اختلال خواب پرستاران

تاثیر مثبت خواب بر سلامت، نشاط و زیبایی بر هیچ‌کس پوشیده نیست اما داشتن خواب راحت و شناخت اینکه چه خوابی طبیعی و چه خوابی نگران‌کننده و غیرطبیعی است...

تاثیر مثبت خواب بر سلامت، نشاط و زیبایی بر هیچ‌کس پوشیده نیست اما داشتن خواب راحت و شناخت اینکه چه خوابی طبیعی و چه خوابی نگران‌کننده و غیرطبیعی است...

برای اغلب افرادی که تخصصی در این زمینه ندارند، سخت است. آقای جوانی چند روز پیش مراجعه کرده بود که می‌گفت من پرستارم، بعضی شب‌ها به‌خصوص اگر روز پراسترس و سختی داشته باشم، هنگام خوابیدن دچار حرکت‌های ناگهانی پرتابی ساق همراه با حس سقوط می‌شوم. آیا ممکن است این علامت شروع بیماری عصبی باشد؟

همان‌طور که به این پرستار جوان توضیح دادم، تنها درمان این پدیده، اطمینان‌بخشی به فرد درباره طبیعی بودن این وضعیت است چون حدود ۷۰درصد جمعیت عمومی (بدون ارتباط با شغل و جنس) این حالت طبیعی را تجربه می‌کنند. حرکت‌های پرتابی ناگهانی پا یا تمام بدن در لحظه به خواب‌رفتن یک پدیده فیزیولوژیک یا طبیعی است. این حالت چند ثانیه بیشتر طول نمی‌کشد و با اختلال‌های دیگر مثل گاز گرفتن زبان یا کنترل مثانه همراه نیست. این پدیده امکان دارد به دنبال خستگی، استرس و محرومیت از خواب ظاهر شود. این پرستار جوان هم پس از یک و نیم روز حضور در بیمارستان و کم‌خوابی دچار این حس پرتاب ناگهانی در لحظه خواب شده بود که تجربه اضطراب‌آوری است اما کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد. مورد جالب دیگر که آن هم از رفتارهای طبیعی خواب محسوب می‌شود، حس فلج دست یا پا یا تمام بدن در شروع خواب یا هنگام بیدار شدن است.

۴۰ تا ۵۰ درصد افراد طبیعی حداقل یک بار در زندگی خود این نوع از فلج خواب را بدون علامت‌های دیگر تجربه‌ می‌کنند. اولین تجربه این دوره شاید در نوجوانی و جوانی در هر دو جنس دیده شود که اغلب این حالت به وسیله محرومیت از خواب، استرس و به‌خصوص کارهایی که شیفتی هستند و نوبت کاری روز و شب دارند، برانگیخته می‌شود. با اینکه حالت فلج خواب منفرد، پدیده طبیعی است، در اولین تجربه‌ها فرد وحشت‌زده می‌شود چون نسبت به محیط آگاه است ولی حس فلج را برای ۱ تا ۳ دقیقه تجربه می‌کند. این افراد در معاینه عصبی کاملا طبیعی‌اند اما در مبتلایان به بیماری‌هایی چون نارکولپسی که دچار فلج خواب می‌شوند، تست خواب شبانه‌، از دست‌رفتن تونیسیته عضلات همراه با فعالیت الکتریکی مغزی حالت بیداری را نشان می‌دهد.

دکتر میرفرهاد قلعه‌بندی

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی ایران