نشست تخصصی انجمن بازیگران

نشست تخصصی انجمن بازیگران خانه تئاتر با موضوع «جایگاه نابرابر بازیگران تئاتر در ایران و جهان» و با حضور بابك محمدی, دكتر قطب الدین صادقی, دكتر مسعود دلخواه و حمید مظفری دیروز در خانه هنرمندان برگزار شد

بابك محمدی نویسنده و كارگردان تائتر كه سالها در اتریش زندگی و كار كرده است در شروع این جلسه به بحث تاریخی درباره موقعیت بازیگران به لحاظ صنفی و حقوقی در اتریش پرداخت.محمدی با اشاره به شروع اولین فعالیتهای صنفی در اتریش گفت: موضوع صنف در اتریش به بعد از جنگ جهانی اول بر می‌گردد كه البته به سرعت هم قطع می‌شود. ولی به مرور گروه‌ها تصمیم می‌گیرند تا تشكلی به خود بدهند زیرا از یك آگاهی شغلی نسبت به جایگاه خود برخوردار شده‌اند و كم كم به حقوق خود واقف می‌شوند.

وی ادامه داد: بعد از جنگ جهانی دوم این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود و در چارچوب برنامه‌های حزبهای مختلف سایر گروه‌ها نیز می‌توانند برای حقوق خود برنامه ریزی كنند كه در كنار آن سندیكاهای هنری در اتریش به وجود می‌آید و در این صنوف هر هنر پیشه و هنرمندی از حزب مورد علاقه خود حمایت می‌كند ولی اهداف كاری و حقوقی آن یكسان است. این كارگردان تئاتر با اشاره به رسمیت شناختن صنوف در اتریش از طرف مجلس، گفت: مهمترین نكته در مورد سندیكاها به رسمیت شناختن آنها از طرف مجلس است كه از ورای آن برای این افراد حق و حقوق جداگانه‌ای قائل می‌شوند و آنها می‌توانند در برابر كارفرمایان و مدیران تئاتر از قراردادهای خود دفاع كنند و البته به دنبال این مسئله یك حقوق و دستمزد پایه را با مشورت سایر ارگانها برای این صنف تصویب می‌كنند.وی اضافه كرد: این دستمزد به صورت ثابت در نظر گرفته می‌شود و در جریان آن وظایف افراد عضو هم تعیین و تعریف می‌شود. محمدی در پایان با اشاره به فضای كاری صنوف در اتریش، تصریح كرد: یك اتحادیه زمانی به وجود می‌آید كه اعضای زیادی داشته باشد و رابطه و اطلاعات آنها نیز قوی باشد. وقتی این سازمان یافتگی به وجود آمد آن وقت اعضا می‌توانند حرفهای خود را به كرسی بنشانند و این همان تفاوتی است كه در سندیكاهای ما به نوعی اصلا دیده نمی شود. در ادامه این جلسه دكتر صادقی كه سالها در فرانسه تحصیل كرده است، با اشاره به تعریف اصلی و كلی كه از تئاتر در فرانسه آمده است، گفت: تئاتر در كشور فرانسه در سه ویژگی خلاصه می‌شود، قبل از هر چیز تئاتر ماموریت خلق هنری ملی را دارد به دنبال آن تئاتر به دنبال معتبر شمردن گذشته است و در نهایت هم هدفی برای آماده سازی آینده دارد و بر اساس این سه تعریف كلی دولت فرانسه برای تئاتر این كشور بودجه و امكانات در نظر می‌گیرد. وی با اشاره به بودجه‌های دولت كه صرف خلاقیت هنری می‌شود، گفت: نصف بودجه‌ای كه در اختیار گروه‌های هنری قرار می‌گیرد از طرف وزارت فرهنگ و هنر تامین و نصف دیگر آن از طریق وزارتخانه‌هایی چون آموزش و پرورش، جوانان و ورزش، حفظ محیط زیست، كشاورزی و وزارت دفاع تامین می‌شود.

وی ادامه داد: وزارت فرهنگ و هنر در فرانسه دو كمیسیون دارد كه یكی از آنها به فعالان هنری كمك می‌كند و دیگری به خلاقیت‌های هنری توجه دارد و هر دوی این كمیسیونها بودجه‌ای دارند كه به انواع مختلف برای تامین خلاقیتهای هنری خرج می‌شوند،‌البته علاوه بر این دو كمیسیون، هنرمندان از استانداری‌ها، شهرداری، اسپانسرهای صنفی، بانكها و موسسات فرهنگی - هنری هم بودجه‌ها و كمكهایی را دریافت می‌كنند. صادقی در ادامه كمكهای ارسالی از طرف این نهادها را متعارف دانست و چگونگی پرداخت آنها را به ترتیب اولویت و اهمیت معرفی كرد و گفت: اولین بخش این كمكها به انجمنهای تئاتر جوان پرداخت می‌شود كه اساسا گروه‌های دائمی نیستند و وابستگی به هیچ مركز دراماتیكی ندارند، بلكه به صورت اتفاقی و لحظه‌ای كاری را تولید و عرضه می‌كنند كه با اعلام برنامه خود كمك و بودجه دریافت می‌كنند. وی اضافه كرد: گاهی بودجه‌ای كه به این گروه پرداخت می‌شود و هفت نفر برای سه ماه كار، گاهی به هر هفت نفر برای دو نمایش در سال و گاها برای كسانی كه واقعا فعالیت می‌كنند به صورت چهار برابر پرداخت می‌شود. كه این كمك سوم برای حمایت از این گروه‌ها و توجه به دائمی شدن فعالیت آنها است. صادقی دومین مركز بودجه گیرنده از طرف كمیسیون‌ها را مراكز دراماتیك معرفی كرد و تصریح كرد:

این مراكز در شهرهای مختلف متنوع و در هر شهر تبدیل به نبض آن شهر می‌شود و البته بعد از این دسته تئاترهای ملی را داریم كه كاملا دولتی هستند و به صورت بزرگ و با برنامه‌های مجهز و كارگردانان حرفه‌ای كار می‌كنند. كارگردان دخمه‌ی شیرین، با تاكید بر ویژگی‌های گروه‌های دائمی كه از طرف دولت سوبسیدهای بالایی می‌گیرند، گفت: این گروه‌ها كیفیت آثارشان خیلی بالاست و باید نظم در تولیدهایشان داشته باشند و تعداد تماشاگرانی را كه جذب می‌كنند بالا باشد و در نهایت هم فعالیت فراوان و قابل قبول داشته باشند، پس به همین دلایل گروه‌های فقیر نمی‌توانند عضو این حوزه شوند.صادقی در پایان با اشاره به كمكهای این دو كمییون و چگونگی توزیع آن گفت: این ها به تمام گروه های تئاتری حوضه شهر پاریس كمك می‌كنند و به آنها اعتبار می‌دهند از طرفی به تئاتر شهرستانها، تئاتر كودكان، تئاترهای تجربی عروسكی، پانتومیم و تئاترهایی كه از پاریس به شهرستان‌ها می‌روند و هم توجه دارند و در نهایت سپس دكتر مسعود دلخواه كه به تازگی از آمریكا آمده است، درباره وضعیت سندیكاهای بازیگران در آمریكا گفت: نحوه شكل گیری سندیكاهای دفاع كننده از حقوق بازیگران در آمریكا، انگلستان و كانادا به 90 سال پیش و قبل از جنگ جهانی اول بر می‌گردد، زیرا كه تا قبل از آن هیچ شرایط استانداردی برای دفاع از حقوق هنرمندان وجود نداشت و كارگردانان و كارفرمایان هرگونه شرایطی را به بازیگران تحمیل می‌كردند. حتی در آن زمان هیچ حداقل حقوقی هم وجود نداشته است. وی با اشاره به وجود غالب كمپانی‌های خصوصی در امریكا گفت: در كنار این نهادهای خصوصی فعالیتهای دولتی هم وجود دارد ولی اساسا تهیه كنندگان دولتها نیستند ولی در قرن بیستم و با شروع نهضت كارگری و مبارزات حقوقی برای اولین بار كارگران و دستیاران صحنه در تئاتر هم شروع به مبارزه می‌كنند. وی اضافه كرد: این صنف هم كارگر هستند و هم هنرمند كه مبارزاتشان به سالهای 1910 بر می‌گردد و به دنبال آن و بعد از دو سال نمایشنامه نویسان مبارزات خود را آغاز می‌كنند و بعد هم به فاصله یك سال بازیگران دست به مبارزه برای دفاع حقوق می‌گیرند. وی ادامه داد: مبارزه بازیگران برای دفاع از حقوق خود تا 6 سال ادامه دارد و تا شروع جنگ جهانی اول ادامه پیدا می‌كند كه در جریان آنمركز دفاع از حقوق بازیگران با نام AEA یا اكوتی تشكیل می‌شود و هر كسی كه با صحنه و كار تئاتر سر و كار دارد به این مركز مراجعه می‌كند. دلخواه در ادامه با اشاره به اولین اعتصاب بازیگران آمریكا در سال 1913 گفت: در این سال بازیگران تا 30 روز همه تئاترها را تعطیل كردند و در راستای آن پیروز شد كه این اعتصاب چند صد میلیونها ضرر به تمام تئاترهای خوصصی وادار كرد. وی اضافه كرد: این اعتصاب بازیگران باعث شد تا قراردادهای پنج ساله‌ای با سندیكاها بیندند و در جریان آن مدیران صحنه حداقل حقوق و دستمزد را برای زمان تمرین، سفرهای گروهی، بیمه شدن بازیگران و ... در نظر گرفتند، البته باید توجه داشت كه این فعالیتهای صنفی در آمریكا فارغ از هر گونه جهت گیری سیاسی است و هنرمندان عضو اینها بدون هیچ گرایش سیاسی، قومی و … به كار خود در این سندیكاها ادامه می‌دهند.

دلخواه در پایان افزود: رشد تئاتر در آمریكا به ایجاد موقعیت شخصی برای هنرمندان صحنه، حفظ ساختمان تئاترهای تاریخی، تلاش برای بیمه، سلامتی، تصادفات و تضمین حقوق بازیگران از طریق وثیقه و ... انجامید.