غولی که غریبه ها را می خورد

گاهشمار اکتشاف در مریخ

تاکنون ماموریت‌های اکتشافی بسیاری به مقصد مریخ رهسپار شدند که فقط نیمی از آنها موفق بودند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین ماموریت‌های اکتشافی مریخ می‌پردازیم و سرنوشت نهایی و دستاوردهای آنان را ذکر می‌کنیم.

۱۹۶۰ تا ۱۹۶۴: شوروی شش بار تلاش کرد کاوشگری را به مریخ بفرستد که همه ناموفق بودند. آمریکا نیز در نوامبر ۱۹۶۴ تلاش کرد ماموریت مشابهی انجام دهد که آن هم شکست خورد.

۲۸ نوامبر ۱۹۶۴: کاوشگر آمریکا با نام «مارینر ۴» سفر هشت‌ماهه‌اش به سمت مریخ را آغاز می‌کند. این کاوشگر در تاریخ جولای ۱۹۶۵ و هنگام گذر از کنار مریخ، اولین تصویرها از سیاره‌ای دیگر را تهیه می‌کند.

۳۰ نوامبر ۱۹۶۴: فضاپیمای شوروی با نام «زوند» به مریخ نزدیک می‌شود اما نمی‌تواند هیچ‌گونه اطلاعاتی بفرستد.

فوریه تا مارس ۱۹۶۹: آمریکا فضاپیماهای «مارینر ۶» و «مارینر ۷» را پرتاب می‌کند. این فضاپیماها حسگرهایی داشتند که می‌توانستند اتمسفر و سطح مریخ را بررسی کنند. این فضاپیما‌ها حدود ۲۰۰ تصویر از کلاهک‌های یخی قطب شمال و قطب جنوب مریخ و همچنین تصویرهایی از قمر «فوبوس» را به زمین فرستادند.

۳۱ می ۱۹۷۱: «مارینر ۹» به فضا پرتاب می‌شود. این فضاپیما اولین مدارگرد موفق مریخ است. این فضاپیما نقشه‌ای تصویری از تمام سطح مریخ تهیه می‌کند. علاوه بر آن تصویرهای دقیق و واضحی از «فوبوس» و «دیموس» (دومین قمر بزرگ مریخ) به زمین می‌فرستد.

می ۱۹۷۱: شوروی دو مدارگرد به نام‌های «مارس ۲» و «مارس ۳» پرتاب می‌کند. هر دو مدارگرد، رهنوردهایی داشتند که روی مریخ حرکت کنند. هر دو مدارگرد توانستند به مدار مریخ بروند اما رهنوردهایشان شکست خورد. در مارس ۱۹۷۴ نیز عملیات دو فرودگر دیگر هم ناموفق بود.

جولای تا سپتامبر ۱۹۷۶: آمریکا توانست دو فرودگر را از مدارگردهای «وایکینگ ۱» و «وایکینگ ۲» با موفقیت روی سطح مریخ بنشاند. این دو مدارگرد یک سال قبل به فضا پرتاب شده بودند. فرودگر «وایکینگ ۲» آزمایش‌های زیست‌شناختی انجام داد اما نتوانست نشانه‌هایی از حیات پیدا کند. با این همه فعالیت‌های شیمیایی جالبی در خاک مریخ مشاهده شد.

۱۱ سپتامبر ۱۹۹۷: آمریکا کاوشگری به نام «نقشه‌بردار سراسری مریخ» را به مدار این سیاره می‌فرستد. این کاوشگر طی ۹ سال فعالیت خود، تغییرات سطح این سیاره را بررسی می‌کند. از جمله این تغییرات می‌توان به نشانه‌هایی از جریان‌های جدید و تازه آب و همچنین تغییرات فصلی اشاره کرد.

۴ جولای ۱۹۹۷: کاوشگر آمریکایی «رهیاب مریخ» در منطقه‌ای سنگی در مریخ فرود آمد. کار فرود این رهیاب با استفاده از کیسه هوا انجام شد تا از شدت ضربه به رهیاب بکاهد. فرودگر و رهنورد بیش از ۱۷هزار عکس و همچنین اطلاعات بسیار جالبی درباره ترکیب شیمیایی سنگ‌ها و خاک‌های مریخ، باد و دیگر عوامل تاثیرگذار بر وضعیت آب‌وهوایی مریخ، به زمین فرستادند. با این اطلاعات مشخص شد مریخ در گذشته گرم و مرطوب بود و اتمسفر چگال‌تری داشت و آب مایع در آن جاری بود.

۴ جولای ۱۹۹۸: ژاپن هم به عرصه مسابقه اکتشاف در مریخ وارد می‌شود. البته کاوشگر این کشور که «نوزومی» نام داشت، به مدار مریخ نرسید.

۷ آوریل ۲۰۰۱: مدارگرد آمریکا با نام «اودیسه مریخ» به فضا می‌رود. هدف این مدارگرد انجام آزمایش‌ها و بررسی‌هایی درباره ساختار زمین‌شناختی و وضعیت آب‌وهوایی مریخ بود تا کمکی باشد در راستای یافتن شواهدی از وجود آب و حیات در مریخ.

۲ ژوئن ۲۰۰۳: سازمان فضایی اروپا، «مارس اکسپرس» را به مریخ می‌فرستد. این کاوشگر فرودگری به‌ نام «بیگل ۲» با خود داشت که ساخت انگلستان بود. از زمانی که این فرودگر از مدارگرد جدا شد، ارتباطش نیز قطع شد. از تاریخ دسامبر ۲۰۰۳ که فرودگر از مدارگرد جدا شد، از سرنوشتش اطلاعی نداریم.

جون ۲۰۰۴: آمریکا دو رهنورد دیگر به نام‌های «روح» و «فرصت» را به مریخ می‌فرستد. هرکدام از این رهنوردها، به یک سمت سیاره مریخ رفتند. این دو رهنورد بررسی‌های زمین‌شناختی جالبی را درباره ویژگی‌های سطح مریخ انجام دادند.

۱۴ ژانویه ۲۰۰۴: «جورج بوش» رییس‌جمهوری آمریکا از طرح جدید ناسا برای اعزام انسان به مریخ از طریق یک پایگاه در ماه بعد از سال ۲۰۲۰ خبر داد.

۲۵ فوریه ۲۰۰۷: فضاپیمای سازمان فضایی اروپا با نام «روزتا» عملیات خطرناک کنار گذر مریخ با ارتفاع کم را انجام داد.

ژانویه ۲۰۰۸: «لف زلیوتی» مدیر موسسه پژوهش‌های فضایی روسیه می‌گوید می‌تواند تا سال ۲۰۲۵ یک نفر روس را به مریخ اعزام کند.

می ۲۰۰۸: کاوشگر ناسا با نام «فینیکس» به سلامت روی منطقه قطب شمال مریخ فرود می‌آید.

یاسان زرکوب