پنجشنبه, ۱۱ بهمن, ۱۴۰۳ / 30 January, 2025
مجله ویستا

کودکان خیابانی محبت می بینند


کودکان خیابانی محبت می بینند

کودکان خیابانی و کار از بسیاری امکانات جامعه و کانون گرم خانواده خود محروم هستند و هیچ گاه مورد مهر و محبت واقع نشده اند

در یک‌ بعدازظهر زمستانی‌ تهران‌ خیابان‌ شوش‌ به‌ دیوار کنار خیابان‌ تکیه‌ زده‌. صورت‌ خاکی‌، پیراهن‌ پاره‌ و شلوار قدیمی‌اش‌ نشان‌ می‌دهد که‌ اهل‌ این‌ محله‌ است‌. نفس‌ نفس‌ می‌زند درست‌ مانند یک‌ پرنده‌ کوچک‌. نزدیک‌ می‌شوم‌ و اسمش‌ را می‌پرسم‌، بعد از چند سرفه‌ خشک‌ می‌گوید: عباس‌.

اهل‌ کجایی‌؟

مگه‌ پلیسی‌.

دستان‌ کودکانه‌اش‌ را در دستانم‌ می‌گیرم‌. حرارت‌ بالای‌ بدنش‌ حکایت‌ از بیماری‌ او دارد. این‌ بار صمیمی‌تر می‌پرسم‌.

چند سال‌ داری‌؟

با انگشتان‌ کوچکش‌ عدد ۷ را نشانم‌ می‌دهد.

چه‌ کاری‌ می‌کنی‌؟

من‌ و مادرم‌ خرج‌ خانواده‌ را می‌دهیم‌. پدرم‌ سال‌ گذشته‌ مرد و دیگر کسی‌ را نداریم‌.

بارها و بارها با این‌ کودکان‌ در خیابان‌ برخورد داشته‌اید. کودکانی‌ که‌ با در دست‌ داشتن‌ فال‌ حافظ‌، گل‌ یا آدامس‌ سد راه‌ عابران‌ می‌شوند و التماس‌ می‌کنند که‌ از آنها چیزی‌ بخرید و در مقابل‌ خواهش‌های‌ آنها کمتر کسی‌ است‌ که‌ حس‌ ترحمش‌ تحریک‌ نشود... اینها تنها صحنه‌ کوچکی‌ از زندگی‌ دردناک‌ کودکان‌ کار و خیابان‌ است‌. فقر، بی‌عدالتی‌ اجتماعی‌، مهاجرت‌، اعتیاد والدین‌، خانواده‌های‌ آشفته‌، طلاق‌، ازدواج‌ موقت‌ و مجدد، چند همسری‌ و خشونت‌ از جمله‌ مواردی‌ است‌ که‌ باعث‌ افزایش‌ تعداد کودکان‌ کار و خیابانی‌ شده‌ است‌. اما آنچه‌ حایز اهمیت‌ است‌، اینکه‌ در کشور ما سازمانی‌ که‌ بطور رسمی‌ و قانونی‌ از این‌ کودکان‌ حمایت‌ می‌کند سازمان‌ بهزیستی‌ است‌. کمیته‌ امداد امام‌ خمینی‌، سازمان‌ بهزیستی‌ و شهرداری‌ نیز در کنار بهزیستی‌ برای‌ حمایت‌ از کودکان‌ فعالیت‌هایی‌ را انجام‌ می‌دهند.

اما اگر به‌ وضعیت‌ و افزایش‌ روزافزون‌ این‌ کودکان‌ نگاهی‌ بیندازیم‌، در می‌یابیم‌ که‌ در عمل‌ کار چشمگیر و دندانگیری‌ انجام‌ نشده‌ است‌.

● نگاهی‌ به‌ آمار

با وجود درخواست‌های‌ مکرر نهادهای‌ مدافع‌ حقوق‌ کودکان‌ و سازمان‌های‌ حقوق‌ بشر مبنی‌ بر جلوگیری‌ از کار کودکان‌ هر روزه‌ بر آمار کودکان‌ کار افزوده‌ می‌شود. بر اساس‌ گزارش‌ سازمان‌ بین‌المللی‌ کار (ILO) بیش‌ از ۲۴۶ میلیون‌ کودک‌ کارگر در سراسر جهان‌ مجبور به‌ کار هستند. از سوی‌ دیگر فعالان‌ و مدافعان‌ حقوق‌ کودک‌ در ایران‌ ۵۸۵ هزار مورد از این‌ آمار را سهم‌ ایران‌ می‌دانند. در آمار ارایه‌ شده‌ ۷۳ میلیون‌ کودک‌ کارگر کمتر از ۱۰ سال‌ و ۱۲۷ میلیون‌ کودک‌ کمتر از ۱۴ سال‌ در آسیا و اقیانوسیه‌ فعالیت‌ می‌کنند و فقط‌ ۵/۲ میلیون‌ کودک‌ سهم‌ کشورهای‌ صنعتی‌ از آمار ارایه‌ شده‌ است‌.

همچنین‌ این‌ گزارش‌ حاکی‌ از آن‌ است‌ که‌ حدود یک‌ میلیون‌ کودک‌ در معادن‌ مشغول‌ کار هستند و سالانه‌ نیز ۲۲ هزار کودک‌ کارگر به‌ علت‌ حوادث‌ محل‌ کار، جانشان‌ را از دست‌ می‌دهند. در ایران‌ با وجود اینکه‌ اطلاعات‌ دقیقی‌ از این‌ کودکان‌ وجود ندارد، اما برخی‌ منابع‌ از حضور ۱۶ هزار کودک‌ خیابانی‌ در تهران‌ خبر می‌دهند و برخی‌ آمارهای‌ غیررسمی‌ و غیردولتی‌ این‌ آمار را ۲۰ هزار کودک‌ خیابانی‌ می‌دانند. اما براستی‌ چه‌ تعداد کودک‌ کار و خیابانی‌ در تهران‌ و کشور ایران‌ وجود دارد؟

دکتر محمد عارفی‌، جامعه‌شناس‌ و محقق‌ امور اجتماعی‌ در این‌ رابطه‌ می‌گوید: اصولا این‌ کودکان‌ به‌ دو دسته‌ تقسیم‌ می‌شوند. دسته‌ اول‌ کودکانی‌ هستند که‌ خانواده‌ دارند و برای‌ امرار معاش‌ و از روی‌ فقر به‌ خیابان‌ می‌آیند. این‌ کودکان‌ از خانه‌ به‌ خیابان‌ می‌آیند تا با درآمد کم‌ خود، کمک‌ خرج‌ خانواده‌ باشند و شب‌ دوباره‌ به‌ خانه‌ خود بر می‌گردند. اما دسته‌ دوم‌ کودکانی‌ هستند که‌ به‌ دلایلی‌ مانند طلاق‌، اعتیاد والدین‌ و... ارتباط‌ آنها با خانواده‌ گسسته‌ است‌ و خانه‌ و کاشانه‌ آنها در خیابان‌ است‌.

وی‌ می‌افزاید: این‌ کودکان‌ برای‌ تامین‌ درآمد به‌ کارهای‌ خیابانی‌ روی‌ می‌آورند و بیشتر اوقات‌ در دام‌ باندهای‌ تبهکاری‌ قرار می‌گیرند. از سوی‌ دیگر کودکی‌ که‌ در خیابان‌ کار می‌کند به‌ تبع‌ مورد آزار و اذیت‌ کودکان‌ بزرگتر و سوءاستفاده‌ آنان‌ قرار می‌گیرد. بخشی‌ از این‌ آزار و اذیت‌ جنسی‌ است‌. عده‌یی‌ از این‌ کودکان‌ خیابانی‌ وارد محیطی‌ می‌شوند که‌ جسم‌ و روحشان‌ مورد آسیب‌ قرار می‌گیرد.

وی‌ همچنین‌ بیان‌ می‌کند: برای‌ حل‌ این‌ معضل‌ باید بحث‌ توانمندسازی‌ خانواده‌ کودکان‌ کار به‌ مرحله‌ اجرا در آید.یعنی‌ درآمدسازی‌ فرهنگی‌، اجتماعی‌ و اقتصادی‌ مطرح‌ شود. این‌ در حالی‌ است‌ که‌ هنوز از وضعیت‌ کودکان‌ کار و خیابانی‌ آمار دقیق‌ و مستندی‌ وجودی‌ ندارد. وقتی‌ آمار وجود ندارد چگونه‌ می‌توانیم‌ برنامه‌ریزی‌ کنیم‌؟ اولین‌ قدم‌ داشتن‌ آمار و توانمندسازی‌ است‌. خانواده‌ها باید تحت‌ آموزش‌ قرار بگیرند. اگر والدینی‌ معتاد هستند باید زمینه‌ ترک‌ اعتیاد آنها را فراهم‌ کنیم‌ یا آنکه‌ برای‌ والدین‌ بیکار اشتغال‌ مناسب‌ ایجاد کنیم‌. این‌ امر در کاهش‌ کودکان‌ خیابانی‌ بسیار موثر است‌.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 2 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.