کیفیت پرداخت به دین در رسانه

«کیفیت پرداخت به دین در رسانه دینی و برنامه های دینی رسانه ملی» از جمله موضوعات زیربنایی و مهمی است که باید بسوی غنی سازی آن، گام برداشت و در مسیر «تولیدات دینی و رسانه» مؤثر واقع …

«کیفیت پرداخت به دین در رسانه دینی و برنامه های دینی رسانه ملی» از جمله موضوعات زیربنایی و مهمی است که باید بسوی غنی سازی آن، گام برداشت و در مسیر «تولیدات دینی و رسانه» مؤثر واقع شد.

در این نوشتار به کیفیت پرداختن رسانه ملی به دین توجه می کنیم تا به ساختار مختلف و متنوع در ترویج فرهنگ دینی با روش های غیرمستقیم در رسانه ملی به ویژه در برنامه های معارفی آشنا شده و به مبانی و اصول مربوط به آن اشاره ای می نمائیم.

ابتدا لازم است شاخصه های رسانه دینی را بیان کنیم. این شاخصه ها عبارت است از:

واجد شئون دینی باشد، نیاز مخاطب و مصلحت او را بشناسد و مصلحت او را بر نیازش مقدم بدارد، دینی تحلیلی ارائه دهد نه صرفاً دینی توصیفی، اصول و چارچوب دینی داشته باشد تا برنامه های دینی رسانه براساس آن ساخته شود، افکار عمومی مردم را در راستای اهداف دینی جامعه هدایت کند، تعریف صحیح و جامعی از دین، دینداری و روش های ترغیب به دینداری داشته باشد، در عمل هیچ گونه تضاد و دوگانگی در آن مشاهده نشود. به طور مثال یک کارشناس دینی برای معرفی دین دعوت شود که رفتار، گفتار و کردارش منطبق بر اسلام معیار باشد.

اگر دین را برنامه زندگی تعریف کنیم، تولیداتی دینی است که هدف زندگی را در حوزه مادی و معنوی تبیین نماید و راه کار ارائه دهد. لذا برنامه های دینی- رسانه ای نیز بایستی موضوع یا پیام دینی داشته باشند و البته از ظاهر یا اسم دینی نیز برخوردار باشند. رسانه ای که بافت دینی داشته باشد صرفاً تولیداتش در مناسب های دینی پخش نمی شود و هنرمندان با ظاهر متدینانه آن را اجرا می کنند. هدف برنامه های این رسانه، توسعه معارف ارزشی بوده، علاوه بر داشتن موضوع دینی، موضوع دینی نیز دارد. به نحوی که بینش دینی و دانش دینی مردم را بالا می برد و جهان بینی دینی و نگرش دینی مخاطبین را افزایش می دهد. رسانه دینی نگاه اجتهادی مردم را به دین پررنگ می کند و به عبارتی دیگر یک دین تحلیلی ارائه خواهد داد نه صرفا دینی توصیفی. این رسانه در سه حوزه «ساختار، محتوا و مخاطب» اثرگذاری فرهنگی و مذهبی داشته و انعکاس دهنده مناسک مذهبی و آثار آن است. نیاز بینشی، گرایشی و کنشی مخاطب را منطبق به مؤلفه های دینی تأمین می نماید و در شناسایی نیازهای جامعه پیشرو است و آن را براساس ظرفیت های هنری و دینی جامعه ارائه می شود.

کارشناسانی که رسانه دینی از آنان بهره می گیرد دین شناس می باشند و در حوزه معارف دینی نیازهای مخاطب را به خوبی می شناسند و ارزش های اجتماعی و فرهنگی را تبلیغ می کنند و سرانجام اینکه این رسانه در مناسبت های دینی موجود مفهوم «دین» را برجسته کرده، پیوند عاطفی میان امت و ولایت برقرار می نماید.

حال برای تحقق بخش عمده ای از ویژگی های رسانه دینی راهکارهایی پیشنهاد می شود. برای این منظور ابتدا باید برنامه های دینی، تخصصی و هدفمند شده و به نیاز و مصلحت مخاطب در ارائه برنامه های دینی توجه شود. می توان از نمونه های مشابه الگوبرداری نمود و الگوها را بومی سازی کرد و آموزش هنرمندانه دین در رسانه را جدی گرفت. این آموزش برای تهیه کنندگان و کارگردانان هنری برنامه های معارفی باید تخصصی برگزار گردد. در برنامه سازی مناسبت ها را باید به عنوان فرصت طلایی بیش از پیش مورد توجه قرار داد و از اولویت موضوعات مورد نیاز مخاطب، یکپارچه بودن برنامه و در عین حال متنوع بودن آن نباید غفلت کرد. معمولا قالب های برنامه سازی متنوع مانند مسابقه، مستند، انیمیشن و مناظرات بیشتر مورد توجه عموم مردم است. لذا با بهره گیری از این قالب ها و البته به کارگیری موسیقی ها و سرودهایی که حس معنوی ایجاد می کنند برنامه را جذب نمود. برای برنامه های گفتگو محور و شاخصه های فیلم و سریال دینی لازم است نظام نامه تدوین شود و همچنین بهتر است تأسیس شبکه مجازی معارف سیما نیز در دستور کار قرارگیرد. به نظر می رسد همایشی تحت عنوان بهره گیری از مضامین دینی در فیلم نامه های معارفی در غنی سازی آثار نمایشی با محتوای ارزشی بسیار ضروری است.

علی نهاوندی