لزوم تغییر در خوانش مدرنیته

نکته­ای را که می خواهم در این یادداشت مطرح کنم به نوعی با فرایند مدرنیته در ایران هم ارتباط دارد. نکته این است که ما مدرنیته را به شکل خاصی قرائت کردیم که در آن عنصر سیاسی برجسته …

نکته­ای را که می خواهم در این یادداشت مطرح کنم به نوعی با فرایند مدرنیته در ایران هم ارتباط دارد. نکته این است که ما مدرنیته را به شکل خاصی قرائت کردیم که در آن عنصر سیاسی برجسته بود. منظورم این است که در اکثر تحلیلهای نظریه پردازان درباره امر مدرن چند تحول عمده زمینه ظهور امر مدرن را فراهم آورده است که فقط یکی از انها تحولات در حوزه­ی سیاسی بوده است. برای نمونه، ما از عنصر نظارت و چیزی که در دستگاه نظری فوکو «مراقبت و تنبیه»، در دستگاه نظری الیاس «فرایند متمدن­ساز» و در نظریه گیدنز «نهادهای نظارت» گفته می­شود غفلت کردیم. به بیانی دیگر، تحلیل­گران ما چنین توجهی را در مرکز تحلیلهای خود قرار ندادند.

شاید به همین دلیل ضعف جدی و مهمی در حوزه­ی تحلیل اجتماعی قانون در جامعه­ی ایران دیده می­شود. چگونه است که صد سال از عمر مشروطه می­گذرد، و جامعه­شناسی به منزله­ی یکی از ثمرات مهم مدرنیته در جامعه­ی ایران وارد می­شود اما دریغ از تحلیلهای جامعه­شناختی مناسب در مورد نهادینه شدن قانون در ایران. توجه به این موضوعات نشان می­دهد که جامعه­شناسی در ایران هنوز کارهای زیادی برای انجام دارد. شاید اگر کمی دخالت جامعه­شناسی در این حوزه­ها دیده می شد نیازی به این همه پلیس در خیابانها برای کنترل امور نبود. عصرها که از خیابان ولیعصر می­گذرید دقت کنید، اینهمه مامور راهنمایی و رانندگی آنهم فقط در بخشی از یک خیابان واقعاً جالب توجه است.

محمد رضائی

velashedi.blogfa.com