع زیادی دارند . از لحاظ عاطفی در برابر هیچكس و هیچ چیز مسئولیت را احساس نمی كنند و همیشه همه مردم بویژه اطرافیان خود را مسئول رفتار خویش میدانند .همواره یكنوع مكانیسم دفاعی در برابر دیگران دارند و همیشه در حال اعتراض هستند .

● وابستگی روانی

عبارت است از حالتی كه شخص از نظر عاطفی به دارو یا ماده های مانند مواد مخدر وابستگی پیدا می كند و با اینكه نتایج سوء آ ن را می داند با وجود این ، احتیاج دارد كه به مصرف ماده مخدر ادامه دهد بنابراین وابستگی باعث می شود كه شخص معتاد در موقع معینی كه باید دارو یا ماده مخدر به او برسد به هر نحو كه شده حتی با وجود خطرات سوء مصرف مواد مخدر بی اختیار به سوی آن كشیده شود و برای رسیدن به دارو به هر اقدامی دست زند .

در سال ۱۳۵۶ آمار تقریبی معتادان در ایران را حداقل سیصد هزار نفر یعنی حدود ۱ درصد افراد جامعه تخمین زده اند . اگر هر نفر ۵ سر عائله می داشتند حداقل بهداشت ۵/۱ میلیون نفر در خطر بوده است .

و در سال ۱۳۶۲ تعداد معتادان حدود ۱ میلیون نفر بود كه اگر هر نفر ۵ سر عائله داشته باشد بهداشت روانی و سلامت جامعه حدود ۶ میلیون نفر در خطر است . در حال حاضر با ادامه این روند احتمال حدود ۳ میلیون نفر معتاد در جامعه كنونی وجود دارد كه بهداشت روانی ، خانوادگی و سلامت جامعه حدود ۱۵ میلیون نفر در معرض خطر قرار گرفته است . لذا تصور كنید كه سوداگران مرگ چه بلای مهلكی را بر پیكر جامعه جوان ما وارد ساخته است .

● رابطه فشار روانی و اعتیاد

فشار روانی ( استرس ) یك واكنش غیر طبیعی در برابر مشكلات است كه اصطلاحا تغییر بزرگ در زندگی خوانده می شود .این بدشانسی یا تغییر عمده در زندگی را استرسور نیز می نامند اساسا این اختلال روانی بیش از تحمل فرد است و موجب احساس درماندگی و نومیدی نسبی یا كامل می شود و معمولا باعث برگشت شخص به روش های انطباقی ناقص می گردد كه در دوران كودكی از آنها استفاده می كرده است .

● تعداد افراد مبتلا به بیماری روانی و اعتیاد :

تعداد افراد بیماری كه بطور همزمان مبتلا به بیماری روانی و اعتیاد هستند در دو دهه قبل ، كمتر از ۱۰ % كل مراجعین به روان پزشكی را تشكیل می داده است . در حالیكه اخیرا این میزان به ۴۰ – ۶۰ درصد افزایش یافته است .

مطالعات اخیر نشان داده است كه ۷۶ % مردها و ۶۵% زنهائی كه تشخیص سوء مصرف مواد دریافت كرده اند یك تشخیص روان پزشكی دیگری نیز داشتند و حتی در برخی از آمارهای ارائه شده این ارقام به ۹۰ % رسیده است .

● از شایعترین اختلالات روانی همزمان با اعتیاد می توان به موارد زیر اشاره كرد :

▪ اختلال افسردگی اساسی و اختلال افسرده خویی

▪ اختلال شخصیت ضد اجتماعی

▪ اختلال اضطرابی

▪ اختلال وابسته به الكل

مطالعه ای در مركز پذیرش و پیگیری معتادان خود معرف بهزیستی تبریز انجام شده است كه در آن ۲۰۰ نفر از معتادینی كه به این مركز مراجعه كرده بودند انتخاب شدند در نمونه بررسی شده ، در ۹۰ % موارد اختلال روان پزشكی توام با اعتیاد وجود داشت و شایعترین اختلال روان پزشكی توام در محور افسردگی با فراوانی ۶۷ % و اختلال شخصیت ضد اجتماعی با فراوانی ۴۱ % بود .

● انواع مواد اعتیاد آور :

▪ انواع زیادی از مواد موثر برروان می توانند اختلالات روانی عضوی به وجود آورند . از جمله :

● آمفتامین ها :

در سال ۱۹۳۰ به عنوان استفاده پزشكی بصورت آمفتامین سولفات یا دكسترو آمفتامین مصر ف میشده . كه محركند و اعتیاد آور اثرات فیزیكی آن تحریك سلسله اعصاب مركزی مانند احساس شادی كاذب ـ بی خوابی ـ هیجان ـ از دیاد فشار خون ـ افزایش هوشیاری ـ تمركز افكار ، بیشتر بوسیله رانندگان بیابانی و كارگران شب كار و دانشجویان مصرف میشود .

بدن در برابر آنها مقاوم می شود و به همین دلیل معتاد ناگزیر خواهد شد از آن بیشتر مصرف كند .

● مسكن ها :

تریاك ، شیره تریاك ، سوخته تریاك ، مهمترین گروه داروئی هستند كه ایجاد اعتیاد میكنند اثری كه دارند تسكین درد است در حیطه پزشكی درمان مداوم با مسكن ها منجر به بروز تحمل وابستگی می شود و بالاخره اعتیاد می گردد .

برخی داروهای مسكن چون آسپرین كه بوسیله پزشكان تجویز می شوند اگر بمقدار زیادی مصرف شوند تعادل جسمی و روانی خود را از دست می دهند .

● چای و قهوه :‌

مواد محركی هستند كه اعتیاد آورند و در كسی كه بطور منظم مصرف میكند اثرات قابل ملاحظه ای ایجاد می كنند .

● كوكائین :

از گیاه مصنوعی گرفته می شود و اغلب در بیهوشی موضعی مصرف پزشكی دارد اثرات جسمی آن كم است در حالیكه از نظر روانی اثراتش از هروئین بیشتر است شادی آفرین است ، لذت جنسی را تشدید میكند ، حالت توهم زا و اغفال كننده به معتاد دست میدهد ، كسانیكه به این دارو معتاد می شوند معمولا سادیسم جنسی پیدا می كنند بهمین دلیل خطرناكند .

● مرفین :

درسال ۱۸۰۵ از تریاك گرفته شده ، و بدو صورت مایع و پودر مصرف می گردد . در جوامع صنعتی مصرفش توسط جوانان زیاد است . تجربه نشان داده كه با تزریق ۵ تا ۱۰ میلی گرم مرفین به فرد عادی ، احساس عاطفی كه متعاقبا دست میدهد همیشه خوشایند ( حالت نشئه ) نیست و گاهی حالت ناخوشایندی توام با اضطراب ، ترس ، تهوع ، و استفراغ پیش می آید ، تزریق همین مقدار مرفین به فردی كه از درد رنج می برد تنها باعث نجات شخص از حالت عاطفی ناراحت كننده است و حالت عاطفی خوش آیندی ( غیر واقعی ) را سبب می شود . در صورت آماده و مطبوع بودن شرایط محیط شخص حتی به خواب هم می رود . از تاثیرات دیگر مرفین ، تغییر در هوشیاری و اندیشه است بدین معنی كه آگاهی فرد نسبت به خود و محیطش ، تیز بینی و خماری در زمره علائم چنیین حالتی هستند از نظر حركتی نیز تنبلی و بی حركتی پی آمد استعمال مرفین می باشد .

● متادون :

داروی مخدر دیگری است كه در جنگ جهانی دوم در آلمان رواج یافت مدتها معتادین به هروئین نیز متادون مصرف میكردند . افراد حرفه ای روزی سه بار مصرف میكنند ، مهمترین ضرر متادون اینست كه باید با گذشت زمان مصرف آنرا زیاد كنند تا بتوانند تعادل خود را حفظ كنند و بهمین دلیل ، وابستگی جسمی و روانی دارد . و بعلت نیاز به مصرف هر چه بیشتر آن مسائل و مشكلات زیادی ایجاد میكند .

● هروئین :

معمولا از طریق تركیبات شیمیائی ساخته می شود و اثرش سه برابر مرفین است .

● ماری جوانا و حشیش :

هر دو از گیاه خودرو شاهدانه گرفته می شوند و اعتیاد جسمانی ندارند ولی اعتیاد روانی می آورند و بهمین جهت مضرند و اثرات مغزی ناگواری دارند ، اغلب بصورت سیگار مصرف می شوند . حالات ناشی از مصرف آنها عبارتند از: خواب آرامش بخش ، تشدید احساس ، خنده های بی مورد ، طولانی و لذتبخش بودن زمان و مكان ، معمولا وقتی تاثیر دارو تمام می شود به معتاد حالت بدی دست می دهد و امكان ارتكاب جرم زیاد می شود و یا حداقل او را به مصرف مخدر قوی تر مانند هروئین وادار میكند .

● دارو های خواب آور :

كه بعنوان داروی خواب آور استفاده می شود تسكین دهنده هیجان و بی حس كننده و ضد تشنج هستند برای رفع اختلالات نورلوژیك مثل صرع مصرف می كندكه به شكل پودر ، قرص ، آمپول و شیاف است و گاهی هم بصورت تركیب با سایر داروها مورد استفاده قرار می گیرد .

---