سه شنبه, ۱۶ بهمن, ۱۴۰۳ / 4 February, 2025
بافت های فرسوده چشم انتظار خانه تكانی
ساختمان به عنوان یك سرپناه ملی نیاز به حفاظت و نگهداری دارد، و بعد از ساخت بنا آنچه در اولویت قراردارد، تعمیر، نگهداری و بازسازی بنا است. در این میان حفاظت و مرمت و اصلاح بافت‌های فرسوده شهری نیازمند اقدامات حمایت گرانه بیشتری بوده تا علاوه بر جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار و تلخ مانع از دست رفتن میراث كهن و فرهنگ چندین هزار ساله ایران شود.
اگر مقوله بازسازی بافت‌های كهن شهری چند سالی است در كشور رونق گرفته اما گام‌های اولیه فعالیت‌های مربوط به احیای بافت قدیم شهرها را باید در اروپای غربی بویژه در كشورهای فرانسه و انگلیس به دلیل آغاز اولیه انقلاب صنعتی در سال‌های ۱۷۶۰ تا ۱۸۳۰ دنبال كرد.
● اولویت اول، نگهداری بنا
اهمیت نگهداری بنا برای انسان‌های گذشته كه با تحمل سختی‌های فراوان و زمان طولانی برای خود سرپناهی می‌ساختند بسیار روشن بوده و در هر دورانی با توجه به مصالح و تكنیك‌های آن زمان، روش‌هایی برای این موضوع ابداع می‌شده است.
در حال حاضر نیز در سطح جهان به این مقوله اهمیت داده و اصولاً برای نگهداری هر سازه دستورالعمل خاصی وجود دارد. به عنوان نمونه بازرسی‌های دوره‌یی بناها یا رنگ‌آمیزی دوره‌یی سازه‌های فلزی عریان از قبیل پل‌های فلزی از آن جمله است، اما در ایران كه خود روزی مهد تمدن جهان بوده و اكنون نیز از وجود نیروی انسانی متخصص بهره می‌گیرد، به موضوع نگهداری بنا بی‌توجهی شده و شاید بتوان گفت فراموش شده است.
تاكنون در موارد زیادی شاهد بی‌توجهی به پل‌های بتونی آسیب دیده در اثر ضربه وسایل نقلیه سنگین، سازه‌های فلزی دچار خوردگی، شكست ساختمان‌هایی كه دچار نشست پی شده یا خرابی ساختمان‌هایی كه در معرض رطوبت بالا رونده قرار گرفته‌اند، بوده‌ایم.
با نگاهی به وضعیت كنونی بخش ساختمان شاهدیم با پیشرفت دانش فنی و عرضه انواع مصالح مقاوم‌تر و بادوام‌تر (آهن، سیمان، آلومینیوم و...) و انواع مصالح پلیمری و نیز انواع وسایل مكانیزه و تحول اساسی در تكنولوژی ساخت و ساز، مقوله نگهداری بنا نیز جایگاه بهتری پیدا كرده است. چه علاوه بر بالارفتن قابل توجه هزینه‌های نسبی در ساخت و ساز، این نوع مصالح، بازیافت بیشتر نخاله‌های ساختمانی حاصل از تخریب ساختمان‌های ساخته شده با این‌گونه مصالح هم هزینه‌بر بوده و در ایران تقریباً غیرممكن است.
مقوله دیگری كه باید به آن اشاره كرد تاؤیرپذیری منفی از معماری مدرن است بطوری كه در سال‌های اخیر، متاسفانه ساخت و ساز وضعیتی نامطلوب و به دور از اعتقادات مذهبی اصیل پیدا كرده و در ساخت بناها از مصالح به صورت بهینه و متناسب استفاده نشده و حفاظت‌های لازم از مصالح و سطوح بنا انجام نمی‌گیرد.
به عنوان نمونه در كاربرد مصالح، حیف و میل زیادی صورت می‌گیرد و در جریان ساخت، بیش از حد معقول، نخاله تولید می‌شود یا سطوح آهنی خصوصاً مقاطع فولادی مورد كاربرد در سازه بنا یا بدون پوشش محافظ به كار می‌روند یا بدون تمیز كردن كامل سطوح از زنگ‌زدگی و انواع دیگر آلودگی، با ضد زنگ پوشانده میشوند.
روی سطوح تمام شده هم توجهی به شرایط محیطی مختلف كه بنا در معرض آن قرار می‌گیرد، نشده و به تنها چیزی كه توجه می‌شود زیبایی ظاهری این سطوح داخلی و خارجی است. لذا چنین ساختمان‌هایی نه تنها در مقابل حوادث طبیعی مانند زلزله به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند، بلكه در شرایط عادی نیز استهلاك زیادی دارند.
● راه‌های نگهداری بنا
بطور كلی راه‌های نگهداری بنا شامل روش‌هایی است كه در ساخت ساختمان نوساز اعمال یا پس از اتمام بنا و قبل از بهره‌برداری برآن اعمال می‌شود تا دوام بنا را در مقابل عوامل جوی و شرایط محیطی افزایش دهد.
به عنوان نمونه زهكشی كردن كف ساختمان و محدوده پیرامون آنها به گونه‌یی است كه رطوبت بالا رونده به كف‌ها و دیوارهای بنا نفوذ نكرده و موجبات خرابی زودرس آنها را فراهم نیاورد كه این كار به صورت بلوكاژ كف و عایق كاری كرسی دیوارها، انجام می‌شود.
امروزه روكش كردن سطوح كف و دیوارها با مواد دارای سختی فرسایشی بسیار یا غیرقابل نفوذ رطوبت برای محافظت كف‌های صنعتی از لایه نهایی از جنس بتون سخت یا با افزودن موادی از قبیل اكسید آهن به بتون این لایه یا استفاده از یك روكش بسیار نازك از جنس مواد پلیمری بسیار مقاوم در مقابل فرسایش استفاده می‌كنند و همچنین با بهره‌گیری از روكش‌های پلیمری خاص برای محافظت در مقابل فرسایش و نفوذ رطوبت در سطح دیوارها كار مقاوم‌سازی را صورت می‌دهند.
در گذشته از سنگ فرش یا آجر فرش نیز برای فرش كف به دلیل مقاومت بالا در مقابل فرسایش استفاده شده و علاوه براین بر روی دیوارها از اندود كاه‌گل و سیم‌گل و در پشت بام‌ها از پوشش كاه‌گل یا گل و نمك با توجه به شیب‌بندی مناسب برای محافظت در مقابل نفوذ رطوبت و فرسایش سازه بام بهره می‌برند.
اما بعد از ساخت بنا بازدید دوره‌یی و منظم قسمت‌های مختلف و ترمیم و تعمیر جزیی و كلی در مواقع لزوم از جمله ابزارهای نگهداری یك بنا به شمار می‌رود.
با اینكه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور بودجه‌هایی خاص بطور سالانه برای نگهداری بناها تعریف و در اختیار دستگاه‌های دولتی قرار میدهد اما بسیاری از مدیران رده‌های پایین سعی در صرف این بودجه‌ها در مسیر نوسازی كرده و به جای صرف این پول‌ها در مسیر صحیح و نگهداری ساختمان‌های موجود، ساختمان‌های مشكل‌دار و بعضاً نیمه‌كاره دیگری را برپا كرده و مشكلی را بر مشكلات موجود دستگاه می‌افزایند.
برهمین اساس هیچ‌گاه عملیات ترمیم، تعمیر و مقاوم‌سازی همراه با كیفیت مورد توجه اغلب مدیران قرار نگرفته و در سطح جامعه نیز مقوله ساخت و ساز اهمیت بیشتری دارد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست