تیزبینی مجلس

بحث هدفمند کردن یارانه ها بیش از یک سال است که مطرح شده و در این میان در مجلس و دولت دیدگاه های متفاوتی در ارتباط با چگونگی تصویب و اجرای لایحه یی با این عنوان داده شده است

بحث هدفمند کردن یارانه ها بیش از یک سال است که مطرح شده و در این میان در مجلس و دولت دیدگاه های متفاوتی در ارتباط با چگونگی تصویب و اجرای لایحه یی با این عنوان داده شده است. گاهی و در برخی موارد نظرات مجلس و دولت به هم نزدیک شده و در برخی موارد دیگر اختلاف دیدگاه وجود دارد. پرداختن به این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که هدفمند کردن یارانه ها جزء دغدغه های اصلی مردم است و جامعه سرنوشت این لایحه را با حساسیت دنبال می کند.

زمانی که لایحه هدفمند کردن یارانه ها از سوی دولت به مجلس ارائه شد منتقدان قابل توجهی در مجلس داشت که برخی به مفاد این لایحه انتقاد داشتند چراکه منتقدان این لایحه مشکلات و تبعات احتمالی را که در پی اجرای آن در جامعه به وجود خواهد آمد پیش بینی می کردند. به هر ترتیب این کار نیاز به دقت و ظرافت فراوانی دارد که اجرای آن منجر به ایجاد کمترین مشکل برای مردم شود. اما به هر حال این لایحه از سوی مجلس به تصویب رسید، در صورتی که به عقیده من نمایندگان تحلیل شان این بود که این لایحه از سوی مجلس به تصویب نمی رسد. اما آنچه اتفاق افتاد برخلاف تصور دولت بود. رسانه ها روی این لایحه و تبعات اجرای آن تحلیل های بسیاری ارائه داده اند و تبلیغات فراوانی هم از سوی دولت در این ارتباط شده است. از سوی دیگر این اتفاق گستره تبلیغاتی وسیعی برای دولت داشت اما همه چیز آن طور که دولت پیش بینی کرده بود پیش نرفت و این لایحه با برخی اصلاحات از سوی مجلس تصویب شد.

تا اینجا مجلس به نوعی با تیزبینی و هوشیاری عمل کرد اما اتفاقی که اکنون افتاده است تا حدودی هوشیاری و تیزبینی قبلی مجلس را زیر سوال می برد چراکه مجلس با استرداد لایحه هدفمند کردن یارانه ها مخالفت کرد. اما اگر بخواهیم از زاویه دیگری به ماجرا نگاه کنیم می توان گفت دولت اکنون تا حدی به این نتیجه رسیده که اجرای این لایحه مشکلات زیادی را برای مردم به وجود خواهد آورد. از این رو این لایحه را قبول ندارد یا به نوعی می گوید این لایحه را که مجلس به تصویب رسانده نمی تواند اجرا کند. البته نکته مثبت ماجرا هم می تواند این باشد که دولت تحت تاثیر نظریات و پیش بینی های کارشناسان قرار گرفته و متوجه شده که اجرای این لایحه نه به صلاح دولت است و نه به صلاح مردم. به نظر من این تصمیم دولت برای استرداد لایحه هدفمند کردن یارانه ها از مجلس شورای اسلامی اقدام کارشناسانه یی بود. اما اینکه مجلس به چه دلیل به استرداد آن رای نداد مساله یی است که برای خود من هم که یکی از اعضای مجلس هستم جای تعجب و سوال دارد.

با توجه به اینکه به نظر می رسید دولت نیز مشکلاتی را در مسیر اجرای این لایحه دیده و به همین دلیل درخواست استرداد را به مجلس ارائه داده، مجلس نیز می توانست با استرداد موافقت کند. جدا از آنکه دولت این لایحه را اجرایی نمی داند اکنون با تصویب شدن این لایحه نگران شده است، چراکه از عواقبی که اجرای این لایحه در پی خواهد داشت مطلع است. از سوی دیگر ایجاد مشکلات مضاعف برای مردم با اجرای این لایحه امری قطعی و غیرقابل انکار است. نکته دیگر اینکه باید تدبیری اندیشیده شود که اگر قرار است این لایحه اجرا شود با حداکثر دقت و کار کارشناسی باشد. اما فعلاً باید منتظر شد و دید آیا این لایحه مجدداً به مجلس بازمی گردد یا خیر؟

در رابطه با اختلاف نظر دولت و مجلس نیز بارها صحبت شده است. اختلاف نظر و مشکل دولت و مجلس محتوایی نیست. یعنی اختلاف بر سر این نیست که آیا اساساً هدفمند کردن یارانه ها تصمیمی صحیح است یا خیر، بلکه اختلاف بر سر صندوقی است که پول حاصل از آن باید در آن ریخته شود و از آنجا دولت اقدام به توزیع هدفمند کردن یارانه ها کند. همان طور که همیشه توضیح داده شده مجلس خواستار این است که تمام هزینه ها، خرج ها و حساب و کتاب های دولت مشخص باشد، آن هم به گونه یی که مجلس بر آن نظارت داشته باشد اما دولت اختیار تام در این رابطه می خواهد یعنی مقدار پولی که از این راه به دست می آورد را به هر طریقی و در هر جایی که می خواهد خرج کند. اما آنچه دولت می گوید مغایر با قانون اساسی است و مجلس هرگز با لایحه یا حتی طرحی که مغایر با قانون اساسی باشد همراهی نخواهد کرد. در لایحه یی که مجلس تصویب کرده این امر پیش بینی شده است که درآمد و هزینه دولت باید از مجرایی مشخص باشد. البته این خواسته دولت خلاف قانون اساسی است و مجلس که متشکل از نمایندگان مردم است هرگز اجازه نخواهد داد برخلاف قانون اساسی طرح یا لایحه یی تصویب شود.

نباید دولت به گونه یی عمل کند که مجلس یا مردم به این باور برسند که دولت به دنبال زیاده خواهی و فرار از قانون است. مطلب آخری که این روزها شاید بسیار بحث برانگیز شده است اینکه برخی از نمایندگان در تذکرات شان گفتند کمیسیون ویژه به مواردی غیر از مواردی که شورای نگهبان از آن ایراد گرفته، پرداخته است که به نظر من این ایراد وارد و بحق داده شده است و باید بیش از پیش به آن توجه شود. کمیسیون ویژه مجاز نیست و نمی تواند وارد مسائلی شود که شورای نگهبان به آن نپرداخته است. به عقیده من هیات رئیسه موظف است این موارد را در نظر بگیرد و باید جلوی طرح مسائلی را که خارج از بحث های شورای نگهبان است ولی از سوی کمیسیون مطرح می شود گرفته شود. اما من فکر می کنم با تذکری که این بار از سوی برخی نمایندگان داده شد توجه شود و دیگر شاهد چنین مواردی از سوی کمیسیون نباشیم و کمیسیون نیز در چارچوب اختیارات خود عمل کند.

داریوش قنبری

نماینده مجلس