نگاهی به ساز عود و ساختار آن در تاریخ

ساز عود یا در زبان عربی "العود" از خانواده ی سازهای زهی محسوب میشود. صدای تولید شده از این ساز ناشی از ضربات انگشتان دست به زه ها می باشد. اصلیت این ساز به دوران قرون وسطی برمیگردد …

ساز عود یا در زبان عربی "العود" از خانواده ی سازهای زهی محسوب میشود. صدای تولید شده از این ساز ناشی از ضربات انگشتان دست به زه ها می باشد. اصلیت این ساز به دوران قرون وسطی برمیگردد و ساختار آن شبیه ساز بندوریا؛ اما جعبه صدای آن بزرگتر و صدایش بمتر است. در زیر تصویری از ساز بندوریا را مشاهده مینماییم.

ساز عود در قرون ۱۴ الی ۱۸ بسیار مورد استفاده بود و در قرن ۲۰ ام بار دیگر احیا گردید.

کوک متداول برای این ساز از سیم ۱ الی ۵ به این تریتب است :

عود مانند سایر سازهای زهی اصلیتی آسیایی دارد که از مصر به عربستان منتقل گردید و از آنجا طی جنگهای صلیبی توسط اعراب به اسپانیا و از آنجا به ایتالیا راه یافت، سپس در سراسر اروپا رایج شد. عود مناسبترین ساز برای همراهی با آواز به شمار می رود. در دوره ی رنسانس به سبب ترقی تکنیکی در ساخت آن انواع بسیاری از آن متداول شد مانند: آرچیلوت که سازی بود بین عود و ثربه (عودی است با صدای بم و دسته ی بلند)

عود در اسپانیا با نام ویولا ارزش و مقام سازی تکنواز یافت که قدیمیترین آهنگهای اسپانیایی برای آن تصنیف گردید. در قرون ۱۵ و ۱۶ عود در ابتدا ۵ یا ۶ سیم داشت. ۵ سیم بم نزدیک دست به آن اضافه کردند و دارای ۱۱ سیم شد. موسیقی عود که همراه آواز یا به همراهی رقص اختصاص داشت در آغاز متشکل از نسخه سازی و تزیین یافته ی پلیفونی های صدایی بود. اود به تدریج از نقش دوگانگی که همراهی و همنوازی بود رهایی یافت و قطعه ی اصیلی برایش تصنیف گردید. عود که با زدن زه ها نواخته می شد جوابگوی اجرای اصوات مداوم یا پیچ و تاب های کنترپوانیک نبود در مقابل به بهترین وجه در تزیین اکوردهای منقطع سرشار از نت های تفننی و تزیینی در یک خط ملودیک به کار میامد.

عود چینی یا پیپا

عود چینی دارای چهار سیم و فرمی گلابی شکل دارد. نشانه هایی در تاریخ وجود دارند که به تولد این ساز در دو قرن پیش از میلاد مسیح اشاره می کنند صدای مناسب در این ساز با مهارت تکنیکی ویژه انگشتان نوازنده ارتباط مستقیم دارد. از این ساز معمولاً در همراهی شعر در آوازها یا داستان های حماسی که شامل جنگها و همچنین شرح وقایع مهم تاریخی است استفاده می شد. با اینک عود چینی یا پیپا در بسیاری از اجراهای گروهی کاربرد داشت اما بیشتر موارد استفاده از آن در اجراهای تکنوازی بود. رپرتوآر نوشته شده برای این ساز شامل قطعات سنتی چین و همینطور قطعات اهنگسازان مصر که ریشه در موسیقی کشور چین و کشورهای غربی دارد میشود.

عود عربی

از این ساز در موسیقی کلاسیک و همینطور مردمی در تمامی کشورهای عرب زبان به اضافه ترکیه، ایران، پاکستان، ارمنستان و یونان استفاد میشود. پرده بندی این ساز دو اکتاو و نیم است. عود عربی یک سیم بم و چهار سیم جفت دارد.

نوازندگان مشهور عود

اکثر نوازندگان مطرح عود یا از کشورهای اروپای هستند یا امریکای شمالی که از مهمترین آنها میتوان به این اسامی اشاره کرد:

julian bream ,Konrad Ragossnig, Robert Barto, Desmond Dupré, Eduardo Egüez, Edin Karamazov, Luca Pianca, Edmund Spencer

منبع : سایت هنر و موسیقی